Inleiding

Vrijstaande voormalige KRUIDENIERSWINKEL annex WOONHUIS met SCHUURTJE, in de kern daterend uit ca. 1850, en verbouwd ca. 1890. Het pand is gelegen aan de westzijde van de noord-zuid lopende Kerkstraat. Het pand werd gebouwd rond het midden van de 19de eeuw en had toen één bouwlaag. Aan het eind van de 19de eeuw werd de verdieping toegevoegd en werden waarschijnlijk de winkelpuien en de detailleringen met speklagen en boogvelden aangebracht. Het pand is van 1854 tot 1972 in gebruik geweest als kruidenierswinkel. De laat 19de eeuwse toevoegingen zijn uitgevoerd in een voor die tijd karakteristieke trant met rijke Neo-Renaissance elementen. Het huis heeft een smalle voortuin en een tuin aan de rechter- en achterzijde. Aan de straat bevindt zich een ijzeren spijlenhek.

Omschrijving

Het pand in zijn huidige vorm heeft een T-vormige plattegrond. Het dwarsgeplaatste voorhuis heeft twee bouwlagen en is gedekt met een schilddak met gesmoorde kruispannen. Het éénlaags achterhuis heeft een afgeplat schilddak en is met gesmoorde oud hollandse èn met gesmoorde kruispannen gedekt. Het voorhuis heeft op het voorschild een dakkapel met een uitstekend topgeveltje op schoren. De wangen van de kapel zijn voorzien van leien. Alle gevels zijn gemetseld in kruisverband. Het pand heeft een omlopende gepleisterde plint en een het voorhuis heeft een baksteenfries met rode verblendsteen en een muizetandlijst. De omlopende kroonlijst wordt ter plaatse van de voor- en beide zijgevels ondersteund door baksteenconsoles. Ter hoogte van de onder-, tussen- en bovendorpels van de vensters zijn gepleisterde witte speklagen aangebracht.

De VOORGEVEL van het rijk gedetailleerde voorhuis heeft op de verdieping drie recht afgesloten T-schuiframen met bovenlichten, waarvan twee met kathedraalglasvulling. De ramen hebben persiennes en zijn aan de bovenzijde ieder afgesloten met een driezijdige boog uit rode en zwarte verblendsteen met witgepleisterde wigvormige tussenstenen. De bogen hebben een gepleisterde waterlijst en hebben in boogvelden een vulling met tweekleurige tegels waarop driepas- en bladmotieven. De geprofileerde geboortestenen zijn voorzien van een rozet.

Op de begane grond bevindt zich links een T-schuifraam met dezelfde decoratieve omlijsting. Rechts hiervan bevindt zich het winkelgedeelte met een groot etalageraam met daarnaast een deur met diamantkoppen en glasvulling in een kozijn met vast en geprofileerd kalf en een bovenlicht. De opmerkelijke omlijstingen van het etalageraam en de deur worden gevormd door een brede opliggende band die bestaat uit elkaar afwisselende bak- en geglazuurde stenen èn hardstenen blokken, allen met een kwartholprofilering. Dit raamwerk heeft een binnenrand die gevormd wordt door bruin geglazuurde profielstenen. Hierbinnen bevindt zich het houten kozijn dat aan de bovenzijde wordt afgesloten met een horizontale band met gekleurde tegels. Aan de onderzijde heeft het etalageraam een hardstenen vensterdorpel met daar weer onder een in een bruin geglazuurde profielsteenomlijsting gevatte tegelband. De winkelpui- omlijstingen worden bekroond met een crête-achtige lijst en een tweetal gepleisterde leeuwekoppen op de hoeken.

De LINKER ZIJGEVEL is niet zo uitbundig gedecoreerd als de overige gevels. Het voorhuis heeft op de verdieping een klein 4-ruits stolpraam. De begane grond heeft een 4-ruits schuifraam met een moderne rolluikbak. Links daarvan bevindt zich in de gevel van het achterhuis een 6-ruits schuifraam met luiken en een anderhalf steens strek. In de plint is een keldervenster aangebracht. De gepleisterde speklagen zetten zich niet door in de achterhuisgevel.

