Brug, Utrecht
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Omschrijving
BRUG met kademuren, tramwachthuisje en urinoir, gelegen over de stadsbuitengracht, de Twijnstraat verbindend met het Ledig Erf.
Betonnen, met baksteen en natuursteen beklede vaste boogbrug met hoge borstwering voorzien van een buisrailing. Aan de stadszijde grenst deze aan de westzijde aan de toerit van een brug over de oude gracht en aan de oostzijde aan de politiepost. Aan de zijde van Ledige Erf zet de kademuur, die dan in hoogte verspringt, zich in de richting van Krommerijn brug zonder buisrailing voort. In de kademuur opgenomen, evenwijdig aan Ledig Erf, bevindt zich een stenen door een betonplaat afgedekt voormalig tramwachthuisje, waarin een brede bank tussen muurdammen en gesloten rugzijde. Waar de verhoogde kademuur als achterzijde van het tramwachthuisje, zijn eigenlijke hoogte herneemt, krijgt de kademuur in de bovendelen door verspringende muurvlakken een grillig verloop. De golvende uitstulpingen worden door natuurstenen fragmenten ondersteund en benadrukt. Het onderste gedeelte van deze kademuur, die hier is voorzien van een lage kade, bezit siermetselwerk waarin ijzeren ringen voor het aanmeren van boten zijn aangebracht. In de kademuur biedt een uitsparing (uit oogpunt van veiligheid nu met hekwerk dichtgezet) met een verlaagd schutmuurtje, toegang tot het urinoir. Dit eertijds openbaar gemak is van de straat bereikbaar via een gemetselde trap met trapleuning nabij de Krommerijn brug.
Waardering
Brug met aansluitende kademuren, tramwachthuisje en urinoir van algemeen belang vanwege de architectuur- en cultuurhistorische waarde als goed en gaaf voorbeeld van de Amsterdamse School en de toepassing ervan in de openbare ruimte. Van stedenbouwkundig belang als voorbeeld van verkeerstechnische voorzieningen.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving
De HISTORISCHE STADSWALLEN omvatten:
De AANLEG (1) van de rondom de oude binnenstad van Utrecht gelegen in oorsprong 12e eeuwse verdedigingswerken bestaande uit (restanten van) WALLEN, MUREN, TORENS en POORTEN en de GRACHTENGORDEL, te weten de singelgracht met zijn kademuren of taluds aan weerszijden.
Dit verdedigingswerk is in de 16de eeuw onder Karel V versterkt met de DRIE STENEN BOLWERKEN Zonnenburg (2), Sterrenburg (3) en Manenburg (4) en de CITADEL VREDENBURG (5).
Tot de historische stadswallen worden tevens gerekend de omstreeks 1580 aangelegde VIJF AARDEN BOLWERKEN, te weten het Begijnebolwerk (6), het Wolvenbolwerk (7), het Lucasbolwerk (8), bolwerk Lepelenburg (9) en het Mariabolwerk (10).
Tussen 1829 en 1885 zijn de verdedigingswerken geslecht en naar plannen van J.A. Zocher rondom gemoderniseerd, waarbij het zuidelijk deel tot PLANTSOEN (11) is herschapen.
Tot de historische stadswallen worden voorts gerekend:
- BEBOUWING (12) op het bolwerk Zonnenburg
- BEBOUWING (13) op het bolwerk Manenburg
- BEBOUWING (14) op het bolwerk Sterrenburg
- TOLSTEEGBURG (15)
- MALIEBRUG (16)
- ABSTEDERBRUG (17)
- HERENBRUG (18)
Op de historische stadswallen bevinden zich nog andere monumenten, zoals de stadsschouwburg en de gevangenis op het Wolvenbolwerk, die niet tot de historische stadswallen worden gerekend.
Waardering
De HISTORISCHE STADSWALLEN zijn van algemeen belang vanwege
- de ouderdom;
- de historische waarden als markeringspunt in de ontwikkeling van Utrecht als stad alsmede de in later tijd aan de stadswallen verbonden historische handelingen;
- de architectuurhistorische waarde in het bijzonder als uitdrukking van de militair historische bouwontwikkeling door de eeuwen heen en tevens als goed voorbeeld van de tuinhistorische ontwikkeling waarbij de militaire werken werden geslecht en ingericht als plantsoen. Daardoor tevens van belang in het oeuvre van J.A. Zocher;
- stedenbouwkundige waarden als belangrijk structurerend en herkenbaar element in het geheel van de stedelijke aanleg.
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Verkeersbrug | Weg- en waterbouwkundige werken | Brug(C) | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tolsteegbrug | 1 | – | 3511 ZN | Utrecht | – | BY | Ja |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | A | 5307 | – | Tolsteeg |
| – | A | 2956 | – | Tolsteeg |
| – | C | 8533 | – | Utrecht |
| Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
|---|---|---|---|
| 1927 | 1928 | – | vervaardiging |
| Name | Beroep | Notitie |
|---|---|---|
| Planjer, J.I. ; Stad Utrecht | architect / bouwkundige / constructeur | – |