Inleiding

Het met de voorgevel op de gracht georiënteerde hoekpand is in 1897 gebouwd als kantoorgebouw met bovenwoning van de 'Delftsche Bank'. Het BANKGEBOUW, met bijbehorende STOEP met stoephek, is gebouwd naar een ontwerp van de architect J.H. Tonnaer, een leerling van P.J.H. Cuypers. Tonnaer ontwierp het pand in een destijds nog gangbare, aan de Neo-Hollandse Renaissance verwante bouwstijl. Nadat de Delftsche bank in 1903 failliet kreeg het pand diverse andere gebruikers, waaronder de Boerenleenbank. Van 1967 tot 1995 was het pand het onderkomen van de Delftsche Uitgevers Maatschappij. In 1995 werd het voormalige bankgebouw in gebruik genomen als kantoor met bovenwoning van een architectenbureau. Het met de representatieve voorgevel op de gracht gerichte pand maakt deel uit van een gesloten gevelwand in het beschermde stadsgezicht van Delft.

Omschrijving

Het vanuit een rechthoekige plattegrond opgetrokken bankgebouw bestaat uit een op de gracht georiënteerd, representatief voorste gedeelte met het kantoor en een eenvoudiger gedeelte met entree naar de bovenwoning in de Kromstraat.

Het pand is opgetrokken in baksteen en natuursteen en heeft een verdieping onder met gesmoorde tuiles du Nord gedekte zadeldaken. De voorgevel met de entree naar het kantoor staat achter een stoep met een hardstenen stoepplaat en een conische en een octogonale hardstenen stoeppaal, die door middel van een smeedijzeren hekje met de gevel zijn verbonden. De pui bestaat voornamelijk uit hardsteen, verlevendigd met schijnvoegen. Rechts in de pui staat boven twee hardstenen traptreden een paneeldeur onder een met kleurrijk glas-in-lood ingevuld bovenlicht. Het bovenraam van een groot rondboogvenster links van de deur bevat vergelijkbaar glas-in-lood. Het venster staat achter een fraai bewerkt hek van smeedijzer, evenals het identieke venster in de Kromstraat. De bogen van voornoemde gevelopeningen worden aan de bovenkant geaccentueerd door profiellijsten. De zwikken zijn ingevuld met zandsteen. De hoek van de pui krijgt extra aandacht door een hoekzuil met een gebeeldhouwd composietkapiteel. Boven de begane grond is de gevel symmetrisch. De verdieping heeft een borstwering met zandstenen hoekblokken en een eveneens zandstenen plaat. De geprofileerde hardstenen cordonlijst hierboven fungeert tevens als doorgetrokken onderdorpel voor de vensters in de voor- en een deel van de zijgevel. De verdieping bevat drie rechtgesloten vensters met roedenverdeling in de bovenlichten van de schuiframen. Het bredere middenvenster staat onder een met baksteenmozaïek ingevulde boogtrommel. De vensters aan weerszijden zijn smaller en staan onder rondbogen met vergelijkbare bootrommelvullingen. De buitenste muurdammen bevatten een kleine rondboog met een smeedijzeren sieranker. Boven de vensterbogen ligt een geprofileerde hardstenen lijst die de verdieping scheidt van een geveltop met speklagen. Deze top bevat een venster met roedenverdeling in het kruisraam. Het venster heeft een rijk uitgevoerde omlijsting van hardsteen met voluten aan pilasters die een ronboog-fronton met profilelijst dragen. Het timpaan is ingevuld met een in reliëf uitgevoerd wapen. Op de booglijst staat een gemetselde tenant met profiellijsten. Op de randen van de geveltop liggen geprofileerde deklijsten.

Het rechter geveldeel in de Kromstraat is in de meeste opzichten vergelijkbaar met de voorgevel. De gevel is echter smaller met een breed venster op de begane grond rechts van een muurdam met hoekblokken. De verdieping bevat twee vensters. De geveltop staat voor een dwarskap en is op de breedte en de invulling van het timpaan (met jaartal) na identiek aan die van de voorgevel. De gevel in de Kromstraat is links van de voornoemde topgevel veel soberder. De gevel is voorzien van een hardstenen plint, speklagen van zandsteen, smeedijzeren muurankers boven de penanten en rechtgesloten vensters met hardstenen onderdorpels die onder strek (begane grond) en segmentboog met baksteenmozaïekjes in de boogtrommel (verdieping) staan. Tussen de beide bouwlagen ligt een geprofileerde cordonlijst die tevens fungeert als doorgetrokken onderdorpel. De begane grond bevat van rechts naar links vier vensters met vierruits bovenramen, een onder een vierruits bovenlicht met glas-in-lood staande, terugliggende paneeldeur boven hardstenen stoepje voor de bovenwoning en geheel links een breed venster met middenstijl. Op de verdieping staan van rechts naar links vier vensters met schuiframen en een venster die deel uit maakt van een licht risalerende linker travee. Het venster heeft aan weerszijden een tussen uitmetselingen staande rondbogen. De geveltop is een tuitgevel met een overhoekse tuit, deklijsten en een venster met roedenverdeling in het bovenraam. De achtergevel. Uit het dakschild tussen de twee geveltoppen staan twee dakkapellen met lessenaardak, met zink beklede wangen en ramen met roedenverdeling. De dakgoot tussen de topgevels rust op klossen. Het onderste deel van de horizontaal beëindigde achtergevel is gepleisterd, het bovenste deel is van schone baksteen.

Het pand is inwendig wat betreft ruimte-indeling en detaillering gewijzigd. Waar zich oorspronkelijk het kantoorgedeelte bevond is nog een in een kast weggewerkte wandtegel met inscriptie bewaard gebleven. Achter het kantoor en een buitendeur (Kromstraat) ligt een halletje met een terrazzovloer, een paneeldeur voor een kleine kantoorruimte en het trappenhuis met een scheluwetrap naar de bovenwoning. De over twee bouwlagen doorlopende trap is voorzien van trappalen, leuningen die met ijzers aan de wand zijn bevestigd, geprofileerde handlijsten met wrong op gedraaide balusters en op de overloop een smeedijzeren hek voor het trapgat. Het kantoortje bevat nog een schouw met zwartmarmeren schouwmantel. Op de verdieping heeft een toilet naast de trap nog de oorspronkelijke betegeling.

Waardering

Het voormalige bankgebouw, met bijbehorende stoep met stoephek is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, de architectuurhistorische en de stedenbouwkundige waarde.

Het pand heeft cultuurhistorische waarde als een goed voorbeeld van architectuur met een representatief karakter ten behoeve van het destijds een sterke groei doormakende bankwezen.

Het bankgebouw heeft architectuurhistorische waarde als een bijzonder voorbeeld van een laat negentiende-eeuwse bouwstijl en vanwege het materiaalgebruik en de detaillering.

De bank heeft ensemblewaarde en stedenbouwkundige waarde als een bijzonder, beeldbepalend onderdeel van een gesloten gevelwand aan een gracht in het beschermde stadsgezicht van Delft. Het pand is tevens van belang vanwege de grote mate van herkenbaarheid en gaafheid van het exterieur.