Inleiding

Op een driehoekig terrein ten zuiden van de Kleverlaan opgetrokken WONINGBOUWCOMPLEX, in 1921-1923 gebouwd naar ontwerp van J. Roodenburgh. Het woningbouwcomplex, "Onder Dak" genaamd, werd gebouwd in opdracht van de toenmalige coöperatieve woningvereniging "Onder Dak". Momenteel is het complex in beheer bij de woningbouwvereniging "Haarlemveste".

Het complex bestaat in totaliteit uit 52 middenstandswoningen verdeeld over 12 complex-onderdelen. Deze zijn gelegen langs de Hedastraat, Kleverlaan, Engelszstraat en Dusartstraat en bevatten zowel woningblokken met meerdere woningen als vrijstaande woningen en een dubbele woning. Het middenterrein tussen de verschillende woningen is opgevuld met tuinen.

De architect heeft in relatie met de situering van de woningen en woningblokken verschillende plattegrondtypen toegepast.

De bouwstijl van het woningbouwcomplex is een combinatie van Zakelijk-Expressionisme en de Engelse cottagestijl; verschillende detailleringen zoals de bay-windows, raampartijen met luiken, kapvormen, robuuste schoorstenen en dergelijke verwijzen hier naar.

Aan de Kleverlaan-zijde bevindt zich een aan drie zijden bebouwd openbaar plantsoen gebaseerd op de Engelse 'close', een planologisch model dat met name in de vroeg 20ste-eeuwse Engelse tuinsteden werd toegepast. In het midden van dit plantsoen staat een sculptuur ter herinnering aan de bouw. Deze sculptuur valt eveneens onder de bescherming.

Omschrijving

De in oorsprong in gele baksteen op een rode bakstenen plint opgetrokken woningen en woningblokken van het woningbouwcomplex, zijn gebouwd in de trant van de Engelse cottagestijl en het Zakelijk-Expressionisme.

Het complex bestaat uit vijf vrijstaande woningen, één dubbele woning, één blok van drie woningen, twee blokken van vier woningen, één blok van tien woningen en twee blokken van twaalf woningen. De vrijstaande woningen en de dubbele woning zijn op de straathoeken van het complex gesitueerd.

De woningen en woningblokken zijn alle één c.q. twee bouwlagen hoog onder schild- en/of zadeldaken bekleed met grijze Hollandse pannen. De daken worden ondersteund door brede, ver overstekende houten daklijsten.

De gevels van de woningen zijn versierd met onder meer op de hoeken gemetselde lisenen met blokmotief, een horizontale gemetselde sierband rondom net onder de houten dakrand en gemetselde uitkragingen. Een aantal woningen bezit een langs de gevel lopende, brede, robuust vormgegeven schoorsteen van metselwerk. Een aantal woningen is voorts versierd met crèmekleurig geverfd houten beschot. In de voorgevel van het pand Engelszstraat 29/Kleverlaan 86 bevindt zich, ter hoogte van de verdieping, een gedenksteen.

De ramen van de woningen bestaan in de voor- en zijgevels uit crèmekleurig geverfde houten vensters met ruitvormige roedenverdeling. De vensters zijn er in verschillende formaten en uitvoeringen maar hebben alle de kenmerkende kleine roedenverdeling. Een groot deel van de vensters bezit ter weerszijden donkergroen geverfde houten luiken. De achtergevels van de verschillende woningen hadden oorspronkelijk tuindeuren, vensters en keukendeuren met dezelfde roedenverdeling als in de voorgevels (bij een renovatie in 1983 zijn de oorspronkelijke vensters en deuren in de achtergevel echter vervangen door kunststof schuifpuien en nieuwe keukendeuren en vensters zonder roedenverdeling. Langs de achtergevels bevinden zich, evenals langs sommige zijgevels, nieuwe dakkapellen). De voordeuren van de woningen zijn overal hetzelfde en bestaan uit een donkergroen geverfde houten deur met venster met ruitvormige roedenverdeling en een houten omlijsting. Het merendeel van de deuren bevindt zich onder een brede houten luifel met drieruits bovenlicht. In enkele woningen ligt de deur verdiept in een portiek.

Alle woningen hebben een voor- en achtertuin en de hoekwoningen en vrijstaande woningen worden rondom omgeven door tuin. De voortuinen zijn alle door middel van ligusterhagen van de openbare weg afgescheiden.

Waardering

Het woningbouwcomplex "Onder Dak" is van algemeen belang vanwege de cultuur-, architectuur- en sociaal-historische waarde als grotendeels gaaf voorbeeld van een vroeg 20ste-eeuwse corporatieve huisvesting waarbij invloeden van Engelse architectuur en stedenbouw zijn gecombineerd met Zakelijk-Expressionistische elementen. Het complex, waartoe ook de groenvoorzieningen als het plantsoen en de heggen die het complex van de openbare weg afscheiden behoren, is voorts van belang vanwege de stedenbouwkundige situering en tevens van belang binnen het oeuvre van de architect J. Roodenburgh.