Inleiding

Villa "Flora", in 1885-1886 in chalet-stijl gebouwd. De architect L.P. Zocher heeft de VRIJSTAANDE VILLA, die is gelegen aan de zuidoostzijde van het Florapark op de hoek met de Dreef, als woonhuis voor zichzelf ontworpen. Het pand is thans (1993) in gebruik als kantoorruimte.

Het Florapark werd in 1873 door L.P. Zocher ontworpen en maakte onderdeel uit van een plan voor de aanleg en bebouwing van het Hazepatersveld. Het Hazepatersveld was een weiland, gelegen tussen de Dreef, Hazepaterslaan en Wagenweg, dat kort vóór 1873 door de gemeente Haarlem was aangekocht van de Doopsgezinde gemeente. De gemeente Haarlem stond voor ogen het weiland te transformeren tot een villapark en zij gaf hiertoe het bedrijf van L.P. Zocher's vader, J.D. Zocher & Co., de opdracht om een plan voor aanleg en bebouwing van het Hazepatersveld te ontwerpen.

In dit plan van aanleg, dat in 1873 gereed kwam, is een contrast zichtbaar tussen enerzijds de formele, stedelijke aanleg zoals die aan het Floraplein en de Dreef gedacht was en anderzijds de landschappelijke aanleg van het Florapark en een deel van de Hazepaterslaan.

In totaal waren er in het plan 50 woonhuizen geprojecteerd. In de uiteindelijke uitvoering zouden er echter 56 worden gerealiseerd, waardoor er sprake is van een zekere verdichting van het oorspronkelijke ontwerp.

Als eerste kwam de stedelijk aandoende eclectische bebouwing langs het Floraplein tot stand (1876-'77), gevolgd door de neo-renaissancistische woonblokken langs de Dreef (1880 en 1882). Het Florapark en het westelijk deel van de Hazepaterslaan raakten pas in de periode na 1880 bebouwd, nadat de in Engelse landschapsstijl ontworpen parkaanleg alhier was voltooid.

In het Florapark werden in de periode 1880-1892 acht vrijstaande villa's en drie dubbele villa's gebouwd. Eén van deze villa's, gelegen op de hoek met de Wagenweg, werd in 1939 afgebroken en vervangen door een school. De overige villa's zijn echter nog in het park aanwezig en verkeren voor een groot deel nog in orginele staat. Ook de parkaanleg en de kavelverdeling (er heeft geen verdichting van de percelen plaatsgevonden) zijn nog merendeels oorspronkelijk. Het Florapark heeft hierdoor zijn aanzicht als villapark behouden.

De erfafscheidingen tussen de openbare weg en de percelen aan het Florapark, Dreef en Hazepaterslaan zijn bij de aanleg van het villapark in één uniforme stijl ontworpen. Deze oorspronkelijke erfafscheidingen zijn nog bij alle panden aanwezig, al dan niet deels opnieuw opgebouwd.

N.B. De uit de tweede helft van de 20ste eeuw daterende aanbouw aan de westzijde van het pand valt buiten de bescherming.

Omschrijving

Vrijstaande villa van drie bouwlagen: begane grond, verdieping en kapverdieping. Het geheel is gebouwd op een samengesteld grondplan en wordt gedekt door twee, in oost-west richting parallel aan elkaar lopende, zadeldaken met een insteek. Het dak is bekleed met grijze leien in maasdekking.

