Rijksmonument

Plantage Centrum 1, Bergen op Zoom

Bron: Goodness Shamrock via Wikimedia Commons

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Omschrijving onderdeel 2: PARKAANLEG, bestaande uit a. lanen en rotonde b. park c. moestuin d. bos, akkers en weiland ad a.: de aanleg van het complex is "opgehangen" aan vijf rechte lanen, XVIII, die op één punt samenkomen: de rotonde; deze omgeeft een grasperk en is bestraat met kasseien; de pal naar het zuiden lopende laan is de Huijbergsedreef, vervolgens -met de klok mee- de Bergsedreef (westzuidwest), de Nieuwedreef (noordwest), de Wouwse- of Beukendreef (noordoost) en Moerkantsedreef (oostzuidoost); de Huijbergsedreef is aan het einde van de negentiende eeuw direct ten zuiden van het huis omgeleid via een bocht naar het westen, om zodoende een klein landschappelijk parkje te kunnen realiseren; verder zijn er na het midden van de negentiende eeuw nieuwe lanen (radiale lanen en dwarsverbindingen) aangelegd, die echter (net) niet in het centrum beginnen; dit zijn onder andere de Duinendreef en de Petrusdreef. De Moerkantsedreef is de toegangslaan tot het complex en verbindt het centrum met de openbare weg (de Plantagebaan); deze dreef heeft een klinkerverharding; de andere lanen zijn onverhard of hebben enige puinverharding. Laanbeplantingen met verschillende boomsoorten. Bij verschillende panden bovendien historische (half)verhardingen van het erf. ad b.: ten zuiden en oosten van het landhuis, in de hoek gevormd door de Huijbergsedreef en de Moerkantsedreef, ligt een landschappelijk park, XIX, met oude solitairbomen en parkweiden, die verlevendigd zijn met transparante coulissen, singels en boomgroepjes; dit landschap gaat via enkele akkers geleidelijk over in het bosgebied. ad c.: ten noordoosten van het landhuis, achter een grasveld met enkele solitairen en in de hoek tussen de Moerkantsedreef en Wouwsedreef ligt de moestuin, XIX; achter de moestuin liggen akkers en weien als overgang naar het bosgebied; in de tuin het tuinmanshuis met een stuk tuinmuur (zie 13). ad d.: naast de erven van de diverse opstallen bestaat de rest van het complex uit bospercelen waarin enkele kleine weilandjes en akkers, waarvan de twee grootste achter de moestuin en direct westelijk aan de Petrusdreef liggen.

Waardering PARKAANLEG van algemeen belang - vanwege de ouderdom - vanwege de unieke sterconfiguratie van de lanen in combinatie met de bebouwing van folly-allure

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer

519678

Complexnaam

Wouwse Plantage

Provincie

Noord-Brabant

Plaats

Bergen op Zoom

Complexomschrijving

Omschrijving complex: De historische buitenplaats Wouwse Plantage is in de achttiende eeuw, of eerder, ontstaan in een heide- en stuifduinontginningsgebied ten zuidoosten van Bergen op Zoom; in het midden van de negentiende eeuw is er een sterpatroon van lanen te midden van bossen en een enkele wei of akker aanwezig: vijf rechte lanen komen op één punt samen, Centrum of Plantage Centrum genaamd; hier bevindt zich een aantal grote en kleine gebouwen van een bijzondere folly-achtige architectuur en met -van oorsprong- diverse bestemmingen, onderling een éénheid vormend in economisch-functionele en visuele zin; het belangrijkste gebouw is het landhuis of de villa. De door de vijf oorspronkelijke lanen gevormde hoeken hebben nagenoeg dezelfde grootte; tussen ongeveer 1850 en 1900 is een aantal lanen onder andere hoeken en in andere richtingen toegevoegd. Bij het landhuis liggen een landschappelijk park met weilanden en een moestuin.

Het in de uiterste zuidwesthoek van de voormalige gemeente Wouw gelegen complex ligt in een bosrijk gebied tussen de dorpen Wouwse Plantage in het noorden en Huijbergen in het zuiden; het complex wordt in het westen begrensd door de grens met de gemeente Bergen op Zoom, in het zuiden door de gemeentegrens van Huijbergen (gedeeltelijk samenvallend met de Moerkantsebaan), in het oosten door de Plantagebaan (vroeger Torendreef) en in het noorden door de Gespaijdedreef en bospercelen.

De historische buitenplaats Wouwse Plantage omvat de volgende onderdelen: LANDHUIS (1), PARKAANLEG (2), JACHTHUIS (3), PRINSENHOF (4), GROTE BOERDERIJ (5), BOERDERIJ (6), DRIEHUIZEN (7), VOORMALIGE HOUTZAGERIJ (8), VOORMALIGE SMEDERIJ (9), VOORMALIGE PAARDENSTAL (10), SLEUTELGATHUISJE (11), VOORMALIGE BAKKERIJ (12), VOORMALIGE WASSERIJ (13), TUINMANSHUIS met TUINMUUR (14), STENEN SCHUUR (15), SCHUUR (16), en SCHUUR (17). Een schuur achter Plantage-Centrum 4 is in 1998-1999 gesloopt. Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding der onderdelen aangegeven.

