Inleiding

In de jaren twintig van de twintigste eeuw verrees in Venlo-Zuid vlakbij de Maas, het uiterst moderne fabriekscomplex van het optisch en fijnmechanisch bedrijf "Nederlandse Instrumenten Compagnie" (Nedinsco) een verkapte dochteronderneming van het Duitse Carl Zeiss Jena. In verschillende fasen ontstond een functioneel en transparant gebouw. Verantwoordelijk voor het ontwerp was architect Hans Schlag uit Jena. De toren, de aanpalende fabrieksvleugel en de machinehal vormen een zuiver voorbeeld van het Nieuwe Bouwen. De bouw werd in 1929 uitgevoerd door de gerenommeerde firma "Dyckerhoff & Widman AG" uit Düsseldorf. Beschermenswaardig is de markante toren met een hoogte van 36 meter en zeven deels acht bouwlagen, welke diende voor het richten en afstellen van grote optische instrumenten en de aansluitende fabrieksvleugel eveneens gebouwd in 1929, deze telt vier bouwlagen ("Bau IV en Bau III"). De fabrieksvleugel is aan de oostzijde voorzien van een machinehal, deze dateert ook uit 1929 ("Bau V").

Omschrijving

De TORENBOUW bestaande uit twee volumes en afgedekt met platte daken. In het hoogste volume, aan de oostzijde, is het trappenhuis ondergebracht. Dit volume telt acht bouwlagen. Het volume aan de westzijde telt zeven bouwlagen. Hierin was o.a. de werkplaats voor de afstelling van duikbootperiscopen ondergebracht. Het toegepaste bouwmateriaal is gewapend beton. De metalen vensterkozijnen met kleine roedeverdeling zijn deels nog oorspronkelijk met name in de oost- en noordgevel, deels vernieuwd in de west- en zuidgevel. De eerste bouwlaag van het trappenhuisvolume is door latere aanbouwen aan het oog onttrokken. Het trappenhuisvolume in de oostgevel springt vooruit: in elke bouwlaag aan de linkerzijde een klein vierkant venster en rechts een groot venster met 80-ruits roedeverdeling. Het trappenhuisvolume loopt hoger door en is in de oostgevel voorzien van een eenvoudige versiering in de vorm van een blokvormige vlaggenstokhouder. Het volume met de werkplaatsen telt zeven bouwlagen en omsluit het trappenhuisvolume aan drie zijden. De oostgevel aan de linkerzijde van het trappenhuisvolume heeft in elke bouwlaag een vierkant venster met roedeverdeling. In de zuidgevel aan de rechterzijde eveneens in elke bouwlaag een rechthoekig venster. Aan de linkerzijde heeft de zuidgevel een open en transparant karakter met grote veelruits vensterkozijnen. Deze vensterkozijnen zijn deels vernieuwd, tevens zijn de borstweringen deels verhoogd. De linkerzijde van de zuidgevel telt drieëneenhalve venstertravee.

De westgevel aan de Maaszijde telt vier venstertraveeën. De vensterkozijnen zijn deels vernieuwd; de borstweringen zijn verhoogd. De vensters in de eerste bouwlaag zijn dichtgezet. De noordgevel van het torenvolume sluit aan op de fabrieksvleugel evenwijdig aan de Maas. Deze gevel telt vier venstertraveeën. De grote vensters hebben een 20-ruits roedeverdeling. De vier vensters onder de dakrand hebben een 12-ruits roedeverdeling. Het dakterras is voorzien van een metalen hekwerk.

Van het INTERIEUR is o.a. het authentieke trappenhuis van belang. De trappen zijn uitgevoerd in beton. In de hoogste bouwlaag is een smeedijzeren trap aanwezig. In de kelderverdieping zware betonnen kolommen.

De FABRIEKSVLEUGEL aansluitend aan de torenbouw telt vier bouwlagen en wordt afgedekt met een plat dak. Deze vleugel werd tijdens de Tweede Wereldoorlog flink beschadigd. Oorspronkelijk had dit volume een flauw zadeldak. Dit is na 1945 vervangen door een plat dak. De westgevel telt in hoofdopzet acht venstertraveeën. De vensters hebben veelruits roedeverdeling en de kozijnen zijn deels vernieuwd. De borstweringen zijn deels verhoogd. Halverwege maakt de westgevel een lichte knik. De grote vensterkozijnen met veelruits roedeverdeling zijn vernieuwd.

De MACHINEHAL staat haaks op de oostgevel van de fabrieksvleugel en heeft een vierkante plattegrond en telt een bouwlaag plus zadeldak. In het zadeldak een grote lichtstraat en enkele kleinere dakramen. Het authentieke skelet in beton en staal in nog grotendeels aanwezig. De oorspronkelijk grote vensterkozijnen zijn opgevuld met bakstenen wanden.

Waardering

Het fabrieksgebouw van Nedinsco bestaande uit toren, de aanpalende fabrieksvleugel en de machinehal, vertegenwoordigt algemeen belang en bezit cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een typologische ontwikkeling binnen de fabrieksarchitectuur in de eerste decennia van de twintigste eeuw. De architectuurhistorische waarden worden bepaald door het belang van het pand voor de bovenregionale geschiedenis van de architectuur als representant van het nieuwe Bouwen in Nederland; de esthetische kwaliteiten van het ontwerp en als voorbeeld van het oeuvre van architect Hans Schlag. Het gebouw bezit ensemblewaarden door de markante en beeldbepalende situering aan de Maas in Venlo-Zuid. Het gebouwencomplex is tenslotte van algemeen belang vanwege de redelijke mate van architectonische gaafheid van het ex- en een deel van het interieur en de architectuurhistorische en typologische zeldzaamheid.