Zutphen

Zutphen, de Walburgiskerk met stadsmuur vanaf de Martinetsingel Wikimedia commons - Michielverbeek
Zutphen, de Walburgiskerk met stadsmuur vanaf de Martinetsingel
Credit
Wikimedia commons - Michielverbeek
437
437
521

Gemeente Zutphen
's Gravenhof 2, 7201 DN Zutphen
erfgoed@zutphen.nl
140575
www.zutphen.nl

Zutphen is gelegen in provincie Gelderland en bestaat uit de gelijknamige stad en Warnsveld. De oorsprong van de stad Zutphen ligt al bijna 2000 jaar terug in de geschiedenis. De stad is in die tijd uitgegroeid van een Germaanse nederzetting, via een belangrijk machtscentrum rond 1000 en een succesvolle handelsstad rond 1300 , tot een middelgrote stad anno nu. De stad kreeg stadsrechten aan het einde van de 12e eeuw en trad toe tot het belangrijke handelsverbond de Hanze. Het Wapen van Zutphen draagt nog altijd de symbolen van een Hanzestad.

Monumentenlijst Zutphen

Gemeente Zutphen heeft rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, beeldbepalende panden en de 3 beschermde gezichten. Wilt u weten of u in een monument woont? 

De IJsselstroom Zuthpen
De IJsselstroom te Zuthpen
Ingrid de Roode
Afbeelding
Stadsaanzicht

Beschermd Gezicht

Gemeente Zutphen kent 3 beschermde gezichten:

  • Rijksmonument beschermd stadsgezicht Zutphen: de stad is ontstaan op een natuurlijke hoogte bij de plaats waar De Berkel in de IJssel mondt, middenin het moerassige laagland ten oosten van de Veluwe.

  • Rijksbeschermd stadsgezicht Zutphen - Coehoornsingel-Deventerweg: betreft de 19de- en vroeg 20de-eeuwse uitbreidingen aan de noordzijde van de oude binnenstad. Het door de gemeentearchitect Van Etteger opgestelde Plan van Uitleg van 1878 en enkele aanvullende plannen vormden de basis voor de nieuwe stadsuitbreidingen.

  • Gemeentelijk beschermd dorpsgezicht Warnsveld: het dorp Warnsveld is rijk aan monumenten. Het dorpsbeeld wordt bepaald door de fraaie St. Martinuskerk en de dorpsmolen ‘Nooitgedacht’. Naast landhuizen aan de Rijksstraatweg staan er in het dorp ook verschillende rijksbeschermde buitenplaatsen. Voor het oude dorp loopt een procedure om het aanzicht aan te wijzen als gemeentelijk beschermd dorpsgezicht.

Monumentenzorg Zutphen

Het monumentenbeleid is in de gemeente vast verankerd. Al sinds 1927 heeft de gemeente hiervoor een eigen verordening en monumentenfonds (het latere Wijnhuisfonds). De gemeente heeft een eigen archeologische dienst, monumentenadviseurs, een gemeentelijk bouwhistoricus en een gemeentelijke monumentencommissie. Zutphen ontwikkelt zich zeer recent ook als regionaal kenniscentrum waar bijvoorbeeld ook de gemeente Doesburg gebruik van maakt.
 
De focus van monumentenzorg ligt de komende jaren op het moderniseren van de lokale monumentenzorg in de ruimtelijke ordening; en het vaststellen van transparante en stimulerende advisering over de goede zorg voor de bijzondere historische panden in de stad. Wilt u meer informatie over het erfgoedbeleid in de gemeente Zutphen? 

Afbeelding
Opvallen

Duurzaam monument

Nederland heeft zichzelf als doel gesteld in 2050 klimaatneutraal te zijn. Dit betekent onder andere dat huizen en andere gebouwen duurzaam verwarmd moeten worden. Het Energieloket  Zutphen helpt inwoners met vragen over verduurzamen.

Duurzaamheidsadvies

Een specifiek duurzaamheidsadvies van een Duurzame Monumenten (DuMo) adviseur zorgt ervoor dat uw monument verduurzaamd wordt met oog voor de monumentale waarden. 

