Inleiding

Voormalig PATRONAATSGEBOUW met KAPEL "St. Jozef" uit 1924. Ontwerp van architect Jos Donders. Het is gebouwd door het parochiebestuur van de St. Jozefkerk. Het patronaat grenst aan het terrein van de kerk (rijksmonument no. 35713) gelegen aan de Heuvelring 124.

Omschrijving

Het patronaatsgebouw heeft een rechthoekige plattegrond. Het is in hoofdzaak tweelaags met aan de straatkant een zolderverdieping. Aan de achterkant bevindt zich een eenlaags gedeelte met een kleine zolderverdieping. Het geheel wordt gedekt door schilddaken met een tuitgevel aan de Veemarktstraat. Het dak is voorzien van verbeterde oud-Hollandse grijze pannen. Op de nok een vierkante spitse dakruiter met een smeedijzeren kruisbekroning.

De ruiter is gedekt door leien. De symmetrisch opgebouwde voorgevel omvat drie traveeën, die van elkaar gescheiden worden door gemetselde lisenen welke aan de bovenzijde door een natuurstenen band met gestileerde voluten als hoekelementen aan elkaar gekoppeld worden. De buitenste traveeën bevatten een entreepartij met strakke dubbele houten paneeldeuren met bovenlicht. Op de tweede bouwlaag heeft de linkertravee twee smalle hoge vensters waarvan de ramen middels roeden in vieren verdeeld zijn. De middentravee heeft op de eerste en tweede bouwlaag een vrijwel identieke vensterpartij met twee smalle vensters naast elkaar, elk met een enkelruits raam en bovenlicht. Tussen de vensters bevindt zich een gepolijste natuurstenen gevelsteen met in bas-reliëf de tekst: "PATRONAAT St. JOZEF". Het venster in de rechtse travee op de tweede bouwlaag komt overeen met die van de middentravee. Onder de band bevinden zich op de zolderverdieping in elk travee een smal gedrukt venster met twee tussenstijlen. De bovenliggende tuitgevel wordt bekroond door een hardstenen kruis. De gevel heeft in het midden een keperboogvormige nis op een natuurstenen voetstuk, die geflankeerd wordt door drie smalle nissen. Oorspronkelijk bevond zich in de eerst genoemde nis een beeld van de patroonheilige van het patronaat.

De zijgevels, elk met één Vlaamse gevel in het kapelgedeelte, omvatten vijf traveeën gescheiden door lisenen. In de linkerzijgevel wordt de dakrand doorbroken door gemetselde schoorstenen die op de lisenen staan. In de rechterzijgevel bevinden zich meerdere dubbele tuindeuren met bovenlichten. Naast de in trypletten geordende rondboogvensters van de kapel bevinden zich in de gevels ook grote en kleine rechtgesloten vensters. De grote vensters hebben bovendien een kalf met twee tussenstijlen. De ramen zijn voorzien van meerdere horizontale roeden. Het opgaande werk bestaat uit rode baksteen gemetseld in kruisverband. In de voorgevel wordt bovendien het metselwerk afgewisseld door Noors- of Beiers graniet voor basement en horizontale band. In de kop van de schoorstenen bevindt zich siermetselwerk.

De indeling van het patronaat is als volgt: vestibule, gang en toneelzaal met kleedkamer op de begane grond, kapel met eigen trapopgang en vestibule met sacristie, zangzolder, bovenzaal en bergplaats op de verdieping. Het trappenhuis heeft een granito bordestrap met smeedijzeren trappalen en balustrade in Art- Decostijl en een betegelde lambrizering.

De kapel heeft een opengewerkte kap waarvan de spanten zijn voorzien van trekstaven. In de bovenlichten van beide ingangen, het trappenhuis en in de kapel bevinden zich glas-in-lood vensters. Die in de kapel zijn gebrandschilderd en gedeeltelijk voorzien van figuratief werk met onder andere afbeeldingen van leeuw (Markus) met wereldbol; Lam Gods; Pelikaan; Slang en kruis; Monstrans; Kelk en hostie; Hand van God de Vader met Mannaregen; H. Johannes met Bijbel; Jesus adolescent; H. Franciscus; H. Fidelis; H. Johannes Berchmans en H. Petrus Fourrier). De toneelzaal heeft een podium.

Waardering.

Het patronaatsgebouw is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van de culturele en geestelijke ontwikkeling, namelijk de stichting van patronaten ter verheffing van de jeugdige parochianen, het is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling der patronaten. Het heeft architectuurhistorisch belang wegens de sobere maar doelmatige toepassing van stijlvormen en vanwege de plaats in het werk van de architect. Het heeft in samenhang met de oudere kerk een belangrijke ensemblewaarde. Het is tevens van belang wegens de typologische zeldzaamheid.