Omschrijving

HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot de buitenplaats Huis Millen. Tussen twee beeklopen, de Geleen Beek en de Rode Beek, ligt de kern van de versterkte veste (Chateau a motte). De structuur van de aanleg dateert uit ca.1450 of eerder en wordt bepaald door het onregelmatige gevormde ovale kasteelterrein met omgrachting; deze gracht vormde de buitenste gracht van een aanleg van ringgrachten, die in de 19de eeuw zijn gedempt, rondom een motte met toren. Langs de gracht is een singelbeplanting zoals de Topografische Militaire Kaart uit 1842 laat zien (recent beplant met eik, rode beuk en es), die het terrein een besloten karakter geeft. Aan de noordzijde was een breed doorzicht over het aangrenzende weiland, zoals op de luchtfoto uit ca.1950 te zien is, doch dit doorzicht is thans dicht geplant. De buitenplaats was in de 19de eeuw toegankelijk middels een rechte toegangslaan komende vanuit het dorp Millen en loodrecht staande op de motte (zie Tranchotkaart 1804-05). Deze laan is door de grenscorrectie in 1816 op Duits grondgebied komen te liggen en als gevolg daarvan in onbruik geraakt, doch nog herkenbaar aan een enkele rij eiken. Haaks hierop staat een tweede oprijlaan met lindebeplanting voerend langs de Rode Beek tussen het molenaarshuis en het kasteelterrein. De huidige slingerende oprijlaan komt uit westelijke richting, geflankeerd door weilanden, lopende langs de zuidkant van de buitengracht en met een bocht naar het huis. De omringende weilanden (het terrein ten westen tot de vloedgraaf en ten noorden van de motte) zijn als groenzone van belang en behoren van oudsher bij de buitenplaats. Ten zuiden van het huis is een kleinschalige aanleg in landschapsstijl, die vermoedelijk rond 1827, toen de gracht aan de oostzijde werd verlegd, doorgevoerd is. De slingerpaden en grillig gevormde weitjes zijn gestoffeerd met heester- (magnolia) en boomgroepen (veel notenbomen), en enkele solitairen waaronder een ginkgo en een rode beuk op een heuveltje. Binnen de aanleg in landschapsstijl hoort ook de motte die als romantisch en pittoresk element geaccentueerd wordt door weelderige beplanting met acacia's en kastanjes. De toren kreeg het uiterlijk en functie van een uitkijktoren door het aanbrengen van vensters op de eerste verdieping. De motte met toren heeft grote ornamentele en tuinarchitectonische waarde als romantisch stoffage-object. Het overige deel van het kasteelterrein was van oudsher met hoogstamfruitbomen beplant (thans paardenwei). Buiten het omgrachte kasteelterrein, aan de oostzijde is een grote rechthoekige moestuin gesitueerd (thans weiland).

Waardering

HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG behorende tot de buitenplaats Huis Millen van algemeen belang:

- vanwege de ouderdom;

- als belangrijk landschapselement in een open landschap;

- vanwege de cultuur-historische en archeologische waarde van de nog gaaf bewaarde 15de-eeuwse grachtenstructuur van het kasteelcomplex;

- vanwege de kleinschalige 19de-eeuwse aanleg in landschapsstijl, waarin de torenruïne op de motte als pittoresk element is opgenomen;

- vanwege de functioneel-ruimtelijke samenhang met de andere onderdelen van de buitenplaats.