Omschrijving complexonderdeel 9

De KLOOSTERTUIN uit 1875-1900 van het klooster St. Michaël te Steyl van het klooster St. Michaël wordt globaal begrensd door de Maas in het westen, de Kloosterstraat in het noorden, de Zustersstraat in het noord-oosten en de Arnoldus Janssenstraat in het oosten. De Veerweg sluit haaks aan op de Arnoldus Janssenstraat en vormt de grens in het zuiden. Op hoofdlijnen valt de volgende compartimentering in de kloostertuin te benoemen. - Tussen de St. Michaëlstraat en de Maas staat het Missiehuis St. Michaël; de tuinaanleg bestaat hier uit hoog opgaand geboomte met o.a. een laanbeplanting van linde evenwijdig aan de rivier alsook een voetpad parallel aan de Maas, voor het overige vertonen de paden een slingerend patroon. De paden zijn onverhard en hebben randen van baksteen, al dan niet gecementeerd. Opvallende bomen zijn, naast linde, acacia en kastanje. Dit compartiment heeft een sierfunctie maar fungeert ook ter verpozing; het is geheel ommuurd en toegankelijk door een poort ten zuiden van het Missiehuis St. Michaël (aan de St. Michaëlstraat) en via een poort ten noorden van het Missiehuis, bij een plein met linde, nabij de parkeerplaats. - Het utilitaire compartiment van de kloostertuin ligt gevat tussen vier straten, t.w. de St. Michaëlstraat (westzijde), Parkstraat (noord), Tuinstraat (noord-oost), Arnoldus Janssenstraat (oost) en de Veerweg (zuid) en is omgeven door een hoge bakstenen muur. Het utilitaire compartiment is toegankelijk vanaf de St. Michaëlstraat (even ten noorden van het Missiemuseum) en vanaf de Parkstraat (ter zijde van de kas). De paden zijn onverhard en hebben een aantal malen randen van baksteen, al dan niet gecementeerd, soms zijn misbaksels en ratels verwerkt, ook sintels. Dit compartiment wordt o.m. gekenmerkt door boomgaarden, gazon, dubbele lindenaanplant aan de zijde van de Parkstraat, een moestuin, berceau, bloemperken, twee kassen en een padenbeloop dat goeddeels orthogonaal van karakter is. Ongeveer in het midden van dit compartiment loopt over tientallen meters, evenwijdig aan de Parkstraat, een meer dan manshoge tuinmuur; deze muur is kaarsrecht en vormt een rechte hoek met de ommuring langs de Tuinstraat. Nabij de hoek van Parkstraat en Tuinstraat verheft zich opgaand geboomte, o.a. linde, met een centraal gesitueerd gazon; hier worden twee aan Maria gewijde grotten aangetroffen, tevens staat in deze hoek van de kloostertuin een beeld van de Heilige Aloysius. Het gazon rond dit beeld is min of meer rond van vorm en wordt afgezet met ratels en sintels en is door een soort poort bereikbaar. Deze poort bestaat uit een kunstmatig gevormde rotsformatie van o.a. baksteen, ratels en sintels. Om het gazon loopt een zanderig pad. Pal tegenover het beeld van Aloysius ligt de ingang naar een Mariagrot. Het padenbeloop is verder slingerend en er is sprake van accidentatie met mogelijkheden tot uitzicht; desondanks heeft dit gedeelte van de tuin grotendeels een besloten karakter. De grotten zijn ontwerpen van pater-tuinman Gerard Rademan. - Het derde compartiment van de kloostertuin wordt aan de westzijde begrensd door de St. Michaëlstraat en in het noord-westen door de Kloosterstraat. De Zustersstraat vormt de noordgrens en de Arnoldus Janssenstraat de oostgrens terwijl de Parkstraat in de zuidelijke begrenzing voorziet. Op de hoek van Parkstraat en St. Michaëlstraat staat de drukkerij met schoorsteen. Dit gedeelte van de kloostertuin is bereikbaar door toegangen in de Parkstraat en in de Kloosterstraat. Hek- en muurwerk heinen dit compartiment af van de openbare weg. Het karakter van het compartiment valt grotendeels als religieus, devotioneel en commemoratief te benoemen; niettemin worden twee boomgaarden en een siertuin aangetroffen. Belangwekkende elementen bestaan in de begraafplaats met kapel, de Heilig Hartheuvel, een hooggelegen houten prieel, de Lourdesgrot en de watertoren. Nabij de Lourdesgrot ligt een vennetje met bamboe, lisdodden en fonteintje. Ten westen van de watertoren is een min of meer vierkant perceel met eiken beplant, in rijen. Vandaar helt een rechthoekig grasveld, voorheen sportveld, naar het westen, in de richting van de drukkerij. Aan de zuidzijde loopt een verhoogd gelegen pad langs het grasveld, het pad is middels op enige onderlinge afstand aangelegde bakstenen trappen met het grasveld verbonden. Dit zuidelijke pad is beplant met esdoorn aan de zijde van het grasveld terwijl aan de andere zijde eiken zijn beplant: hier loopt de Parkstraat. Aan de noordzjde wordt het grasveld afgesloten door een gecementeerde muur van vele tientallen meters lengte; hier is een klein poortje met twee bakstenen pijlers en ijzeren hek. Aan de oostzijde, in de richting van de watertoren, ligt een brede betonnen trap van zeven treden met dito zijkanten, leidend van/naar een terras daarboven, alwaar een betonnen rand in de vorm van een halve rechthoek uit het maaiveld oprijst. Het padenbeloop is grotendeels slingerend en voert door dicht struikgewas. Tussen begraafplaats en watertoren loopt een holle weg. De paden zijn onverhard en hebben een aantal malen randen van baksteen, al dan niet gecementeerd, soms zijn misbaksels en ratels verwerkt, ook sintels. De ongecementeerde bakstenen zijn gestapeld, in verband gelegd en een enkele keer in kepermotief geplaatst (nabij de Heilig Hartheuvel). Reliëf dient zich aan bij de Heilig Hartheuvel en bij de watertoren. Belangwekkende beplanting bestaat o.m. uit acacia, conifeer en cypres (bij de Heilig Hartheuvel), linde (langs de laan ten oosten van de Heilig Hartheuvel) en Italiaanse populier (nabij de watertoren).

Waardering complexonderdeel 9

De kloostertuin van het klooster St. Michaël vertegenwoordigt algemeen belang wegens:

- de ouderdom;

- de hechte functionele, historische en visuele relatie van klooster en kloostertuin;

- de betekenis voor de geschiedenis van de tuinkunst;

- de zeldzaamheid binnen het scala van religieus erfgoed in ons land;

- de gaafheid van aanleg, beplanting en compositie;

- de religieuze en historische belevingswaarden die erin besloten liggen;

- de cultuurhistorische betekenis als opmerkelijke proeve van een klooster(aanleg) uit de periode van de Kulturkampf;

- de mate van oorspronkelijkheid, rijkdom, zeldzaamheid en variëteit van de verschillende religieuze elementen en artefacten van de kloostertuin alsook de onderlinge betrokkenheid van deze elementen en artefacten.