Oude Groenestraat 11, Nijmegen
Onderdeel 7A
Inleiding
Links van de toegangslaan ligt een 19de-eeuws of ouder bakstenen T-boerderij met de langsgevel parallel aan de Groenestraat, met schuren gesitueerd op twee terpen van ongelijke hoogten; boerderij met schuur op de hoogste terp, bijschuur uit 1917 op een lagere terp. De drie bouwmassa's met middenlangsdelen zijn overkapt door zadeldaken met waterborden en windveren, ter plaatse van het voorhuis gesneden klossen. Opvallend is de gelijke detaillering van de achtergevels.
Omschrijving
De BOERDERIJ bestaat uit een forse bouwmassa met een hoge noklijn. Gevelopeningen afgesloten door gemetselde strekken; op de begane grond vensters met vernieuwde kozijnen en zesruits schuiframen voorzien van paneelluiken met zandlopermotief; op de verdieping naar binnen slaande, liggende vensters met middenstijl. Het op rechthoekige grondslag opgetrokken voorhuis heeft twee bouwlagen onder een met gesmoorde Oud-Hollandse pannen gedekt zadeldak, langs de horizontale dakranden een geprofileerde architraaflijst, fries en mastgoten, die vermoedelijk een bakgoot vervangen; linker geveltop met houten versiering. De gordingenkap van het voorhuis met boogspant (zogenoemd Philibert spant) is voorzien van dakbeschot. Voorgevel met centraal geplaatste dubbele paneeldeur met bovenlicht voorzien van een gietijzeren levensboom, aan weerszijden twee vensters; drie verdiepingsvensters in het verlengde van de muurvlakken tussen de vensters. De zijgevels hebben twee vensterassen (modern venster in linkergevel) met daartussen een verdiepingsraam; geveltop met gietijzeren oeil de boeuf waarin bloemmotief; ter plaatse van het achterhuis een zij-ingang met twee schuifvensters. Het op rechthoekige grondslag opgetrokken achterhuis van een bouwlaag onder een met gesmoorde verbeterde Hollandse pannen gedekt zadeldak met verticaal aangebrachte traceringen van rode pannen. Regelmatige indeling van de achtergevel met baanderdeuren, segmentboogvormige deeldeur, staldeuren en hooiluik; in de geveltop drie rondboogvensters. Rechter zijgevel met getoogde tuimelramen, waartussen segmentboogvormig getoogde stal/mestdeuren; tegen een deel van de linker zijgevel is een kleine aanbouw (schuur).
Waardering
De BOERDERIJ, deeluitmakend van een complex van een boerderij met een kleine schuur en een grote schuur is van algemeen belang:
- vanwege de ouderdom;
- vanwege de beeldbepalende ligging;
- vanwege de landschappelijke waarde door de situering op terpen;
- vanwege de gaaf bewaarde hoofdvorm, detaillering en materiaalgebruik;
- vanwege de zeldzame toepassing van een Philibert spant in de boerderij;
- vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Omschrijving van het complex
In structuur en deels in detail gaaf bewaarde HISTORISCHE BUITENPLAATS OOSTERHOUT met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), TUINMUREN (3), PRIEEL (4), KOETSHUIS ANNEX STAL (5A) met SCHUUR (5B) en PAARDENSTAL (5C), DIENSTWONING (6), BOERDERIJ (7A) met TWEE SCHUREN (7B en 7C).
Aan de dijk van Oosterhout naar Nijmegen ligt de historische buitenplaats Oosterhout, gesticht in de veertiende eeuw als omgracht kasteel genaamd Notenstein door de heren van Bronckhorst. In 1627 vererfde het goed naar de familie Van Hackfort. Op een rivierkaart uit 1620 staat het huis Oosterhout getekend, net naast de dijk gelegen ter plaatste van de kruising Groenestraat en Waaldijk. Ten oosten van dit goed werd door een lid van het geslacht Van Hackfort in de derde kwart van de zeventiende eeuw het huis Waaijestein gesticht, beide huizen waren middels een allee met elkaar verbonden zoals een kaart uit 1809 toont. Bij een dijkdoorbraak in 1809 werden beide huizen verwoest, waarna huis Oosterhout op dezelfde plaats werd herbouwd en vervolgens nogmaals bij een overstroming in 1820 verwoest.
In circa 1850 liet Theodorus van Scherpenzeel, iets ten noordoosten van de oude bouwplaats, het huidige huis bouwen dat in de loop van de negentiende eeuw met bijgebouwen (koetshuis, koetsierswoning) is uitgebreid; ook de aanleg in landschapsstijl is waarschijnlijk in deze periode uitgevoerd. In het derde kwart van de negentiende eeuw kwam Oosterhout in handen van familie Van Boetzelaer, die het huis en de aanleg verder verfraaide. Het huis onderging in circa 1930 een ingrijpende verbouwing; in dezelfde periode werd een kleinschalige tuinaanleg, ontworpen door tuinarchitecte Mien Ruys, gerealiseerd.
Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De omgrenzing wordt bepaald door de Waaldijk (zuid) en de Van Boetzelaerstraat (noord), de Groenestraat (west) en de gemeentegrens met Elst aan de oostzijde.
Waardering
De HISTORISCHE BUITENPLAATS OOSTERHOUT is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:
- vanwege de ouderdom;
- vanwege het in neoclassicistische stijl opgetrokken hoofdgebouw, dat samen met de overige gebouwde opstallen een gaaf bewaard, karakteristiek ensemble van 19de-eeuwse buitenplaats-architectuur vormt;
- vanwege de 19de-eeuwse aanleg in landschapsstijl (wandelbos) met neoformele elementen (sterrenbos);
- vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
– | Boerderijen, molens en bedrijven | Boerderij (M) | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Oude Groenestraat | 11 | – | 6515 EA | Nijmegen | – | – | Ja |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Kastelen, landhuizen en parken | Bijgebouwen kastelen enz. | – | – |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | D | 217 | – | Nijmegen |