Inleiding

Het op een rechthoekig terrein gebouwde complex omvat een SCHOOL, vh. de Rijks Hogere Burgerschool, een DIENSTWONING voor de congièrge en een HEK rond een ORANJEBOOM. De RHBS en de eenvoudiger vormgegeven concièrgewoning zijn in 1919 gerealiseerd naar ontwerp van architect J.A.W. Vrijman uit Den Haag in een Frans georiënteerde Um-1800 bouwstijl. Het voor de wijk beeldbepalende schoolgebouw biedt thans ruimte aan het Drachtster Lyceum. De komst van de RHBS was (mede) aanleiding voor het eerste uitbreidingsplan van Drachten en daarmee het eerste voor een Friese plattelandsgemeente. Het gebied met vnl. arbeiders- en middenstandswoningen is in hoofdlijnen opgezet naar het plan van de Sneker architect G. Stapensea. Het schoolcomplex neemt een dominante positie in dezewijk in. De conciërgewoning bevindt zich aan de Zuidzijde van de school aan de Vogelzang.

De Oranjeboom met smeedijzeren hekwerk is op 7 januari 1937, ter gelegenheid van het huwelijk van Prinses Juliana en Bernhard van Lippe Bisterveld, voor de school geplaatst op het vm. schoolplein: thans tuin en parkeerplaats. De tuin, een groot grasveld met beuken, linden en struiken, wordt van de straat gescheiden door een heg. De oorspronkelijke hoofdentree aan de westgevel wordt niet meer gebruikt; de huidige ingang is aan de noordzijde.

In 1958, 1959, 1961, 1971 en 1974 zijn er verschillende bouwvolumes aangebouwd achter de school, zodat het rechthoekige perceel waarop het complex is gesitueerd grotendeels is volgebouwd. In 1975 werd een pergola aan de oostzijde geplaatst. Al deze latere uitbreidingen vallen buiten bescherming van rijkswege wegens hun geringe architectonische waarde.

Waardering

Het complex, bestaande uit de vm. Rijks Hogere Burgerschool, een conciërgewoning uit 1919 en een hek om de Oranjeboom uit 1937, is van architectuurhistorisch en cultuurhistorisch belang vanwege:

- de functie van huisvesting van een nieuw onderwijstype,

- de bijzondere betekenis voor de uitbreiding van Drachten naar het stedebouwkundig plan van G. Stapensea (1918), gemaakt n.a.v. de komst van de RHBS,

- de situering van de RHBS als het meest bepalende element in het stedebouwkundig ontwerp,

- de hoogwaardige esthetische en architectonische kwaliteit van het ontwerp van school en dienstwoning,

- de hoge mate van gaafheid van het exterieur van de school, de hoge mate van structurele en visuele gaafheid van het complex.