Waardering van het complex: De historische buitenplaats Wouwse Plantage is van algemeen belang vanwege de voor Nederland unieke aanleg met het stervormige lanenpatroon waarvan het centrum bebouwd is met een verzameling 19e eeuwse gebouwen van bijzondere architectuur, die onderling een visuele en economische éénheid vormen.

Eigenschappen

Functies
Functie	Hoofdcategorie	Subcategorie	Functietype	Is hoofdfunctie
Historische aanleg	Kastelen, landhuizen en parken	Tuin, park en plantsoen	oorspronkelijke functie	Ja

Adressen
Straat	Getal	Achtervoegsel	Postcode	Plaats	Locatie	Situatie	Is hoofdadres
Plantage Centrum	1	–	4725 SR	Wouwse Plantage	–	BY	Ja

Percelen
Kadastraal perceel	Kadastrale sectie	Kadastraal object	Appartement	Kadastrale gemeente
–	H	781	–	Wouw
–	H	59	–	Wouw
–	H	1010	–	Wouw
–	H	741	–	Wouw
–	H	709	–	Wouw
–	H	1009	–	Wouw
–	H	1322	–	Wouw
–	H	58	–	Wouw
–	H	1519	–	Wouw
–	H	739	–	Wouw
–	H	1334	–	Wouw
–	H	727	–	Wouw
–	H	717	–	Wouw
–	H	57	–	Wouw
–	H	773	–	Wouw
–	H	713	–	Wouw
–	H	724	–	Wouw
–	H	1496	–	Wouw
–	H	1314	–	Wouw
–	H	780	–	Wouw
–	H	62	–	Wouw
–	H	1520	–	Wouw
–	H	1006	–	Wouw
–	H	712	–	Wouw
–	H	723	–	Wouw
–	H	53	–	Wouw
–	H	1011	–	Wouw
–	H	772	–	Wouw
–	H	1498	–	Wouw
–	H	721	–	Wouw
–	H	714	–	Wouw
–	H	1517	–	Wouw
–	H	715	–	Wouw
–	H	738	–	Wouw
–	H	50	–	Wouw
–	H	55	–	Wouw
–	H	1583	–	Wouw
–	H	706	–	Wouw
–	H	658	–	Wouw
–	H	707	–	Wouw
–	H	56	–	Wouw
–	H	1311	–	Wouw
–	H	1845	–	Wouw
–	H	1229	–	Wouw
–	H	776	–	Wouw
–	H	728	–	Wouw
–	H	49	–	Wouw
–	H	779	–	Wouw
–	H	1007	–	Wouw
–	H	740	–	Wouw
–	H	65	–	Wouw
–	H	1029	–	Wouw
–	H	96	–	Wouw
–	H	775	–	Wouw
–	H	1008	–	Wouw
–	H	1307	–	Wouw
–	H	1582	–	Wouw
–	H	89	–	Wouw
–	H	1003	–	Wouw
–	H	725	–	Wouw
–	H	93	–	Wouw
–	H	778	–	Wouw
–	H	711	–	Wouw
–	H	1000	–	Wouw
–	H	710	–	Wouw
–	H	61	–	Wouw
–	H	722	–	Wouw
–	H	48	–	Wouw
–	H	60	–	Wouw
–	H	1332	–	Wouw
–	H	1004	–	Wouw
–	H	1331	–	Wouw
–	H	1310	–	Wouw
–	H	66	–	Wouw
–	H	1309	–	Wouw
–	H	737	–	Wouw
–	H	1321	–	Wouw
–	H	774	–	Wouw
–	H	1643	–	Wouw
–	H	1192	–	Wouw
–	H	1001	–	Wouw
–	H	1522	–	Wouw
–	H	1312	–	Wouw
–	H	52	–	Wouw
–	H	777	–	Wouw
–	H	1313	–	Wouw
–	H	1330	–	Wouw
–	H	1319	–	Wouw
–	H	64	–	Wouw
–	H	708	–	Wouw
–	H	736	–	Wouw
–	H	1005	–	Wouw
–	H	1521	–	Wouw
–	H	1308	–	Wouw
–	H	1328	–	Wouw
–	H	1002	–	Wouw
–	H	1846	–	Wouw
–	H	92	–	Wouw
–	H	1642	–	Wouw
–	H	1499	–	Wouw
–	H	67	–	Wouw
–	H	1581	–	Wouw
–	H	1323	–	Wouw
–	H	742	–	Wouw
–	H	1320	–	Wouw
–	H	659	–	Wouw
–	H	1329	–	Wouw
–	H	1518	–	Wouw
–	H	63	–	Wouw
–	H	51	–	Wouw
–	H	54	–	Wouw