Het huis met de dertien celletjes, Tilburg
Inleiding
De oudste kern van het KLOOSTER VAN DE ZUSTERS VAN LIEFDE dateert uit 1834 en is in 1882 deels afgebroken en herbouwd. Het staat bekend als "het huis met de dertien celletjes". Dit bouwdeel is ingebouwd door latere uitbreidingen en is dus niet zichtbaar vanaf de openbare weg. Het bevindt zich recht achter de hoofdingang van het Moederhuis van het klooster aan de Oude Dijk 1.
Omschrijving
Het tweelaagse carré onder zadeldak met zwarte Oudhollandse dakpannen is opgetrokken uit wit gepleisterde handgevormde baksteen. De vertrekken hebben uitzicht op de bestrate binnenplaats. Een gang aan de buitenmuurzijde verschaft toegang tot de vertrekken. De ramen op de verdieping zijn dichtgezet. De achtruits schuifvensters hebben hardstenen dorpels. De gevelwanden aan de binnenplaats tellen vijf traveeën. In het midden van elke zijde een paneeldeur met gedeeld bovenlicht, de oostvleugel heeft een klampdeur met bovenlicht met sierroedenverdeling. De zuidelijke vleugel is in het midden voorzien van een topgevel onder zadeldak met een klokkentorentje; voorts staat er een wit stenen beeld van een pelikaan met jongen. In de noordgevel bevindt zich een gevelsteen met de tekst: "1833 J. Zwijsen R.K. pastor/vernieuwd 1882". Tot de oorspronkelijke inrichting van het carré behoren de kelder en de houten trap naar de verdieping. Hieronder is een bedstee. Deze onderdelen bevinden zich in de zuidelijke vleugel. Enkele vertrekken bezitten een parketvloer. Op de zolderverdieping herinneren enkele houten scheidingswanden en zeer hoog geplaatste ventilatieroostertjes aan de tijd dat hier de zusters sliepen.
Waardering
Het "huis met de dertien celletjes" is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van een geestelijke ontwikkeling, in het bijzonder de stichting en groei van katholieke congregaties en hun zorg voor onderwijs en charitas, weerspiegeld in de geleidelijke groei van het complex, dat tevens van belang is als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de congregatiekloosters. Het is tevens van architectuurhistorisch belang vanwege de stijl. Het klooster is van belang vanwege de relatieve gaafheid van in- en exterieur en met name vanwege de ouderdom en zeldzaamheid van het type.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Het complex omvat de kern van het in 1834 gestichte KLOOSTER (1). De kloosterorde van de Zusters van Liefde werd door Mgr. J. Zwijsen in 1832 opgericht. Scholen maakten ook deel uit van het complex. Zo waren er onder meer een kweekschool, een lyceum, een huishoudschool. Het pand diende ook als weeshuis en patronaat. In 1882 werd er een rijke Eclectische aanbouw toegevoegd aan de zijde van de Kloosterstraat (2), waardoor de oude kern aan het oog is onttrokken. De Oude Dijk wordt verder geheel ingenomen door een lange tweelaagse and van de uitbreiding, die in Neorenaissance stijl werd gebouwd tussen circa 1890 en 1916 als KLOOSTER, namelijk het Moederhuis. (3) W.Th. van Aalst en L. Goyaerts waren de architecten. De bebouwing schoof steeds meer op in zuidelijke richting. Door een coherente bouwstijl is het geheel een eenheid geworden. De bouwfasen zijn aan de buitenzijde te herkennen aan de verschillen in goothoogte. Uit diezelfde tijd dateert het kapellenconglomeraat (4). Het Moederhuis is nog steeds de administratieve kern van de kloosterorde der Zusters van Liefde. Het is nu vooral als kloosterbejaardenoord in gebruik. Ten zuiden van het Moederhuis staat het vroegere St. Theresia-Lyceum, nu Mavo, uit 1931 (5). Dit Expressionistische gebouw is van de hand van architect Jos Donders. Oorspronkelijk liep de kloosterwand door tot deze school. In 1991 werd hier een langgerekt stuk tussen uitgebroken. Dit vormt nu een ingang tot het stadspark; de kloostertuin is voor dit doel verkleind.
In 1991 werden verscheidene delen die achter de kloosterwand liggen, zoals de kweekschool-kapel, gesloopt.
Waardering
Het kloostercomplex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van de culturele en geestelijke ontwikkeling, in het bijzonder de stichting en groei van katholieke congregaties en hun zorg voor onderwijs en charitas, weerspiegeld in de geleidelijke groei van het complex, dat tevens van belang is als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de congregatiekloosters. Architectuurhistorisch is het belangrijk vanwege de stijl en de plaats in het oeuvre van de architecten. Het complex is van bijzondere betekenis vanwege de situering, verbonden met de ontwikkeling van de stad. Het complex is waardevol vanwege de gaafheid van in- en exterieur en vanwege de hoogwaardige kwaliteit van de samenstellende onderdelen. Door de grootte en de gaafheid van het geheel, met name ook vanwege de gecompliceerde wordingsgeschiedenis, is er een grote mate van zeldzaamheid op architectuurhistorisch en functioneel gebied.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Klooster | Religieuze gebouwen | Klooster, kloosteronderdl | oorspronkelijke functie | – |
Klooster | Religieuze gebouwen | Klooster, kloosteronderdl | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Oude Dijk | 1 | – | 5038 VL | Tilburg | – | BY | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | M | 12650 | – | Tilburg |
– | M | 12651 | – | Tilburg |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1834 | 1834 | Betreft bouw klooster | vervaardiging |
1882 | 1882 | Betreft aanbouw klooster | verbouwing |
1990 | 1990 | Betreft aanbouw klooster | verbouwing |