De zichtbare ACHTERGEVEL van het voorhuis is blind. Het achterhuis heeft aan de linkerzijde een éénlaags aanbouw met een vernieuwde dubbele tuindeur met glasvulling, bovenlicht en anderhalf steens strek. Daarboven bevindt zich in de gevel van het achterhuis een niet oorspronkelijke de daklijst doorsnijdende dakkapel met balkondeur. Hiernaast is in het dakschild een tweede dakkapel aangebracht. Rechts van de tuindeur een klein 2-ruits raam en een deur met een 2-ruits bovenlicht waarvoor zich een houten aanbouwtje bevindt dat is verbonden met het achterliggende schuurgedeelte. Geheel rechts een dubbele tuindeur met een tweedelig bovenlicht en een strek.

De RECHTER ZIJGEVEL van het voorhuis heeft op de begane grond één omlijst etalageraam als genoemd bij de voorgevel. Rechts hiervan en erboven bevindt zich een T-schuifraam als genoemd bij de voorgevel. Het rechterraam heeft in tegenstelling tot de overige schuiframen luiken in plaats van persiennes. In de plint bevindt zich een kelderlicht.

De speklagen van het voorhuis zetten zich door in het achterhuis- gedeelte. De achterhuisgevel heeft een dubbele tuindeur met 2-ruits bovenlicht, anderhalf steens strek en persiennes. Daarnaast een T-schuifraam met 2-ruits bovenlicht, anderhalf steens strek en persiennes.

Het bijzondere INTERIEUR van het pand is vrij gaaf bewaard bewaard gebleven. Het belangrijkste bewaard gebleven deel hiervan wordt gevormd door de nog vrijwel complete winkelinventaris met o.a. wandstellingen en voorraadbakken. Van de winkelinventaris vallen de toonbanken buiten de bescherming. De plafonds van de winkelruimte zijn voorzien van sjabloonschilderingen.

Achter het huis bevindt zich een in kruisverband gemetseld SCHUURTJE met zadeldak, belegd met gesmoorde hollandse pannen. In de gedeeltelijk in de loop der tijd vernieuwde gevels bevinden zich onder andere een originele houten deur met anderhalf steens strek, halfronde stalvensters me V-vormige tracering en ronde vensters met bloemvormige tracering. De korte gevels zijn voorzien van een houten windveer. Tegen de achtergevel bevindt zich een lager gedeelte, eveneens met een zadeldak met gesmoorde oud hollandse pannen, een deur en een halfrond venster. De schuur is middels een doorgetrokken muur met het achterhuis verbonden.

Waardering

Voormalige KRUIDENIERSWINKEL annex WOONHUIS en SCHUURTJE.

Architectuurhistorische waarden:

- Het pand is van belang vanwege de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp zoals dit tot uitdrukking komt in de (gaaf bewaarde) hoofdvorm, de detaillering en het materiaalgebruik. Het door bijzondere T-vormige plattegrond gekenmerkte pand had oorspronkelijk één bouwlaag en werd aan het einde van de 19de eeuw verbouwd.

- Het huidige pand is een goed voorbeeld van een in Neo-Renaissance- stijl vormgegeven pand met een bijzonder rijke weinig voorkomende detaillering.

- Het pand is van belang vanwege de bijzondere samenhang tussen exterieur en interieurondelen. Dit betreft vooral het zeldzame grotendeels bewaarde kruidenierswinkelinterieur.

Stedebouwkundige waarden:

- Het pand heeft een ensemblewaarde als karakteristiek en sterk beeldbepalend onderdeel van de uit de 19de en de vroege 20ste eeuws daterende bebouwing aan de Kerkstraat, het vroegere centrum van het dorp Velp. Het oorspronkelijke karakter van deze straat met haar zijpaden is goed bewaard gebleven.

Cultuurhistorische waarden

- Het pand is van belang vanwege de voormalige winkelfunctie als uitdrukking van de sociaal-economische en typologische ontwikkeling van het kruideniersbedrijf in de tweede helft van de negentiende eeuw en de eerste decennia van de twintigste eeuw.