Hilversumsestraatweg 14, Baarn

Omschrijving complexonderdeel 1

Het tussen 1910 en 1912 naar ontwerp van Ed. Cuypers gebouwde LANDHUIS is opgetrokken met zeventiende en achttiende eeuwse noord-Duitse motieven. Dit is met name terug te vinden in de topgevels. De toren wordt gekenmerkt door Beierse invloeden. De baksteenarchitectuur vertoont kenmerken van de Amsterdamse School. In het interieur zijn invloeden van K.F. Schinkel en de franse Lodewijkstijlen gebruikt. Door het terras, de trappartij en de tuinaanleg ontstaat een eenheid tussen de architectuur van tuin en park en het huis. Het evenwijdig, op ongeveer 150 meter afstand van de weg af gelegen landhuis ligt enigszins verhoogd op een heuvel en heeft een in hoofdzaak T-vormige plattegrond. Het pand telt drie bouwlagen onder een samengesteld, met leien gedekt schilddak. De tweede bouwlaag is de bel-etage. De voorgevel heeft een symmetrische opzet en indeling. De uitkijktoren aan de linkerzijgevel vormt de visuele doorbreking van deze symmetrie. Aanzet- en sluitstenen, lijsten en balustrades zijn van natuursteen. Voor de plint is geel Beierse graniet (Waldstein) gebruikt, voor de overige delen Medarder zandsteen. De vensters zijn deels pseudo-kruisvensters en hebben bovenlichten met een roedenverdeling.

De voor- of zuidgevel heeft een met een topgevel geaccentueerd middengedeelte en twee risalerende topgevels aan beide uiteinden. Tegen de volle breedte van het middendeel is een terras aangebracht ter hoogte van de eerste bouwlaag. Het terras rust op bakstenen pijlers en doet zo tevens dienst als overkapping van de oprijlaan die voor het huis langs loopt. Een dubbele trap leidt naar de tuinaanleg voor het huis. Op de pijlers van de uitwaaierende trap zijn schilddragende leeuwen geplaatst. Tegen de eerste twee bouwlagen van de flankerende topgevels zijn driezijdige erkers geplaatst, die tevens dienst doen als balkon voor de derde bouwlaag. De balkondeuren hebben halfronde bovenlichten met natuurstenen omlijstingen. De linker topgevel heeft boven het zoldervenster een reliëf met een stoomboot als symbool voor de moderne scheepvaart. De rechter topgevel heeft een reliëf met een galjoen als symbool voor de scheepvaart uit het verleden. In de middelste topgevel zijn de alliantiewapens van de families Van den Bosch en Van Hardenbroek in reliëf aangebracht. De middelste topgevel telt drie vensterassen. In het midden is tegen de derde bouwlaag een balkon aangebracht. De balkondeuren hebben een getoogde bovenstijl. Eronder bevindt zich, in de tweede bouwlaag, de hoofdentree van het huis. Ter weerszijden van de topgevel telt de gevel eveneens drie assen. De vensters in de derde bouwlaag hebben een halfronde omlijsting. In de tweede bouwlaag bevinden zich in het midden openslaande deuren. In de derde bouwlaag wordt het midden gevormd door een iets terugliggende balkondeur met een balkonnetje. De goot rust op klossen en in het dakschild zijn verschillende dakkapellen aangebracht.

De linkerzijgevel of westgevel wordt gedomineerd door een vierkante uitkijktoren met openslaande deuren en balkons. Eronder zijn in de gevels smalle lichtvensters aan te treffen. De toren wordt afgedekt door een koepeldak met een windvaan in de vorm van een schip. Tegen het hoofdvolume van de westgevel is een dubbele trappartij geplaatst die leidt naar de in de tweede bouwlaag gelegen entree. Deze heeft openslaande deuren en een bovenlicht. Erboven bevindt zich een balkon met balkondeur. Daarboven is in het opgaande muurwerk van de toren een rond venster geplaatst. Rechts is tegen de gevel een erker gezet.

Tegen de rechterzijgevel of oostgevel is een erker geplaatst met een uitbouw. De erker doet tevens dienst als balkon. Voor de gevel is een terras gelegen ter hoogte van de eerste bouwlaag. De achtergevel van het hoofdvolume heeft aan beide uiteinden een topgevel met een soortgelijke beëindiging als aan de voorgevel. Tegen deze gevel bevindt zich in het midden een vleugel van twee bouwlagen. Oorspronkelijk bevonden zich in dit deel de keukens (op de begane grond) en de eetzaal (op de etage). De vleugel bestaat uit een tussenlid met kwartronde verbindingselementen die het trappenhuis en de hal van licht voorzien. Het tussenlid verbindt het hoofdvolume met de vleugel die de eetzaal bevat. Dit bouwvolume is symmetrisch van opzet en heeft aan de oost- en westzijde aan de uiteinden twee topgevels. Deze bevatten allen een kruiskozijn. De oostgevel heeft openslaande deuren en een balkon. Tussen de topgevels is tegen de westgevel een schoorsteen geplaatst. De noordgevel heeft een halfronde uitbouw met natuurstenen zuilen, die een halfrond hoofdgestel dragen. Hieromheen is een dubbele trap aan te treffen met in- en uitzwenkende balustrades.

