Inleiding

HERENHUIS, gebouwd als onderdeel van een complex van drie woningen, te weten Wilhelminapark 9, 11 en 13, waarvoor in oktober 1906 vergunning is verleend aan de hr. H.G. Breek uit 's-Gravenhage. De bouwgrond was in eigendom bij dhr.J.B. Bouwer, tafelfabrikant te Leiden. Als aannemers traden op de Gebr. van Hoeken, eveneens uit Leiden. De uitvoering in Overgangsarchitectuur heeft voornamelijk elementen van de Jugendstil en verschilt slechts in details van ontwerp.

Het pand ligt binnen het beschermd dorpgezicht van het Wilhelminapark, dat in 1898 ontworpen is door de Joh. Vos en Anth. C. Meijer uit Den Haag. In een korte tijdspanne van omstreeks 1898 tot 1907 heeft het zich ontwikkeld tot een samenhangend complex met een door Jugendstil gedomineerde Overgangsarchitectuur. De aanleg van het park bestaat uit een vijfarmige wegenpatroon met als middelpunt een plein waarop het in 1901 door de Leidse architect H.J. Jesse ontworpen raadhuis ligt. Wilhelminapark 9, ligt aan de noord-oostelijke zijarm van het park en heeft een ondiepe voortuin, dat door een eenvoudig, oorspronkelijk smeedijzeren spijlenhekwerk van de weg wordt gescheiden.

Omschrijving

Vrijstaand gedeeltelijk onderkelderd herenhuis, bestaande uit twee bouwlagen en een zolderverdieping onder een overstekend schilddak, gedekt met rode Tuile-du-Nordpannen. De kopse dakschilden hebben de vorm van een uilebord, waarvan die aan de achterzijde een samengestelde roedenverdeeld dakvenster heeft. Aan voor-en achterzijde bevinden zich samengestelde dakkapelen. Het pand heeft in hoofdlijnen een rechthoekige plattegrond met aan de rechter zijde (west) een vijfzijdige erker met balkon en aan de achterzijde (zuid) een rechthoekige serre.

De gevels zijn opgetrokken uit grauwe baksteen in kruisverband met boven het trasraam wit geschilderd pleisterwerk. De rondbogige openingen van de entreeportiek, de erboven gelegen loggia, evenals de segmentbogige deur- en vensteropeningen en de decoratief opgewerkte balustrade boven de erker zijn verlevendigd met een geometrisch patroon van cremekleurig verblendsteen en turkoise sierstenen. Hardsteen is toegepast bij stoeptreden en lekdorpels. De enkele en samengestelde raam- en partijen, zijn merendeels voorzien van schuiframen met geel kathedraalglas in de met roedenverdeelde bovenlichten.

Ook de vierdelig deurpartij van de serre heeft roedenverdeelde bovenlichten met geel kathedraalglas.

De voorgevel heeft links van het midden een breed rondbogig entreeportiek met naar binnen toe afgeschuinde zijkanten, voorzien van een ijzeren trekstang. De loggia erboven heeft een gekoppelde dubbele rondbogige opening. Het balkon boven de erker tegen de rechter zijgevel, heeft een gedeeltelijk opengewerkte borstwering met aan de zijkanten hoog uitzwenkende zijvleugels.

Het interieur heeft nog de oorspronkelijk plattegrondindeling en een vrijwel oorspronkelijk interieur waaronder, een kamer-en-suite-indeling met de oorspronkelijke schuif- en paneeldeuren, stucplafonds, zwart marmeren schouw, een ruim opgezet trappenhuis met bordessen en steektrappen.

Waardering

Herenhuis van algemeen cultuurhistorisch belang als representatief voorbeeld villa-achtig herenhuis in Overgangsarchitectuur uit het begin van de 20ste eeuw, gelegen in een overwegend in die stijl tot stand gekomen villapark, dat op zijn beurt stedebouwkundige samenhang aangewezen is als beschermd dorpsgezicht.

Het herenhuis is van algemeen architecthistorisch belang vanwege gaafheid en sobere, doch typische voor de bouwtijd karakteristieke vormgeving, detaillering en materiaalgebruik.

Het is stedebouwkundig van belang vanwege de ensemblewaarde en ruimtelijke samenhang met de aangrenzende panden Wilhelminapark 11-13. Het pand is bovendien van belang vanwege de situering binnen het beschermde dorpsgezicht.