Inleiding

PASTORIE uit de achttiende eeuw, in ca. 1872 verbouwd in Eclectische stijl ten behoeve van de naastgelegen St. Jozefkerk. De pastorie staat in het centrum van Tilburg aan het lintbebouwde Heuvelplein. Het huis heeft een oudere kern, die minstens tot de 18e eeuw teruggaat. In opdracht van Koning Lodewijk Napoleon wordt het in 1809 het eerste Raadhuis van de stad. Ook was er de hoofdwacht van de Nederlandse Schutterij Noord-Brabant en een brigade Gendarmerie gelegerd. Voorheen was het een woonhuis van Cornelis de Bresser en in 1795 een veldhospitaal van het Franse leger. In 1819 wordt het een armenweeshuis en na de brand van 5 augustus 1821 kantongerecht en postkantoor.

De St. Jozefkerk wordt tussen 1872-99 in twee fasen gebouwd naar ontwerp van architect H.J. van Tulder (Tilburg).

Omschrijving

De pastorie met rechthoekige plattegrond is gelegen aan het plein en bestaat uit een tweelaagse hoofdbouw met zolderverdieping gedekt door een zadeldak en rechts hiervan een kleine eenlaagse aanbouw gedekt door een plat dak met dakschild aan het plein. Beide daken zijn voorzien van grijze Oudhollandse pannen.

De hoofdbouw van zes traveeën breed, heeft hoekpilasters en een risaliet. De aanbouw is slechts één travee breed. De risaliet bevat een monumentale ingangspartij onder een kroonlijst gedragen door voluutvormige consoles. Dubbele deuren met bossingpanelen en bovenlicht. Op de tweede bouwlaag een zesruits schuifvenster. De andere traveeën hebben zowel op de begane grond als op de verdieping overeenkomstige vensters. De begane grond vensters hebben bovendien rolluiken. De zijgevels zijn uitgevoerd als tuitgevel. In de top van de rechterzijgevel bevindt zich een hijsdeur met hijsbalk.

Het opgaande werk bestaat uit witgepleisterde baksteen met rond de muuropeningen geprofileerde stuclijsten met kuifbekroning. De voorgevel is bovendien voorzien van een plint, cordonlijst en fries met kroonlijst. De pilasters hebben stucornamenten en de onderpui imitatie blokpleisterwerk.

Het interieur is grotendeels authentiek. Het bevat onder andere bewerkte stucplafonds in hal, gang en kamers; een houten bordestrap; deuren met bossingpanelen.

Waardering

Het object is van algemeen belang. Het heeft een cultuurhistorisch belang als getuigenis van de sociaal-economische, bestuurlijke en geestelijke ontwikkeling, met name vanwege de verbondenheid met de stedelijke geschiedenis door de opeenvolging van verschillende representatieve functies. Architectuurhistorisch heeft het object esthetische kwaliteiten en bouwhistorische betekenis door de gecompliceerde bouwgeschiedenis. Het object is belangrijk vanwege de gaafheid van het exterieur en interieur. Het object heeft ensemblewaarde vanwege de relatie met de kerk en de Heuvelring.