Inleiding

Het HERENHUIS, dat thans in gebruik is als kantoor, is gebouwd ca. 1903 door W.J.H. van der Waarden in een stijl die Art Nouveau-invloeden vertoont. De Art Nouveau-invloed blijft echter beperkt tot de geveldecoratie en de detaillering van het interieur van het verder vrij traditioneel vormgegeven en ingedeelde woonhuis.

Van der Waarden ontwierp ook het buurpand, zijn eigen woonhuis Oranjesingel 68, dat in hoofdvorm het spiegelbeeld is van nr. 70 en een overeenkomstige detaillering van houtwerk en dakkapellen heeft, maar een andere uitwerking van de gevel kent en veel uitbundiger en rijker is geornamenteerd. Het herenhuis is gelegen in de aaneengesloten noordelijke gevelwand van de Oranjesingel, één van de belangrijkste straten in het uitbreidingsplan van Bert Brouwer, ontworpen na de afbraak van de vestingwerken, liggend binnen het beschermd stadsgezicht. Het herenhuis heeft een voortuin die van het trottoir wordt gescheiden door een modern muurtje.

Omschrijving

Het tweebeukige HERENHUIS heeft op een rechthoekig grondplan een kelder, twee bouwlagen en een zolderverdieping onder een plat dak met een dakschild aan de voorzijde en een overstekend zadeldak boven de topgevel met een houten topgevelvulling met pseudo-vakwerk en bewerkte windveren. In het dakschild bevindt zich een houten dakkapel met stolpraam, topgevel, bewerkte zijborden en windveren. De daken zijn gedekt met leien in maasdekking.

Het herenhuis is opgetrokken in rode baksteen, gemetseld in kruisverband en zowel aan de voor- als de achterzijde voorzien van sierbanden van gele verblendsteen. De vensters hebben hardstenen lekdorpels.

De asymmetrisch ingedeelde VOORGEVEL heeft voor de rechter beuk een risaliet, die eindigt in een uitkragende topgevel van rode verblendsteen, rustend op gepleisterde consoles. Voor de risaliet bevindt zich een rechthoekige serre met balkon, op een plint van zwarte verblendsteen. Het linker gedeelte van de gevel heeft eveneens een uitspringende plint van zwarte verblendsteen en wordt afgesloten met een fries van rode en gele verblendsteen, dat versierd is met stucwerk. Hierboven bevindt zich een geprofileerde bakgoot op klossen. De bovenlichten van ramen en deuren worden omgeven door witgepleisterde velden met Art Nouveau-ornamenten zoals zweepslagmotieven in diepreliëf.

In de linker beuk bevindt zich de voordeur, een paneeldeur met ruitjes en smeedijzeren roosters en bovenlicht in een kozijn op hardstenen neuten. Voor de deur ligt een stoep met een smeedijzeren leuning. De deur wordt links geflankeerd door een venster met schuifraam en bovenlicht, dat is voorzien van Art Nouveau-motieven en opalineglas. Beide bovenlichten, die een 4-ruits verticale roedenverdeling met glas-in-lood hebben, zijn samen in één gepleisterde omlijsting gevat. Hierboven bevindt zich een venster met schuifraam en 4-ruits bovenlicht met verticale roedenverdeling en glas-in-lood.

De begane grond van de rechter beuk wordt ingenomen door de serre, die is opgebouwd uit bewerkte houten stijlen en glaspanelen op hardstenen neuten en dorpels. De serre heeft schuifdeuren die toegang geven tot de voortuin. Deur en glaspanelen zijn voorzien van gele glas-in-loodbovenlichten. De serre wordt afgesloten met een geprofileerde lijst op klosjes. Hierboven bevindt zich het balkon, dat toegankelijk is via dubbele deuren met een 5-ruits glas-in-loodbovenlicht met verticale roeden. De deuren hebben smalle, door gemetselde tussenstijlen gescheiden zijlichten met halve rondboogvormig afgesloten bovenlichten, gevuld met glas-in-lood. De bovenlichten van deuren en zijlichten zijn gevat in één gepleisterde omlijsting. Hierboven bevindt zich een venster met stolpraam en lagere zijlichten. Het venster wordt afgesloten met een witgepleisterd veld, dat wordt begrensd door zweepslagvormige rollagen en strekken van gele verblendsteen.

In de plint van zwarte verblendsteen bevinden zich getoogde keldervensters met stolpramen. Een stoep van drie hardstenen treden met een smeedijzeren leuning geeft toegang tot de voordeur.

De asymmetrisch ingedeelde ACHTERGEVEL heeft een kelder en drie bouwlagen. De rechter beuk springt naar voren. De terug gelegen linker beuk is opgevuld met een moderne serre over twee bouwlagen. De plint is gepleisterd en voorzien van twee getoogde keldervensters met stolpramen en twee later gewijzigde of aangebrachte vensters. De gevel wordt afgesloten door een witgepleisterd fries met een vakverdeling van gele verblendsteen tussen banden van rode verblendsteen. Hierboven bevindt zich een geprofileerde bakgoot op klossen. In de rechter beuk bevinden zich van beneden naar boven: de achterdeur, een paneeldeur met twee ruiten en bovenlicht, gekoppeld aan een T-schuifraam met bovenlicht en afgesloten met één segmentboog van rode verblendsteen; een venster met 4-ruits stolpraam en 3-ruits bovenlicht en een venster met stolpraam en bovenlicht. Beide vensters worden afgesloten met een segmentboog van rode verblendsteen. In de linker beuk bevindt zich in de derde bouwlaag een venster van hetzelfde type als in de rechter beuk.

De indeling van het INTERIEUR is grotendeels bewaard gebleven. er zijn tevens nog een aantal oorspronkelijke interieurelementen aanwezig zoals de vestibule en gang met marmeren vloeren en plinten; de vestibule heeft op de wanden een stucversiering in Art Nouveau-stijl; de trap met geornamenteerde trappalen en houten spijlen; de keuken met een vloer van patroontegels in blauw, bruin beige en zwart, een houten schouw en lambriseringen met geornamenteerde witblauwe tegels, keuken- en aanrechtkastjes; geornamenteerde stucplafonds; paneeldeuren met een bewerkte houten omlijsting in Art Nouveau-stijl.

Waardering

HERENHUIS uit ca. 1903 van W.J.H. van der Waarden.

- Van architectuurhistorische waarde als een goed en vrij gaaf voorbeeld in ex- en interieur van een herenhuis in een stijl die invloeden vertoont van de Art Nouveau met esthetische kwaliteiten in het ontwerp zoals bijzondere ornamentiek en materiaalgebruik.

- Van stedenbouwkundige waarde als onderdeel van de aaneengesloten noordelijke gevelwand van de Oranjesingel, één van de voornaamste straten van het beschermde stadsgezicht, het laat 19de-eeuwse uitbreidingsplan van Bert Brouwer.