De Pampahoeve, Hilversum

Inleiding

Het houten LANDHUIS 'De Pampahoeve' in Engelse Landhuisstijl is omstreeks 1911 gebouwd in opdracht van Smidt. Het huis is als bouwpakket van de firma Boulton & Paul Ltd. uit Ipswich, Engeland, geïmporteerd. In 1919 is het landhuis in gebruik genomen als directeursvilla en onderkomen voor de eerste patiënten van het sanatorium en de nazorgkolonie Zonnestraal.

Het landhuis ligt ten noordwesten van het sanatoriumcomplex met de voorgevel naar het noordoosten georiënteerd. Voor het pand bevindt zich een open ruimte met een cirkelvormig grasperk. Aan de achterzijde een eenvoudige tuinaanleg met door bomen en struiken geflankeerd gazon en een klein vierkant bassin.

Omschrijving

Het landhuis is over één en deels twee bouwlagen opgetrokken vanuit een nagenoeg rechthoekige plattegrond met lage aanbouw aan de noordwestzijde. De gevels zijn opgetrokken in horizontale donker gebeitste houten delen op een gemetselde fundering. Het samengestelde schilddak met steekkappen boven de verschillende risalieten en dakkapellen is met riet gedekt, op de nokken oranje vorstpannen. De vensters bestaan grotendeels uit samengestelde kozijnen met kleine rechthoekige glas-in-loodramen. Een deel van de vensterpartijen kraagt iets uit en wordt ondersteund door kleine consoles. In het midden van de voorgevel (NO) de hoofdentree onder een verlengd gedeelte van het dakschild tussen twee risalieten onder steekkappen. Boven de deur, die wordt geflankeerd door twee vensters met kleine roedenverdeling, een dakkapel met vierdelig venster. De rechter risaliet heeft een topgevel onder zadeldak en bevat op de begane grond en verdieping asymmetrisch geplaatste enkele en samengestelde vensters, deels iets uitkragend. Boven de begane grondvensters een houten afzaat en boven de verdiepingsvensters in de geveltop een overstek op kleine consoles. De linker risaliet wordt gedekt door een afgewolfd zadeldak. Op de begane grond en verdieping enkele en samengestelde vensters, waaronder rechts in de gevel een driedelig traplicht met bovenlichten. Boven de vensters een afzaat op kleine consoles.

In de rechter zijgevel (NW) links een enkel en een gekoppeld venster en rechts daarvan een risaliet onder schilddak. Op de begane grond voor de risaliet een kleine uitbouw onder lessenaardak met deur en vierdelig venster. Op de verdieping een dubbel en een vierdelig venster en rechts een klein topgeveltje onder steekkap. De éénlaagse aanbouw wordt gedekt door twee haaks op elkaar aansluitende rietgedekte zadeldaken. In de noordoostgevel van de aanbouw links een vierdelig venster en rechts in de puntgevel een garagedeur. De vensters hebben een afwijkende tweeruits roedenverdeling.

De achtergevel (ZW) telt vier vensterassen met voor de middelste twee een veranda met houten standvinken die het dakschild ondersteunen. Rechts van de veranda een risaliet met erker en bovenop een balkon. In de geveltop vakwerk en een dubbele glasdeur met boven- en zijlichten naar het balkon. Links in de gevel beganegronds een driedelig venster, geflankeerd door smalle kleine venstertjes. In het midden van de gevel een grote samengestelde vensterpartij en een deur en een dubbele deur in een samengesteld kozijn met boven- en zijlichten. De deuren geven toegang tot de veranda. In het dakschild boven de veranda rechts een dakkapel met zesdelig venster onder schilddak en links een dakkapel onder zadeldak met vierdelig venster. De linker zijgevel (ZO) telt drie vensterassen waarvan de middelste in een risaliet onder schilddak met grote dakkapel onder zadeldak. In de risaliet een zesdelig venster en in de dakkapel een vierdelig venster met boven de middelste twee bovenlichten. In de flankerende vensterassen beganegronds driedelige vensters en daarboven dakkapellen onder opgelicht dakschild, eveneens met driedelig venster, links met kleine bovenlichten. Vier gemetselde schoorstenen in het samengestelde dak.

Voor de achter- en rechter zijgevel een gemetseld terras, rechts met fonteintje.