De T-vormige plattegrond kenmerkt zich door een centrale hal waaromheen de belangrijkste vertrekken gegroepeerd zijn. De indeling van het interieur is deels nog oorspronkelijk. De eerste bouwlaag bevat de entree voor bezoekers die met de auto arriveerden. Via de vestibule en de hal bereikt men het trappenhuis naar de beletage. De overige vertrekken in de eerste bouwlaag bevatten de dienstvertrekken voor het personeel. De keuken is ondergebracht in noordvleugel. De beletage is gelegen in de tweede bouwlaag. Het middengedeelte van het hoofdvolume wordt gekenmerkt door de hal. In de noordwesthoek is het trappenhuis geplaatst. De noordvleugel is vanuit de hal via een aantal treden bereikbaar en biedt middels een gang toegang tot de eetzaal. Deze zaal heeft een schouw en betimmeringen uit het afgebroken huis `De onbeschaamde' te Dordrecht. Aan de zuidzijde van het hoofdvolume zijn twee belangrijke vertrekken ondergebracht: de heren- annex biljartkamer en de salons. De derde bouwlaag heeft een overloop rond de vierkante vide van de hal. Van deze verdieping is de indeling grotendeels gewijzigd. Oorspronkelijk bevonden zich hier de slaapvertrekken.

Waardering complexonderdeel 1

Het landhuis is van cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een vroeg twintigste-eeuwse buitenplaats. Het pand is van architectuurhistorische waarde vanwege de bouwstijl, de detailleringen en het materiaalgebruik, opzet en indeling van de plattegrond en de plaats in het oeuvre van Ed. Cuypers. Het pand is van situationele waarde in relatie met de tuinaanleg.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
511671
Complexnaam
De Hooge Vuursche
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Ed. Cuypers kreeg samen met tuinarchitect D.F. Tersteeg in 1910 de opdracht tot de bouw van een nieuwe buitenplaats De Hooghe Vuursche. De buitenplaats bestaat uit een landhuis met tuin- en parkaanleg, een garage en een toegangshek. De opdrachtgever was koopvaardij-officier J.A.L. van den Bosch, die getrouwd was met baronesse Van Hardenbroeck. De tuin is aangelegd in de geometrische tuinstijl. Na de oplevering van de buitenplaats in 1912 werd het oude huis De Hooge Vuursche afgebroken. Na een brand in 1940 is het landhuis als hotel in gebruik genomen. In 1948 is het pand verbouwd door de architecten Holt en Bijvoet, waarbij de kap werd gewijzigd. Thans is in het pand een hotel-restaurant gevestigd. Op het terrein bevindt zich ook de in 1912 gebouwde garage. Deze is in 1977 verbouwd en valt buiten de bescherming.

Complexomschrijving

De BUITENPLAATS De hooghe Vuursche is gelegen aan de Hilversumseweg te Baarn en omvat de volgende onderdelen:

1. landhuis 2. tuinaanleg 3. toegangshek

De omgrenzingen van het gebied zijn aangegeven op de bij de omschrijving behorende kaart.

Waardering

De buitenplaats De Hooge Vuursche is van cultuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een gaaf bewaarde buitenplaats van na 1900. Het is van architectuurhistorisch belang vanwege de bouwstijl, de eenheid tussen het huis en de tuinaanleg en de plaats van het werk in het oeuvre van de architect Ed Cuypers en de tuinarchitect D.F. Tersteeg. Het complex is van ensemblewaarde vanwege de ligging in de bosrijke omgeving aan de Hilversumseweg.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Landhuis Kastelen, landhuizen en parken Kasteel, buitenplaats oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Hilversumsestraatweg 14 3744 KC Baarn Ja
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Woningen en woningbouwcomplexen Woonhuis(K) Herenhuis
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
C 1427 Baarn
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1912 1912 vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Cuypers, Ed. ; Utrecht architect / bouwkundige / constructeur
Bosch, J.A.L. van den ; Utrecht opdrachtgever
Spaan, D. ; Utrecht overig ambachtsoort
Naar boven