Quarantaineweg 1, Rotterdam

Omschrijving complexonderdeel A

Inleiding

Voormalig ONTSMETTINGSGEBOUW, deel uitmakend van het uit 1930-1933 daterende complex Quarantaine-inrichting, centraal gesitueerd op het Quarantaineterrein nabij de steiger aan de Nieuwe Maas met de lange zijden parallel aan de hoofdontsluitingen van het terrein en uitgevoerd in zakelijk-expressionistische trant. Het reinigingsgebouw bestaat uit drie afzonderlijke delen: een BADHUIS aan de noordzijde, een KETELHUIS aan de zuidzijde en het eigenlijke ONTSMETTINGSGEBOUW hiertussen. In het ontsmettingsgebouw werden besmette goederen in twee speciale ovens (grotere en kleinere) gedesinfecteerd door middel van vacuüm formaldehyde en waterdamp. De grote hoogte van de kap houdt verband met de afvoer van de dampen die tijdens het ontsmettingsproces vrijkwamen en de aanwezigheid van een entresol waar zich de ontsmettingscabines voor kleding bevinden. Voor de spanten werd een constructie toegepast die temperatuurverschillen kon opvangen.

De ketels uit het ketelhuis zijn verwijderd en overgebracht naar een museale omgeving.

Omschrijving

Het ONTSMETTINGSGEBOUW, dat op een grotendeels rechthoekige plattegrond is opgetrokken, telt een bouwlaag en een hoge kapverdieping en bestaat uit drie afzonderlijke delen: het 'BADHUIS' aan de noordzijde met een nog deels aanwezige ontvangst- en vertrekruimte, waardekantoor, scheerzaal en een complete badinrichting, het 'KETELHUIS' in de uitbouw aan de zuidzijde en het 'ONTSMETTINGSGEBOUW' ertussen dat in het eigenlijke desinfectiegedeelte hoger opgetrokken is en een entresol met ontluchtingsrooster heeft. Het badhuis en het ontsmettingsgebouw zijn volledig gescheiden in een reine- en onreine afdeling. Ter hoogte van de uitbouw aan de oost- en westzijde heeft het ontsmettingsgebouw een hoge dwarskap. Met name dit hoger opgetrokken volume heeft een bijzondere kapconstructie van dubbele houten balken die met schroeven en bouten verbonden zijn, waardoor de door hitte uitgezette balkdelen gemakkelijk aangepast of vervangen kunnen worden. De lange oost- en westgevels hebben een identieke geleding met in het lage deel, van noord naar zuid respectievelijk drie smalle vensters, gevolgd door negen hoge twaalfruitsvensters waarna - vlak onder de dakrand - een lange strook van twaalf lage zesruitsvensters geflankeerd door twee kleine vensters. In het hogere dwarsvolume op de begane grond, onder een waterlijst, bevinden zich drie vensterpartijen met verticale vensterverdeling. Hierboven wordt de hoge ruimte binnen het gebouw verlicht door een strook van negen lage zesruitsventers en vlak onder de dakrand hoge vijftienruitsvensters. In het zuidelijkste deel hieropvolgend bevinden zich twee zesruitsvensters en twee eenvoudige vierkante vensters. In de nok van dit volume aan weerszijden een houten ontluchtingsrooster en de hoge opgemetselde schoorsteen van de desinfectieoven. De noordgevel heeft een symmetrische opzet met aan weerszijden twee lagere met schildaken overkapte uitbouwen waarin een dubbele houten deur geflankeerd door kleine vensters. In het terugliggende hoger opgetrokken deel op de begane grond drie hoge vensters met een kleine roedenverdeling geflankeerd door smalle vensters met dezelfde roedenverdeling. Vlak onder de nok van het schilddak, over de volle breedte van de gevel, een strook van twaalf lage tienruitsvensters. De zuidgevel is eveneens symmetrisch van opzet en heeft in het midden een lagere uitbouw met centraal onder een waterlijst een entreepartij met vier deuren geflankeerd door twee brede vensters met een kleine roedenverdeling. Boven de ingang een hoog licht aan de bovenzijden overgaand in een ventilatierooster voorzien van een klein schilddak. De hoger opgetrokken terugliggende bouwvolumes hebben aan weerszijden onder een waterlijst een eenvoudige dubbele deur en vlak onder de nok van de kap aan weerszijden een strook van vier lage tienruitsvensters.

Waardering

Voormalig ONTSMETTINGSGEBOUW bestaande uit voormalig BADHUIS, KETELHUIS en ONTSMETTINGSGEDEELTE, met hoge van houtconstructie voorziene kap, als beeldbepalend en historisch functioneel onderdeel van de in 1930-1933 gebouwde Quarantaine-inrichting, van algemeen belang vanwege de cultuur- en architectuurhistorische waarde, alsook vanwege de ensemble- en situationele waarde in relatie tot de omringende complexonderdelen.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
530105
Complexnaam
Quarantaine-Inrichting
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Omschrijving van het complex

