Het huis met de dertien celletjes, Tilburg
Inleiding
Het oude uit 1834 daterende KLOOSTER van de Zusters van Liefde werd in 1882 deels herbouwd, ter viering van het zestig jarig bestaan van de Congregatie. Rond 1990 zijn de vensters gewijzigd. Aan het oorspronkelijke gebouw werd aan de noordzijde een grote representatieve frontvleugel gebouwd met rijke Eclectische elementen. Dit gedeelte bevindt zich aan de Kloosterstraat en sluit, iets terugspringend, aan op de zijgevel van de kloosterwand.
Omschrijving
Het tweelaagse pand met rechthoekige plattegrond telt vijf traveen en heeft een mansardekap met schubleien. De gevel met middenrisaliet en topgevel is opgetrokken uit machinale baksteen met gepleisterde speklagen en ornamenten. Op de begane grond bevonden zich oorspronkelijk achtruits, nu deels zesruits vensters. De etage heeft zesruits vensters. Deze zijn rond 1990 deelsvereenvoudigd. De gepleisterde sieromlijsting van de vensters heeft op de begane grond een zwaardere uitvoering dan op de etage door de toevoeging van oreillons en diamantkoppen. Borstwering en dorpels zijn van hardsteen. De risaliet wordt op de begane grond benadrukt door sierblokken op de zijden, hierboven alleen speklagen. Boven het etageraam in de risaliet bevindt zich een polychroom wapenschild in relif en een tekst die luidt: "Monseigneur J. Zwijsen aartsbisschop van Utrecht/Bisschop van Den Bosch stichtte de congregatie". Onder het bisschoppelijke wapenschild de datum ervan, 23 nov. 1832. De topgevel is als trapgevel uitgevoerd met daarin een spitsboognis met een wit stenen beeld van St. Jozef met de kleine Jezus. Op de sokkel staat: "Oud-leerlingen 23 nov. 1832". Onder de geprofileerde houten gootlijst een forse tandlijst.
In het dakvlak bevinden zich vier dakkapellen met wangen, siermotieven en driehoekig tympaan. Inwendig heeft het pand de gang gemeenschappelijk met het oude klooster uit 1834. De gang is hier als middengang opgenomen. De hoge ruime vertrekken zijn vrijwel alle vereenvoudigd.
Waardering
De uitbreiding van het oude kloosterdeel is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van een geestelijke ontwikkeling, in het bijzonder de stichting en groei van katholieke congregaties en hun zorg voor onderwijs en charitas, weerspiegeld in de geleidelijke groei van het complex, dat tevens van belang is als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de congregatiekloosters. Het is tevens van architectuurhistorisch belang vanwege de stijl. Het is belangrijk vanwege het gave exterieur.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Het complex omvat de kern van het in 1834 gestichte KLOOSTER (1). De kloosterorde van de Zusters van Liefde werd door Mgr. J. Zwijsen in 1832 opgericht. Scholen maakten ook deel uit van het complex. Zo waren er onder meer een kweekschool, een lyceum, een huishoudschool. Het pand diende ook als weeshuis en patronaat. In 1882 werd er een rijke Eclectische aanbouw toegevoegd aan de zijde van de Kloosterstraat (2), waardoor de oude kern aan het oog is onttrokken. De Oude Dijk wordt verder geheel ingenomen door een lange tweelaagse and van de uitbreiding, die in Neorenaissance stijl werd gebouwd tussen circa 1890 en 1916 als KLOOSTER, namelijk het Moederhuis. (3) W.Th. van Aalst en L. Goyaerts waren de architecten. De bebouwing schoof steeds meer op in zuidelijke richting. Door een coherente bouwstijl is het geheel een eenheid geworden. De bouwfasen zijn aan de buitenzijde te herkennen aan de verschillen in goothoogte. Uit diezelfde tijd dateert het kapellenconglomeraat (4). Het Moederhuis is nog steeds de administratieve kern van de kloosterorde der Zusters van Liefde. Het is nu vooral als kloosterbejaardenoord in gebruik. Ten zuiden van het Moederhuis staat het vroegere St. Theresia-Lyceum, nu Mavo, uit 1931 (5). Dit Expressionistische gebouw is van de hand van architect Jos Donders. Oorspronkelijk liep de kloosterwand door tot deze school. In 1991 werd hier een langgerekt stuk tussen uitgebroken. Dit vormt nu een ingang tot het stadspark; de kloostertuin is voor dit doel verkleind.
In 1991 werden verscheidene delen die achter de kloosterwand liggen, zoals de kweekschool-kapel, gesloopt.
Waardering
Het kloostercomplex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van de culturele en geestelijke ontwikkeling, in het bijzonder de stichting en groei van katholieke congregaties en hun zorg voor onderwijs en charitas, weerspiegeld in de geleidelijke groei van het complex, dat tevens van belang is als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de congregatiekloosters. Architectuurhistorisch is het belangrijk vanwege de stijl en de plaats in het oeuvre van de architecten. Het complex is van bijzondere betekenis vanwege de situering, verbonden met de ontwikkeling van de stad. Het complex is waardevol vanwege de gaafheid van in- en exterieur en vanwege de hoogwaardige kwaliteit van de samenstellende onderdelen. Door de grootte en de gaafheid van het geheel, met name ook vanwege de gecompliceerde wordingsgeschiedenis, is er een grote mate van zeldzaamheid op architectuurhistorisch en functioneel gebied.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
– | Religieuze gebouwen | Klooster, kloosteronderdl | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Kloosterstraat | 6 | 15 | 5038 VP | Tilburg | – | BY | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | M | 12650 | – | Tilburg |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1882 | 1882 | – | verbouwing |
1990 | 1990 | – | verbouwing |