's-Hertogenbosch
Gemeente ’s-Hertogenbosch
Tel. 073- 615 57 80
p.duijkers@s-hertogenbosch.nl
www.s-hertogenbosch.nl (external link)
Monumentenkaarten
Gemeente 's-Hertogenbosch telt honderden rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten. Daarnaast zijn er nog tientallen locaties aangewezen als archeologisch monument. Wilt u weten of u in een monument of beschermd gebied woont?
Beschermd Gezicht
De gemeente 's-Hertogenbosch kent 3 rijksbeschermde gezichten en 9 gemeentelijk beschermde gezichten:
-
Rijksbeschermd stadsgezicht 's-Hertogenbosch (external link)
-
Rijksbeschermd gezicht 's-Hertogenbosch Uitbreiding (external link)
Aan de noord- en zuidrand van de stad was in de 19e eeuw nog zo veel ruimte aanwezig, dat nieuwe ontwikkelingen, zoals de aanleg van de Zuid Willemsvaart en de bouw van grootschalig e religieuze instellingen konden plaatsvinden zonder het middeleeuwse stratenplan in belangrijk e mate te verstoren. -
Rijksbeschermd gezicht 's-Hertogenbosch - De Muntel (external link)
De Muntel is een relatief grote wijk ten noordoosten van het centrum van 's-Hertogenbosch. I lij wordt in het noorden begrensd door de Gelderse Dam en de Willem van Nassaulaan, in het oosten door de Pelssingel, in het zuiden door de Van der Weeghensingel en door de Citadellaan in het westen. -
Gemeentelijk beschermd stadsgezichten: Heinis en Vuchterpoort (external link).
Monumentenzorg 's-Hertogenbosch
De afdeling Monumentenzorg van de gemeente 's-Hertogenbosch zet zich in om het erfgoed van de gemeente op duurzame wijze te behouden voor de toekomst. Als u verbouw plannen heeft voor uw monument dan is het verstandig om eerst een historisch onderzoek te doen. Bekijk hiervoor de website Erfgoed 's-Hertogenbosch (external link). Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen.
Duurzaam monument
Nederland heeft zichzelf als doel gesteld in 2050 klimaatneutraal te zijn. Dit betekent onder andere dat huizen en andere gebouwen duurzaam verwarmd moeten worden. Inwoners met vragen over verduurzaming kunnen terecht bij BrabantWoontSlim.
De inzet van duurzaamheidsmaatregelen bij monumenten en panden in beschermde gezichten is soms strijdig met de inzet voor behoud van de cultuurhistorische waarden. Dit geldt met name bij de toepassing van zonnepanelen en/of zonnecollectoren. De gemeente 's-Hertogenbosch heeft hiervoor nota (external link)opgesteld om zowel klimaatdoelstellingen te kunnen behalen als het behouden van de ruimtelijke kwaliteit van de stad, waar cultuurhistorie in het fysieke domein een belangrijke plaats inneemt.
Duurzaamheidsadvies
Een specifiek duurzaamheidsadvies van een Duurzame Monumenten (DuMo) adviseur zorgt ervoor dat uw monument verduurzaamd wordt met oog voor de monumentale waarden.
- Het Restauratiefonds biedt een vergoeding (external link) aan voor een deel van de kosten van een duurzaamheidsadvies voor uw monument.
- Heeft u een rijksmonument? Mogelijk kunt u dan deelnemen aan het Ontzorgingsprogramma Verduurzaming Monumenten.
Herbestemming van monumenten
Gemeente ´s-Hertogenbosch heeft een centraal aanspreekpunt voor herbestemming van monumenten. Geïnteresseerde investeerders en gebruikers kunnen daar terecht met vragen. Een team van deskundigen kan duidelijk de aandachtspunten en mogelijkheden in beeld brengen waardoor er sneller inzicht is in herbestemming van monumenten.
Restauratiesubsidie
Bent u eigenaar van een monumenten of beeldbepalend pand of u overweegt er één te kopen dan komt u mogelijk aanmerking voor een subsidie voor en restauratiewerkzaamheden waarbij sprake is van meer dan normaal onderhoud die noodzakelijk zijn voor de instandhouding van de cultuurhistorische waarde van het monument. Deze subsidie is van toepassing op gemeentelijke monumenten en beeldbepalende panden in het beschermd stadsgezicht.
Welke regeling past bij mij?
Met ‘Alle monumentenregelingen op een rij’ biedt het Restauratiefonds een overzicht van de mogelijkheden voor uw monument met gunstige financieringen, subsidies en overige vergoedingsacties.
Wilt u weten voor welke regelingen u in aanmerking komt?