Inleiding

Complex voormalige QUARANTAINE-INRICHTING, gebouwd tussen 1930-1933 in een zakelijk- expressionistische stijl, naar ontwerp van de architect van gemeentewerken van Rotterdam J.G. Snuif onder supervisie van A. van der Steur, directeur Hoofdafdeling III Stadsuitbreiding en Gebouwen. Het in 1934 geopende complex was bedoeld voor het onderbrengen van schepelingen en landverhuizers met besmettelijke ziekten. De inrichting werd echter tot 1938 in verband met verbeterde hygiënische omstandigheden niet benut. Vanaf 1938 werd het complex voor verschillende andere doeleinden gebruikt, onder andere voor de opvang van joodse vluchtelingen uit Duitsland en Oostenrijk. De gebouwen van de quarantaine-inrichting zijn gesitueerd op een rechthoekig terrein met een zorgvuldig aangelegde geometrische inrichting van rechthoekige sportvelden en open, door ligusterhagen omzoomde, (lig)weiden. Het terrein, ontsloten door de Quarantaineweg, bevindt zich op de Beneden Heyplaat, geïsoleerd in het havengebied van Rotterdam, op een schiereiland begrensd door de Heysehaven aan de oostzijde, de Werkhaven aan de zuidwestzijde en de Nieuwe Maas aan de noordzijde.

Het complex omvat de volgende tien samenstellende onderdelen, haaks of parallel ten opzichte van elkaar gesitueerd:

A. Ontsmettingsgebouw B. Beambtenwoning C. Keukengebouw D. Zusterhuis E. Isoleerbarak F. Ziekenbarak G. Lijkenhuis H. Portiersloge I. Chloorhuisje J. Aanleg met bijbehorende ligusterhagen en padenstelsel

De meest westelijk op het terrein gesitueerde contactenbarakken en de kapiteinsbarak noordelijk hiervan werden in het vierde kwart van de 20e eeuw gesloopt, evenals de karakteristieke steiger aan de Nieuwe Maas. Na de Tweede Wereldoorlog was het complex langere tijd in functie als onderdeel van de psychiatrisch inrichting Maasoord. Sinds 1980 wordt er op het terrein gewoond en gewerkt door kunstenaars.

Omschrijving

De QUARANTAINE-INRICHTING is gebouwd op een geïsoleerd schiereiland aan de Nieuwe Maas. Het rechthoekige quarantaineterrein (178 x 236 meter) is streng geometrisch aangelegd en bevat globaal vier afzonderlijke functionele gedeelten met centraal gesitueerd het ontsmettingsgebouw. Oostelijk bevinden zich de barakken voor de verpleging van zieken en verdachten, inclusief het zusterhuis en het lijkenhuis; westelijk bevonden zich barakken bedoeld voor personen die in aanraking met zieken waren geweest (contactenbarakken). Noordelijk zijn de administratie, keuken en ontsmettingsinstallaties gevestigd en bevond zich de steiger waar per boot de patiënten van de schepen konden worden aangevoerd. De zuidzijde van het terrein wordt omzoomd door een sportveld. De gebouwen tellen een bouwlaag en een kapverdieping onder hoge, ver overkragende schilddaken en steekkappen gedekt met rode pannen. De expressionistisch vormgegeven daken hebben een speciale rode dakpan (Super opnieuw verbeterde holle pan) waarvan ook de bijbehorende hulppannen zoals broekstukken, nokvorsten, schubvorsten, geknikte pannen (ter hoogte van de dakgoot), gevelpannen en geknikte schubvorstpannen aanwezig zijn. De daken van de gebouwen zijn voorzien van hoge gemetselde schoorstenen. De fundering bestaat uit houten palen met betonophangers. De funderingsbalken zijn van gewapend beton en lopen door tot plus minus 50 cm boven het maaiveld. De barakken zijn met een streng symmetrische opzet opgetrokken in rode baksteen. De vensters hebben rank gedetailleerde stalen kozijnen met roedenverdeling. De deuren zijn van hout, met zinken platen bekleed en voorzien van een betonnen luifel. Onder de vensters zijn raamdorpelstenen aangebracht. Ter plaatse van de deuren bevinden zich natuurstenen bloktreden. De sober vormgegeven interieurs van de verschillende gebouwen zijn nog grotendeels intact met kenmerkende elementen zoals betegelde borstweringen en granito vensterbanken.

Waardering

Complex voormalige QUARANTAINE-INRICHTING in 1930-1933 aangelegd en gebouwd in een zakelijk-expressionistische stijl, ter preventie en bestrijding van besmettelijke ziekten bij schepelingen, als zodanig van algemeen belang wegens cultuur- sociaal-, en architectuurhistorische waarde, alsook van ensemble- en situationele waarde.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Ziekenhuis Cultuur, gezondheid en wetenschap Gezondheidszorg oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Quarantaineweg 1 G 04 3089 KP Rotterdam Ja
Quarantaineweg 1 H 02 3089 KP Rotterdam
Quarantaineweg 1 G 06 3089 KP Rotterdam
Quarantaineweg 1 G 01 3089 KP Rotterdam
Quarantaineweg 1 H 03 3089 KP Rotterdam
Quarantaineweg 1 H 04 3089 KP Rotterdam
Quarantaineweg 1 G 03 3089 KP Rotterdam
Quarantaineweg 1 H 01 3089 KP Rotterdam
Types
Hoofdcategorie Subcategorie Beschrijving Notitie
Cultuur, gezondheid en wetenschap Gezondheidszorg
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
A 4999 Charlois
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1930 1933 vervaardiging
Naar boven