Inleiding

Het HERENHUIS, dat de afsluiting vormt van een gevelwand, is direct aan de Langegracht gelegen, waarbij de rechter gevel aan de Breestraat grenst. Achter het pand bevindt zich een smalle, ommuurde tuin. Het herenhuis maakt deel uit van een groep gebouwen, die alle behoorden tot het rooms-katholieke complex van de Elleboogkerk, die gelegen is op het perceel Langegracht 36. Het pand is in verhouding tot de belendende panden opmerkelijk rijk gedecoreerd. De achtergrond hiervan is echter niet bekend.

Op basis van een schets van de plattegrond van het pand en stilistische kenmerken kan als architect W.H. Kam, gemeente-architect van Amersfoort in de periode 1871-1909, worden aangewezen met bouwjaar 1878.

In de voorgevel is in 1997 een steen met het jaartal 1878 aangebracht. De steen valt buiten de bescherming, evenals de twee beeldjes die zich in de tweede bouwlaag op de middelste twee muurdammen bevinden, het in de achtertuin gelegen schuurtje, dat van latere datum is en tot slot een later aangebracht venster, dat rechtsonder in de rechter gevel is gelegen.

Omschrijving

Het herenhuis, dat op een naar achteren toe smaller wordende plattegrond is gesitueerd, heeft een grote kelder met tongewelf - waarschijnlijk ouder dan het pand zelf - twee bouwlagen en een schilddak bedekt met gesmoorde Hollandse pannen. De rijkgedecoreerde voorgevel is opgetrokken in de stijl van de neorenaissance. De rechterzijgevel en achtergevel zijn daarentegen sober van aard.

De voorgevel (oostzijde) telt drie traveeën (twee venster en een deur) Ter hoogte van de verdiepingsvloeren zijn siermuurankers aangebracht. De muurdammen worden onderbroken door zes smalle witgepleisterde speklagen. Begane gronds bevindt zich links de toegang, met daarnaast twee T-vensters en daarboven, op de eerste verdieping, drie T-vensters. De deur bevat allerlei gestileerde natuurmotieven, waaronder rozetten en acroteria. De deur en de T-vensters hebben glas-in-lood bovenlichten en voorts een hardstenen plint en hardstenen onderdorpels. Onder de vensters op de begane grond bevinden zich hardstenen vlakken met bogen, die de vensters van de kelder omlijsten.

Op de wit gepleisterde sluitstenen van de strekse bogen boven de vensters zijn rozetmotieven aangebracht. Boven de strekse bogen witgepleisterde casementen. Hierin zijn op de eerste bouwlaag rozetmotieven en op de tweede bouwlaag waaiermotieven aangebracht. Deze decoraties worden omlijst door een afwisseling van vlak en geruwd pleisterwerk met belijning.

De gevel wordt beëindigd door een geprofileerde kroonlijst met rozetten en gesneden schoren. In de lijn van de middelste travee bevindt zich een dakkapel met T-venster, in een lijst gevat met in hout uitgevoerde gestileerde klauwstukken. De sobere achtergevel is iets smaller dan de voorgevel, bestaande uit twee bouwlagen, bezit twee traveeën en is opgetrokken uit rode bakstenen. Links een schuurtje, dat van later datum is. Op de begane grond van de achtergevel bevinden zich twee deuren met bovenlichten, die van later datum zijn. Boven de schuifvensters op de eerste verdieping, met roedenverdeling en bovenlicht zijn strekse bogen aangebracht. Boven de gootlijst bevindt zich een rechthoekige dakkapel met éénlichts venster.

De rechter zijgevel heeft een gesloten karakter, telt twee bouwlagen en is eveneens opgetrokken met rode baksteen. Enkele vensters zijn onregelmatig over de gevel verdeeld, waarbij het venster rechtsonder van later datum is.

Het interieur (tweebeukige indeling) bestaat uit een kamer en suite op de begane grond, waarlangs aan de linkerzijde een lange en smalle gang loopt. De keuken bevindt zich aan de achterzijde van het pand. De plafonds in de voor- en achterkamer op de begane grond zijn rijk gedecoreerd met natuurmotieven. In deze voorkamer en de voorkamer boven bevatten twee hardstenen schouwen.

Waardering

Het pand is van algemeen belang vanwege zijn architectuurhistorische waarde als gaaf en vroeg voorbeeld van een in neorenaissance vormgegeven herenhuis, alsmede van ensemblewaarde, als onderdeel van een gelijkvormige gevelrij, gelegen aan de Langegracht. In het oeuvre van W.H. Kam neemt het woonhuis een belangrijke plaats in.