Sigerswâld 15, Garyp
Omschrijving
DWARSHUISBOERDERIJ uit 1866 en eerder, waarvan het dwarshuis via een hals is verbonden met de schuur. Het DWARSHUIS is opgetrokken in een bruinrode baksteen onder schilddak, gedekt met zwarte geglazuurde Friese golfpannen; op de nok twee schoorstenen; schoorsteenkappen met piron. Centraal in het voorste dakschild is een houten kajuit onder zadeldak met geschulpte windveer; getoogd dubbel vierruitsvenster met gietijzeren levensbomen in de bovenlichten, geflankeerd door met ruitvormige motieven beschilderde panelen. De symmetrische voorgevel van het DWARSHUIS is vijf traveeën breed en voorzien van middenrisaliet en hoeklisenen; langs de dakrand een houten fries met kroonlijst. In het middenrisaliet is een dubbele paneeldeur met gietijzeren roosters; bovenlicht met gietijzeren levensboom. Aan weerszijden van de entree twee H-vensters onder strek. In de noordgevel van het dwarshuis is de tweede entree met paneeldeur waarin gietijzeren roosters met vaasdecoratie. Het INTERIEUR van het WOONHUISgedeelte is nog bijzonder gaaf, zowel de indeling als de detaillering. Waardevolle onderdelen zijn onder andere: in de gang een in marmerimitatie beschilderde rondboog; in de voorkamers kasten- en bedstedewanden en de originele schoorsteenmantels waarvan één met schilderstuk, in 1968 beschilderd door Klaas Koopmans: een bekende lokale schilder; in de grotendeels vernieuwde keuken resteren originele binnendeuren met houten knop en delen van de oorspronkelijke tegelwanden en de schouw.
De SCHUUR is gemetseld in roodbruine handvormstenen onder wolfsdak met uileborden en belegd met riet; uileborden met driehoekige drieruits vensters en decoratieve windveer; makelaars met sierbol, geflankeerd door decoratieve vleugelstukken. In de voorgevel van het SCHUURgedeelte zijn een opgeklampte horizontaal gedeelde deur en twee zesruits schuifvensters. De westgevel van de schuur is gedeeltelijk vernieuwd; getoogde stalvensters met sierroedenverdeling. In de oostgevel een melkkeldervenster met diefijzers, drie vierkante vensters en kleine opgeklampte deeldeuren.
De achtergevel heeft grote dubbele opgeklampte deeldeuren en een kleine opgeklampte staldeur met meerruits boven- en zijlicht.
Zowel de constructie als de indeling van de schuur is oorspronkelijk.
Waardering
Het dwarshuis uit 1866, met de in oorsprong vermoedelijk oudere schuur, is van algemeen cultuur- en architectuurhistorisch belang:
- vanwege de uitzonderlijke gaafheid van zowel in- als exterieur van het dwarshuis en de schuur;
- vanwege de traditionele vormgeving en de verzorgde ornamentiek;
- als in de Friese Wouden betrekkelijk zeldzaam bouwtype;
- als ruimtelijk-functioneel hoofdbestanddeel van het complex.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Complex bestaande uit een DWARSHUISBOERDERIJ met bijbehorend STOOKHOK, KOETSHUIS, BIJSCHUUR en ZONNEWIJZER. In 1866 is de kop van de bestaande kop-hals-romp boerderij vervangen door het huidige in ambachtelijk traditionele trant opgetrokken dwarshuis. Het schuurgedeelte van de boerderij dateert in oorsprong van voor 1866. Een metalen plaatje met de ingekraste datum 3 juni 1859 in de schuur wijst op een verbouwing in dat jaar. De andere objecten die onder de bescherming van rijkswege vallen dateren uit 1866. De boerderij ligt evenwijdig langs de weg Sigerswâld aan een pad dat haaks op deze weg aansluit. Het erf wordt aan de noord- en zuidzijde begrensd door sloten met begroeide wallen. Het stookhok en de zonnewijzer staan aan de voorkant van de boerderij, de stal en het koetshuis aan de achterzijde.
De overige gebouwen op het erf vallen buiten de bescherming wegens te weinig monumentale waarde.
Waardering
Het complex van een dwarshuisboerderij met stookhok, koetshuis, bijschuur en zonnewijzer uit het midden van de vorige eeuw is van algemeen cultuur- en architectuurhistorisch belang:
- vanwege de hoge mate van gaafheid van de samenstellende onderdelen van het complex, zowel in- als uitwendig;
- vanwege de traditionele vormgeving en de ornamentiek van de boerderij en de bijgebouwen;
- vanwege de betrekkelijke zeldzaamheid van het bouwtype in de Friese Wouden;
- vanwege de gave erfinrichting.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Boerderij(M1) | Boerderijen, molens en bedrijven | Boerderij (M) | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Sigerswâld | 15 | – | 9263 TW | Garyp | – | – | Ja |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Boerderijen, molens en bedrijven | Boerderij (M) | – | Dwarshuisboerderij |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | H | 3006 | – | Bergum |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1866 | 1866 | – | vervaardiging |