Helmersplantsoen 1, Amsterdam
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Omschrijving
Voormalig HOOFDGEBOUW en POORT (1) als eerste onderdeel van het complex Wilhelmina Gasthuis in 1891-1893 gebouwd in opdracht van de gemeente Amsterdam en ontworpen door de architect H. Leguyt van de dienst Publieke Werken. De bakstenen gevels van het U-vormige gebouw met zijvleugels ter weerszijden, zijn opgetrokken in neo-renaissance stijl. De centraal gesitueerde poort met dubbele halfronde deur en glas-in-lood bovenlicht is geaccentueerd als middenrisaliet met halfkolommen ter weerszijden, waarboven een groot raam, de naam van het ziekenhuis en een natuurstenen renaissance-topgevel, met het wapen van Amsterdam.
De tongewelfde doorgang heeft een bekleding met geglazuurde bakstenen (crèmekleurig) en groene gordelbogen, rustend op aan beide zijden vier grijsblauwe granieten Dorische zuilen en twee dito halfzuilen, met terzijden houten paneeldeuren met neo-Renaissance omlijstingen. Ter weerszijden van de poort identieke vleugels met een begane grond, verdieping en kapverdieping, in een ritme van telkenmale vier ramen en een risaliet; in totaal telt de voorgevel van de middenvleugel 22 vensterassen. In de gevels speklagen van gele baksteen en twaalf-ruits ramen. De vier vensterassen diepe zijvleugels zijn een verdieping hoger en identiek gedetailleerd. Boven de lijstgevel zijn drie topgevels op de hoeken en in het midden. Aan de west- en oostzijde bevindt zich een gaanderij met halfronde scheibogen, voorzien van gietijzeren kolommen en fantasiekapitelen, piëdestals op een verhoogd bordes. Inwendig vrijwel geheel gewijzigd bij renovatie en verbouwing tot woningen. Aan de westzijde zijn in de gangen nog de oorspronkelijke omlijstingen van de deuren te zien. Mogelijk bevinden zich hier boven de verlaagde plafonds nog de gemetselde troggewelven.
Waardering
Uit 1891-1893 daterend voormalige hoofdgebouw met poort is van algemeen belang wegens cultuur- en architectuurhistorische en typologische waarde als eerst uitgevoerde onderdeel van het voormalige Wilhelmina Gasthuis, in een voor de bouwtijd en functie kenmerkende neo-Renaissancestijl, tevens refererend aan het 17de-eeuwse Pesthuis. Voorts ensemble waarde in historisch-functionele relatie tot de overige delen van het complex.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Ter plaatse van het pesthuis uit 1634, gefaseerd tot stand gekomen Buiten- of Wilhelmina Gasthuis, geopend in 1893, vervolgens herhaaldelijk uitgebreid. In 1925 kreeg het de status van academisch ziekenhuis. In 1980 werd het ziekenhuis verlaten; sindsdien zijn delen herbestemd of afgebroken.
Omschrijving
Het complex Wilhelminagasthuis bestaat uit de volgende vier samenstellende onderdelen:
1. Voormalig HOOFDGEBOUW (1891-1893) met POORT Helmersplantsoen 1;3;5;7;9;11;3;15 en 2;4;6;8;10;12 Anna Spenglerstraat 101;103;105;107;109;111;113;115;117:119 Marius van Bouwdijk Bastiaansestraat 2;4;6;8;10;12;14;16;18;20;22 2. Voormalige CHIRURGISCHE KLINIEK (1932-1933) W.G.-plein 100-873 (even en oneven) 3. Voormalig ANATOMISCH LABORATORIUM (1927) Arie Biemondstraat 105a;105b;107a;107b;107c;109a;111;113 4. Uitbreiding van de Vrouwenkliniek met het voormalige RONTGENGEBOUW en COLLEGEZAAL (1925) Marius van Bouwdijk Bastiaansestraat 23;25;27;29;79;81;83
Waardering
In 1891 gefaseerd tot stand gekomen ziekenhuiscomplex van het voormalige Wilhelmina Gasthuis met bijbehorende onderdelen van algemeen belang vanwege architectuur- en cultuurhistorische waarde alsmede van typologische waarde.
