Omschrijving Bierbrouwerij Heineken Crooswijksesingel 50.

Inleiding:

Op een in 1873 verworven bedrijfsterrein van Heineken aan de Crooswijksesingel, tegen een reeds bestaande laat negentiende-eeuwse villa, een in 1932 gebouwd monumentaal KANTOORGEBOUW in verzakelijkte expressionistische stijl naar ontwerp van architect W. Kromhout Czn. voor Heineken's Brouwerij.

N.B. Op hetzelfde terrein langs de Rotte waren al eerder de eveneens door Kromhout ontworpen Heineken-Ziederij (1923), kolentransporteur en silo gebouwd. De ziederij inmiddels ingrijpend verbouwd door architectenbureau Bakema, transporteur en silo gesloopt.

Omschrijving:

L-vormig Kantoorgebouw bestaande uit een lange rechthoekige vleugel (22 vensterassen) van vier bouwlagen en een kelderverdieping en een uitstekend meer kubisch vormgegeven torenachtig hoekdeel van vijf bouwlagen, waarin zich de representatieve hoofdingang tot het gebouw bevindt en waarin de directie is gehuisvest.

Beide bouwvolumes hebben een plat dak en zijn boven een rustica-achtige onderbouw van groene Beuchaen-granietblokken -in het representatieve deel hoger opgetrokken- uitgevoerd in rode baksteen met Maulbronner zandstenen raamdorpels, lateien, dek- en overgangsstukken. De diep liggende vensters zijn van staal met variërende roedenverdeling in de bovenlichten en de voor-en zijgevel voorzien van markiezen.

Het gebouw wordt gekadreerd door een iets uitkragende daklijst. De voorgevel van het hogere hoekdeel wordt door gemetselde lisenen sterk verticaal geleed. De verticaliteit wordt geaccentueerd door het trappehuis, dat als schakel tussen de verschillende bedrijfsgedeelten fungeert. In het trappehuis tot aan de derde verdieping een naar boven trapsgewijs versmallend venster met ijzeren tralies in een doorlopend meandermotief -in de trant van Lauweriks- en eveneens tussen beide bouwdelen, iets terugliggend ten opzichte van de voorgevel, een hoog opgetrokken schoorsteen.

Op de begane grond een licht uitstekende erker met twee brede drieledige vensters. Links ernaast een smaller rechthoekig venster. In de hoek, aan de Eduard Jacobstraat, wordt de natuurstenen onderbouw verzwaard door een expressief vormgegeven natuurstenen hoekblok. Boven de erker een robuust in zandsteen gehouwen expressionistisch, sociaal getint reliëf van de beeldhouwer Willem Brouwer met taferelen uit het bierbrouwerswezen (van de oogst van het graan tot aan het transport van de vaten bier). Geheel links in steen gebeiteld het woord "HEINEKENS" en geheel rechts "BROUWERIJ". In een door lisenen omkaderd muurvlak, doorlopend tot aan de derde verdieping, bevinden zich: op de eerste verdieping drie identieke rechthoekige vensters en links, buiten het omkaderde vlak, eenzelfde iets lager gelegen venster. De tweede verdieping conform de eerste verdieping maar hier met iets minder hoge vensters. Op de derde verdieping aanzienlijk kleinere vierkante vensters. Op de vierde verdieping bevindt zich één groot afwijkend geleed raam bestaande uit een drieledig venster en een breed doorlopend bovenlicht met horizontale roedenverdeling.

In de zijgevel van dit bouwdeel bevindt zich, onder een betonnen luifel, de hoofdingang tot het gebouw, bereikt via een natuurstenen trap waarlangs een smeedijzeren hekwerk in Art Déco trant.

Op de derde verdieping drie vensters: een breed venster in het midden geflankeerd door smallere vensters. Op de vierde verdieping één groot venster conform de voorgevel op deze verdieping.

De lange hoofdvleugel bestaat uit een betonnen pijlerconstructie met verplaatsbare Aerocrete-gasbetonnen scheidingswanden. De façade heeft hier een natuurstenen onderbouw met kleine rechthoekige vensters voorzien van smeedijzeren tralies.

Hierboven per verdieping in stroken rechthoekige vensters met tussenliggende, tot aan de derde verdieping doorlopende lisenen. Op de begane grond en de eerste verdieping vensters met tienruitsverdeling. Boven de vensters, in de spaarvelden tussen de lisenen, staat in reliëf HEINEKENS-BIERBROUWERY.

Op de derde verdieping een meer horizontaal vormgegeven vensterstrook, opgebouwd uit een strook kleine rechthoekige tweeledige vensters en een erboven gelegen strook brede vensters met horizontaal gelede roedenverdeling. In het bovengelegen venstervlak zijn de van oorsprong lage rechthoekige vensters bij een latere verbouwing vervangen door vierkante vensters in een betonnen omlijsting.

De zijgevel aan de Eduard Jacobstraat heeft tot en met de tweede verdieping vier rechthoekige vensters.

Aan de achterzijde van het gebouw liggen de bovenste twee bouwlagen iets terug ten opzichte van de onderste twee bouwlagen. De onderbouw loopt door in het hogere bouwvolume en is daar drie vensterassen breed. Hier eveneens een rijke variatie van venstertypen met natuurstenen lateien en dorpels. Boven acht rondboogvensters van het souterrain -voorzien van smeedijzeren tralies - twee verdiepingen met zestien T-vensters en bovenliggende strookvensters. In het terugliggende bouwdeel: een strook met grote vierkante vensters voorzien van markiezen en op de bovenster verdieping: rechthoekige drieledige vensters.

In het interieur resteert nog grotendeels de oorspronkelijke indeling met een centrale hal en een monumentaal trappehuis in Art Déco stijl bestaande uit een borstwering van geel geglazuurde tegels boven een zwarte plint afgezet met een doorlopende meanderbies van rode en donker blauwe tegels. Voorts zijn in de directievertrekken en in de achtervleugel nog authentieke deuren en eikehouten lambriseringen aanwezig.

Waardering:

Monumentaal kantoorpand zowel wat betreft het interieur als het exterieur van algemeen belang wegens architectuur- en cultuurhistorische waarden. Door het gebruik van flexibele Aerocrete-gasbeton scheidingswanden ook van belang vanwege bouwtechnische innovatie. Tevens van belang binnen de ontwikkeling van het oeuvre van architect W. Kromhout alsook waardevol vanwege belangrijke stedebouwkundige situering.