Financiering
Gaat u aan de slag met uw monument?
Het Restauratiefonds kan u wellicht helpen aan een passende financiering om uw monument te onderhouden, restaureren, verduurzamen en/of herbestemmen.
Omgevingsvergunning
Particulieren, architecten, bouwondernemers en andere belanghebbenden kunnen bij Erfgoed 's-Hertogenbosch bouwhistorisch en archeologisch advies inwinnen als er plannen zijn om te gaan verbouwen. Bij verbouwingen of restauraties vindt overleg plaats met de bouwhistorisch en/of archeologisch adviseur. Het advies van hem is niet bindend. Pas als de Monumenten- en Welstandscommissie elementen van dit advies overneemt bij de beoordeling van een bouwplan, kan het advies een rol spelen bij de aanvraag van een bouw- of monumentenvergunning.
Wilt u weten welke regels en beleid gelden voor uw monument? Bekijk de documenten van alle overheden zoals de omgevingsvisie van de provincie of het omgevingsplan van uw gemeente via Regels op de kaart (external link).
Een vergunning aanvragen, melding doen of checken of u een vergunning nodig heeft kan via het Omgevingsloket.
Geschiedenis Den Bosch
Den Bosch ontstond op een dekzandrug uit de laatste ijstijd. Voordat de stad ontstond bevond zich hier een (moeras)bos dat jachtgebied was van de graven van Leuven (external link) en later aan Hendrik I (external link), de eerste hertog van Brabant. Hier komt de naam des Hertogen bosch (het bos van de hertog) vandaan. In 1184 (external link) krijgt den Bosch stadsrechten. De stad groeide door handel en nijverheid zo snel dat al vanaf 1318 een tweede omwalling werd gebouwd. De stad was na het voltooien van de tweede omwalling de tweede stad (na Utrecht) in inwoneraantal op het grondgebied van het huidige Nederland.
In de vijftiende eeuw moeten de stadsmuren ingrijpend veranderd worden. De vroegere muren boden voldoende bescherming tegen boogschutters, maar niet tegen kanonsgeschut dat zijn intrede deed. De stadsmuren worden vervangen door aarden wallen van enkele meters dik. Tussen 1614 en 1629 worden verschillende bastions aangelegd. Hierna worden er nog amper wijzigingen aan de stadswallen uitgevoerd. In 1874 viel het doek als vestigingsstad. In de meeste steden werden de vestingwerken afgebroken. In Den Bosch niet: de verdedigingswerken deden ook dienst als waterkering. Nu worden de stadswallen veelvuldig gebruikt als wandelgebied.
Meer monumenteninformatie
- Erfgoed Brabant (external link) Het centrale punt voor informatie over het Erfgoed van Noord-Brabant
- De Monumentenwacht (external link) Noord Brabant helpt monumenteneigenaren met het periodieke onderhoud van hun pand. Zij voeren inspecties, geven praktische tips en adviezen en voeren klein (nood)herstel uit.
- Brabant-collectie (external link)
- Brabants Heem (external link)
- Brabants Historisch Informatiecentrum (BHIC) (external link)
- Oude Foto’s van Dongen (external link)
- Thuis in Brabant (external link)
Historische verenigingen
- De Boschboom (external link) Cultuurhistorische vereniging in ’s‑Hertogenbosch
- Heemkundekring Amalia van Solms (external link)
- Engelen-Bokhoven (external link) Heemkundekring Angrisa; Engelen, Bokhoven en de Haverleij
- De Heerlijkheid Herlaar (external link) Heemkundekring Sint-Michielsgestel
- Berlicum-Middelrode (external link) De Plaets, Heemkundekring Berlicum-Middelrode
- Op die Dunghen (external link) Heemkundekring Den Dungen
- Nuwelant (external link) Heemkundekring van Nuland
- Orthense schaar (external link) Heemkundekring Orthense Schaar
- Vehchele (external link) Heemkundekring gemeente Veghel met Eerde, Mariaheide en Zijtaart
- Schijndel (external link) Heemkundekring Schijndel
- Boxtel (external link) Heemkundekring Boxtel
- Heusden (external link) Heemkundekring Heusden, Engelen en Bokhoven
- Brabants Heem (external link) De overkoepelende organisatie van 119 Brabantse Heemkundekringen
- Historische Vereniging Brabants (external link) is een vereniging die mensen met actieve belangstelling voor de geschiedenis en het erfgoed van Brabant met elkaar verbindt, om door bundeling van krachten ook samen méér voor de ontwikkeling en het doorgeven van kennis op dat terrein voor Brabant te kunnen betekenen