Het pand is opgetrokken in rode baksteen, waarbij de begane grond rondom is bepleisterd in natuursteenmotief. Deze bepleistering is okergeel geverfd en de plint donkergrijs. Rondom het pand bevindt zich, net onder de houten daklijst, een uit hout gesneden onderkraging ter ondersteuning van de overstekende kap. Deze vrij brede onderkraging is donkergroen geverfd en met siersnijwerk verfraaid. De voorgevel van het pand (oost) bestaat uit twee traveeën. De rechter, enigszins risalerende, travee, wordt afgesloten door een topgevel onder zadeldak. De topgevel heeft rijk gesneden donkergroen geverfde houten windveren met een makelaar uitlopend in een metalen piron. De geveltop zelf is deels bekleed met okergeel geverfde verticale houten latten. De travee wordt ter hoogte van de verdieping op de hoeken gemarkeerd door okergeel gepleisterde hoeklisenen met natuursteenmotief. Deze rechter travee heeft een dubbel houten venster met halfrond bovenlicht ter hoogte van de kapverdieping, een driezijdige houten erker ter hoogte van de verdieping en twee gekoppelde houten draaivensters op de begane grond. De donkergroen geverfde houten erker op de verdieping bevat een drietal schuifvensters en bezit onder de vensters een horizontale band met tegels in blauw/geel floraal motief. De linker travee in de oostgevel bevat op de verdieping twee, van een houten latei voorziene, gekoppelde houten schuifvensters en op de begane grond twee gekoppelde vaste houten vensters. In deze travee bevindt zich, boven de vensters op de verdieping, een houten bordje met daarop de naam "Villa Flora".

De zuidgevel van het pand is eveneens twee traveeën breed, waarbij de rechter travee wederom enigszins risaleert en wordt afgesloten door een topgevel onder ingestoken zadeldak. De topgevel heeft rijk gesneden houten windveren met een makelaar die uitloopt in een metalen windvaan. De geveltop is deels bekleed met okergeel geverfde verticale houten latten. Ter hoogte van de begane grond en verdieping is deze travee uitgebouwd met een vijfzijdige erker. Op de begane grond is deze erker van okergeel gepleisterde baksteen (in de stijl van het pand), terwijl de erker ter hoogte van de verdieping verder is doorgetrokken in donkergroen geverfd hout. De erker wordt afgesloten door een halfrond metalen dak. In de erker bevinden zich ter hoogte van de verdieping vijf vaste vensters. Onder deze vensters bevindt zich een horizontale band met tegels in blauw/geel floraal motief. De erker bestaat op de begane grond uit een deur (nieuw), twee gekoppelde vaste houten vensters en een blind venster. In de geveltop van deze travee bevindt zich een dubbel draaiend houten venster met glazen bovenlicht. De linker travee van deze zuidgevel heeft op de verdieping een drietal houten schuifvensters, waarvan er twee gekoppeld zijn. Op de begane grond van deze travee bevinden zich een drietal vaste houten vensters, waarbij er wederom twee gekoppeld zijn.

De noordgevel van het pand bezit op de begane grond de entree. Deze entree bevindt zich in een één bouwlaag hoge uitgebouwde portiek, opgetrokken uit okergeel gepleisterde baksteen, in de stijl van het pand. Deze uitgebouwde entree wordt afgesloten door een plat dak. Op de verdieping bevindt zich in deze noordgevel één dubbele openslaande (balkon)deur met glazen bovenlicht.

De achtergevel van het pand (west) gaat vrijwel geheel schuil achter een twee bouwlagen hoge aanbouw onder plat dak, uit de tweede helft van de 20ste eeuw. Alleen de twee topgevels van de achtergevel zijn nog zichtbaar. Deze geveltoppen, onder zadeldak met wolfseind, zijn deels bekleed met okergeel geverfde verticale houten latten. Er bevinden zich in deze geveltoppen dubbele openslaande houten vensters.

De oorspronkelijke tuin rondom de villa is nog deels intact. De villa bezit aan de straatzijde nog de oorspronkelijke erfafscheiding. Deze erfafscheiding bestaat uit een laag bakstenen muurtje afgedekt door een hardstenen plint, met daar bovenop een donkergroen geverfd smeedijzeren sierhekwerk. De erfafscheiding wordt op één plaats onderbroken voor een entree. Deze entree bestaat uit een dubbel openslaand hekwerk dat aan weerszijden wordt gemarkeerd door een donkergroen geverfde gecanneleerde ijzeren zuil op een hardstenen basement. Het korintisch kapiteel van de zuil wordt bekroond door een in goudkleur geverfde denneappel.

Waardering

Gaaf bewaarde villa met bijbehorende erfafscheiding van algemeen belang wegens architectuurhistorische en cultuurhistorische waarde, alsmede wegens beeldbepalende ligging op de hoek Florapark/Dreef en ensemblewaarde als onderdeel van de villa-bebouwing in het door zijn landschappelijke aanleg waardevolle Florapark.