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Administratiegebouw | Handelsgebouwen, opslag- en transportgebouwen | Handel en kantoor | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Helmersplantsoen | 1 | – | 1054 RZ | Amsterdam | – | – | Ja |
| Helmersplantsoen | 2 | – | 1054 RZ | Amsterdam | – | – | – |
| Marius van Bouwdijk Bastiaansestraat | 2 | – | 1054 RX | Amsterdam | – | – | – |
| Helmersplantsoen | 3 | – | 1054 RZ | Amsterdam | – | – | – |
| Marius van Bouwdijk Bastiaansestraat | 4 | – | 1054 RX | Amsterdam | – | – | – |
| Helmersplantsoen | 4 | – | 1054 RZ | Amsterdam | – | – | – |
| Helmersplantsoen | 5 | – | 1054 RZ | Amsterdam | – | – | – |
| Marius van Bouwdijk Bastiaansestraat | 6 | – | 1054 RX | Amsterdam | – | – | – |
| Helmersplantsoen | 6 | – | 1054 RZ | Amsterdam | – | – | – |
| Helmersplantsoen | 7 | – | 1054 RZ | Amsterdam | – | – | – |
| Helmersplantsoen | 8 | A | 1054 RZ | Amsterdam | – | – | – |
| Helmersplantsoen | 8 | B | 1054 RZ | Amsterdam | – | – | – |
| Helmersplantsoen | 8 | – | 1054 RZ | Amsterdam | – | – | – |
| Marius van Bouwdijk Bastiaansestraat | 8 | – | 1054 RX | Amsterdam | – | – | – |
| Helmersplantsoen | 9 | – | 1054 RZ | Amsterdam | – | – | – |
| Helmersplantsoen | 10 | – | 1054 RZ | Amsterdam | – | – | – |
| Marius van Bouwdijk Bastiaansestraat | 10 | – | 1054 RX | Amsterdam | – | – | – |
| Helmersplantsoen | 11 | – | 1054 RZ | Amsterdam | – | – | – |
| Helmersplantsoen | 12 | – | 1054 RZ | Amsterdam | – | – | – |
| Marius van Bouwdijk Bastiaansestraat | 12 | – | 1054 RX | Amsterdam | – | – | – |
| Helmersplantsoen | 13 | – | 1054 RZ | Amsterdam | – | – | – |
| Marius van Bouwdijk Bastiaansestraat | 14 | – | 1054 RX | Amsterdam | – | – | – |
| Helmersplantsoen | 15 | – | 1054 RZ | Amsterdam | – | – | – |
| Marius van Bouwdijk Bastiaansestraat | 16 | – | 1054 RX | Amsterdam | – | – | – |
| Marius van Bouwdijk Bastiaansestraat | 18 | – | 1054 RX | Amsterdam | – | – | – |
| Marius van Bouwdijk Bastiaansestraat | 20 | – | 1054 RX | Amsterdam | – | – | – |
| Marius van Bouwdijk Bastiaansestraat | 22 | – | 1054 RX | Amsterdam | – | – | – |
| Anna Spenglerstraat | 101 | – | 1054 NJ | Amsterdam | – | – | – |
| Anna Spenglerstraat | 103 | – | 1054 NJ | Amsterdam | – | – | – |
| Anna Spenglerstraat | 105 | – | 1054 NJ | Amsterdam | – | – | – |
| Anna Spenglerstraat | 107 | – | 1054 NJ | Amsterdam | – | – | – |
| Anna Spenglerstraat | 109 | – | 1054 NJ | Amsterdam | – | – | – |
| Anna Spenglerstraat | 111 | – | 1054 NJ | Amsterdam | – | – | – |
| Anna Spenglerstraat | 113 | – | 1054 NJ | Amsterdam | – | – | – |
| Anna Spenglerstraat | 115 | – | 1054 NJ | Amsterdam | – | – | – |
| Anna Spenglerstraat | 117 | – | 1054 NJ | Amsterdam | – | – | – |
| Anna Spenglerstraat | 119 | – | 1054 NJ | Amsterdam | – | – | – |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| 7453 | Q | 7456 | A2 | Amsterdam |
| – | Q | 7453 | – | Amsterdam |
| Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
|---|---|---|---|
| 1891 | 1893 | – | vervaardiging |
| Name | Beroep | Notitie |
|---|---|---|
| Leguyt, H. ; Stad Amsterdam | architect / bouwkundige / constructeur | – |