Inleiding.

Vrijstaand langs de rand van het voormalig landgoed Arendsdorp gelegen voormalig hoofdkantoor van de Bataafsche Import Maatschappij. Het gebouw op rechthoekige plattegrond, is ontworpen door J.J.P. Oud in 1938, gebouwd tussen 1938-1942 en voltooid in 1946. Het is gebouwd in een traditionele bouwtrant waarbij een teruggrijpen op het neo-classicisme en de toepassing van het ornament plaatsvond. Van oorsprong was de plattegrond gesloten en streng symmetrisch. Aan de achterzijde was oorspronkelijk een haakse vleugel, in het midden eindigend in een ruime, cirkelvormige kantine. Dit onderdeel van het gebouw is omstreeks 1970 afgebroken en vervangen door een omvangrijke nieuwbouw op vorkvormige plattegrond.

Nb. De nieuwbouw uit ca. 1970 is van bescherming uitgesloten.

Omschrijving.

Het kantoorgebouw heeft een rechthoekige plattegrond en telt boven het souterrain zes bouwlagen. De constructie van het gebouw is van gewapend beton. In mei 1940 was het betonskelet slechts voor een klein deel gereed en het duurde tot 1942 voordat het gebouw in gebruik genomen kon worden. Pas in 1946 was de definitieve voltooiing.

De voorgevel heeft een symmetrische opzet. In de middenrisaliet is op de begane grond de hoofdingang geplaatst. De canneluren aan de schuine zijde van de middenrisaliet, de smalle, doorlopende muurdammen en de trappehuizen geven een verticaal accent in de horizontale structuur van het gebouw. Aan de bovenkant van de middenrisaliet steunen twee dragers die op de schuine zijde van de risaliet geplaatst zijn, een luifel waarvan de breedte overeen komt met die van de middenrisaliet.

Aan de korte zijde van het gebouw zijn twee trappehuizen. Deze zijn als glazen uitbouwen in het midden van de zijgevels geplaatst en zijn ovaalvormig. De trappehuizen eindigen boven de zesde bouwlaag en worden onderling met een rechthoekige gang die precies in het midden van het dak en parallel aan de voorgevel loopt, verbonden. Halverwege de gang kan men voornoemde luifel achter de middenrisaliet bereiken.

De voorgevel is 40 vensterassen breed. De middenrisaliet telt vier en de flankerende vleugels 18 vensterassen. De in oorsprong stalen vensters, zijn vervangen door aluminium ramen met een profielbreedte die die van de stalen ramen benadert. De vensters van de kelder zijn rondboogvormig. Die van de eerste tot en met de vijfde bouwlaag zijn rechthoekig en hebben een zesruitsverdeling. De vensters van de zesde bouwlaag, die de indruk geeft van een mezzanino, zijn eveneens rechthoekig maar lager en hebben een zesruitsverdeling.

De ovaalvormige stalen constructies van de trappehuizen zijn zeven vensterassen breed. Elke vensteras heeft per verdieping een achttienruitsverdeling. Aan weerskanten van de trappehuizen zijn over een hoogte van zes bouwlagen vierruitsvensters geplaatst.

De gevel is uit lichtkleurige baksteen opgetrokken. Het basement van de gevel en de middenrisaliet zijn van natuursteen. De ornamentiek uitgevoerd in natuursteen, kunst-beton en majolica is ondermeer aangebracht boven de hoofdingang in de vorm van in beton uitgevoerde, achthoekige ornamenten met medaillons en schelpmotieven, tegen een achtergrond van gekleurd majolica. De twee dragers van de luifel hebben de vorm van gestyleerde schelpen. De lage zeshoekige vensters van de bovenverdieping worden gescheiden door geornamenteerde zandloper-achtige penanten.

Het interieur is ten dele nog oorspronkelijk. De centrale hal, die achter de eenvoudige hoofdingang met bordestrappen ligt, bezit nog de ronde pijlers, cassettenplafonds en daarachter het centrale trappehuis, gedragen door een constructie van betonnen bogen en voorzien van metalen leuningen.

Waardering.

Kantoorgebouw van architectuurhistorisch belang als representatief voorbeeld van het bouwen in een traditionele bouwtrant waarbij weer wordt teruggegrepen naar het gebruik van ornament. Als zodanig is het tevens van belang als een belangrijke mijlpaal binnen het ouevre van de architect J.J.P. Oud. Het ontwerp was in zijn tijd zeer omstreden omdat Oud, die eertijds in de architectuur van de Stijl bouwde, hier teruggreep op traditionele vormen. De beeldbepalende situering langs de rand van het voormalig landgoed Arendsdorp is een waardevol stedebouwkundig gegeven.