Waardering

Het houten landhuis "Pampahoeve" is van algemeen belang vanwege de architectuur- en cultuurhistorische waarde als nagenoeg gaaf bewaard voorbeeld van een in 1911 als bouwpakket geïmporteerd houten landhuis in Engelse Landhuisstijl en als eerste in gebruik genomen onderdeel van het complex Zonnestraal.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
522754
Complexnaam
Zonnestraal
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Het complex van de voormalige nazorgkolonie 'Zonnestraal' bestaat uit dertien objecten, verdeeld over 5 complexonderdelen, die in verschillende fasen tot stand zijn gekomen ten behoeve van de Algemene Nederlandse Diamantbewerkers Bond ter plaatse van het vroegere landgoed Loosdrechtse of Emmikerbos ten zuidwesten van Hilversum. De hoofdonderdelen van het complex, het HOOFDGEBOUW MET TWEE PAVILJOENS en het DIENSTBODENHUIS zijn in de periode 1926-'31 ontworpen door J. Duiker en B. Bijvoet en zijn exemplarisch voor het Nieuwe Bouwen. Voorts behoren tot het complex een houten Engels LANDHUIS `de Pampahoeve' uit ca. 1911, een ensemble van VIER WERKPLAATSEN en MOTTOREN en één BOSHUTJE naar ontwerp van J. Duiker uit omstreeks 1927, een blok van drie NAZORGWONINGEN uit 1938 naar ontwerp van B. Bijvoet en een GEDENKBANK.

Omschrijving

Het complex 'Zonnestraal' ligt op een bebost gebied dat aan de noord-, oost- en zuidzijde wordt omgeven door een zeventiende-eeuwse wal die het bos scheidt van de heide. Het terrein wordt in het noorden begrensd door de Van Ghentlaan en de Zuiderheideweg, in het oosten door de Bosdrift, in het zuiden door de Noodweg en in het westen door de Rading.

Op het terrein zijn restanten van de 18de-eeuwse aanleg met de rechte lanenstructuur van het landgoed Loosdrechtse- of Emmikerbos nog herkenbaar aanwezig met als voornaamste as de geknikte huidige toegangsweg, Loosdrechte Bos. De beplanting van het terrein dateert grotendeels uit de jaren twintig en is aangelegd in het kader van de werkverschaffing en arbeidstherapie. In het noordoostelijke deel van het bos is het amfitheater uit 1922 nog deels herkenbaar bewaard gebleven. De geschermde objecten op het terrein vormen 5 complexonderdelen. Het hoofdgebouw met de 2 paviljoens, het ensemble van vier werkplaatsen met mottoren en het dienstbodenhuis. Het plat afgedekte hoofdgebouw met aan weerszijden de beide paviljoens in het zuidwestelijk deel van het terrein vormt het hart van het complex. Ten noordwesten van het hoofdgebouw bevindt zich de Pampahoeve met het naastgelegen boshutje en ten noordwesten daarvan het dienstbodenhuis. Het ensemble van werkplaatsen met mottoren ligt ten noordoosten van het hoofdgebouw dicht langs de weg het Loosdrechte Bos. Het blok nazorgwoningen en de gedenkbank bevinden zich in meer noordelijke richting dicht bij de entree vanaf de Van Ghentlaan. De boshutjes liggen verspreid over het terrein.

Waardering

Het complex 'Zonnestraal' is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een sanatorium met nazorgkolonie voor arbeiders uit de periode 1920-1940, tot stand gekomen op initiatief van de arbeidersbeweging. De gebouwen van J. Duiker en B. Bijvoet zijn van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als belangrijke exponenten van het Nieuwe Bouwen. Het complex heeft hoge ensemblewaarde door de historisch-functionele en ruimtelijke samenhang van de verschillende onderdelen in relatie met de oudere aanleg op het terrein.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Ziekenhuis Cultuur, gezondheid en wetenschap Gezondheidszorg oorspronkelijke functie
Sanatorium Cultuur, gezondheid en wetenschap Gezondheidszorg oorspronkelijke functie
Landhuis Kastelen, landhuizen en parken Kasteel, buitenplaats oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Loosdrechtse Bos 13 1213 RH Hilversum Zonnestraal Ja
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Woningen en woningbouwcomplexen Woonhuis(K) Villa
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
H 4195 Hilversum
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1911 1911 vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Boulton & Paul Ltd (Ipswich E) ; Noord-Holland architect / bouwkundige / constructeur
Naar boven