Afbeelding
Toolbox

Restauratiesubsidie

Eigenaren van een gemeentelijk monument in het kernwinkelgebied kunnen aanspraak maken op een restauratiesubsidie van de gemeente Zutphen. Deze subsidie wordt slechts verleend voor bouwplannen indien:

  • de Monumentencommissie positief heeft geadviseerd met betrekking tot vergunningverlening;

  • de bouwwerkzaamheden niet strijdig zijn met het betreffende de bestemmingsplanvoorwaarden.

Wilt u meer informatie over deze subsidie?

Welke regeling past bij mij?

Met ‘Alle monumentenregelingen op een rij’ biedt het Restauratiefonds een overzicht van de mogelijkheden voor uw monument met gunstige financieringen, subsidies en overige vergoedingsacties. 

Wilt u weten voor welke regelingen u in aanmerking komt?

Afbeelding
Munten

Financiering

Gaat u aan de slag met uw monument?

Het Restauratiefonds kan u wellicht helpen aan een passende financiering om uw monument te onderhouden, restaureren, verduurzamen en/of herbestemmen.

Omgevingsvergunning

Bent u eigenaar van een monument en wilt u het monument aanpassen of verbouwen? Voor veel wijzigingen aan de binnen- of buitenkant van monumenten is een omgevingsvergunning nodig en is een bouwhistorisch onderzoek verplicht. Bijvoorbeeld bij andere dakpannen, isolatie, dubbel glas, een andere kleur schilderwerk of bouwkundige ingrepen. Regulier onderhoud is in principe vergunningvrij, maar in sommige gevallen is toch een vergunning nodig. Neem voor info contact op met uw erfgoedspecialist van de gemeente Zutphen. 

Bij verbouwen van een monument is soms archeologisch onderzoek nodig. Bijvoorbeeld bij het vergroten of verdiepen van een kelder of het maken van een fundering voor een uitbouw. 

Wilt u weten welke regels en beleid gelden voor uw monument? Bekijk de documenten van alle overheden zoals de omgevingsvisie van de provincie of het omgevingsplan van uw gemeente via Regels op de kaart.

Een vergunning aanvragen, melding doen of checken of u een vergunning nodig heeft kan via het Omgevingsloket.

Welstands- en Monumentencommissie

De Commissie ruimtelijke kwaliteit en cultuurhistorie adviseert de gemeente over het uiterlijk van gebouwen en over monumentenzorg. De afgegeven adviezen worden gepubliceerd op Overheid.nl via de pagina Bekendmakingen.

Zutphen 1649 Blaeu
Historische kaart van Zutphen ca. 1649 uit "Stedenboeken van de Nederlanden" door J. Blaeu

Geschiedenis Zutphen

Rond 5000 jaar geleden vestigden de eerste boeren zich in deze streek. Vlak voor het begin van de jaartelling woonde in Zutphen en omgeving een Keltische stam, de Chamaven. Tussen 750 en 800 veroverde de Frankische koning Karel de Grote het Saksische oosten tussen de IJssel en de Elbe. Zutphen was toen al permanent bewoond. Zutphen werd in 882 door de Vikingen aangevallen, geplunderd en verwoest.

In 1195 krijgt Zutphen stadsrechten. Daarmee kreeg de stad niet alleen zelfbestuur , maar ook eigen rechtspraak, jaar- en weekmarkten, tolvrijheid en andere voorrechten. Daardoor en door de gunstige ligging van de stad aan de IJssel bloeide de handel en groeide Zutphen snel. 

De veertiende eeuw was voor Zutphen een bloeitijd, een ‘Gouden Eeuw’. Zutphen was toen een echte vrachtvaardersstad en speelde een belangrijke rol in de Rijnhandel. Vanaf de 13 e eeuw waren er al heel goede contacten met de Duitse Hanze. Dit was een samenwerkingsverband tussen Noord-Europese steden en handelaren van Engeland tot in Rusland. Al vroeg in de 14 e eeuw was Zutphen lid van de Hanze. 

Meer monumenten informatie

Naar boven