Inleiding

Voormalig WEESHUIS van de Nederlands Hervormde gemeente, gebouwd in 1911-1912 naar neo-Renaissance ontwerp van R.K. Koppen & Zoon, op de plaats van een weeshuis uit 1708, echter vijf meter naar achteren. Het voormalige weeshuis, nu in gebruik als kerk, zondagsschool, vergaderruimte en woning, is vrijstaand en teruggelegen gesitueerd aan de noordzijde van de Dorpsstraat in Graft.De paneeldeur en de beglazing van het bovenlicht en de zijlichten zijn niet origineel.

Omschrijving

Het voormalige weeshuis is opgetrokken uit rode baksteen op uitgemetselde plint en bevat twee bouwlagen en een kapverdieping. De plattegrond is rechthoekig met een uitbouw aan de achterzijde. Het afgeknotte schilddak, bedekt met rode verbeterde Hollandse pannen, heeft op elke hoek een grote schoorsteen met decoratieve bakstenen rand en hardstenen stukken. Zowel aan de oostzijde als aan de westzijde is een dakkapel geplaatst onder plat dak met geprofileerde daklijst en twee vensters met kruisvormige roede. Eén venster van de dakkapel aan de oostzijde heeft nog glas-in-lood ramen. De ver overstekende kroonlijst rust op gesneden houten consoles, waartussen bakstenen mozaïekwerk. De cordonlijst daaronder is aan de voorgevel, linker- en rechter zijgevel van natuursteen, aan de achtergevel van baksteen. De afzaat, de trap aan de voorzijde en achterzijde en de dorpels zijn van hardsteen. De dorpels aan de achterzijde zijn van baksteen. De neggeblokken, aanzetstenen en sluitstenen, de brievenbus, de dekstenen van de trapgevel en de gevelstenen zijn van natuursteen. Aan de achterzijde zijn de hanekammen geheel van baksteen. De kruiskozijnen hebben vierruits bovenlichten. Kenmerkend zijn voorts de sierankers. De voorgevel (Z) is drie traveeën breed met risaliet in het midden. In de risaliet bevindt zich op de begane grond de toegangsdeur met bovenlicht en zijlichten. Onder de dorpel van het kruisvenster op de verdieping is een gevelsteen aangebracht met de tekst: WEESHUIS. In de boogtrommel van het kruisvenster is een gevelsteen in bakstenen mozaïek geplaatst met datering (1912). De risaliet eindigt in een trapgevel met steekdak, bedekt met rode verbeterde Hollandse pannen. Het zoldervenster met kruisroede en glas-in-lood ramen is geplaatst onder rondboog met baksteenmozaïek in boogtrommel. De trapgevel wordt nader gedecoreerd met sieranker en windwijzer met vergulde bol en meerman met zwaard. De vleugels hebben een kruisvenster op de begane grond en de verdieping. De linker zijgevel (W) is symmetrisch ingedeeld met op de begane grond en de verdieping twee kruisvensters.De rechter zijgevel (O) is symmetrisch ingedeeld met op de begane grond en de verdieping twee kruisvensters en in het midden een hoog kruisvenster met nog twee glas-in-lood ramen als traplicht. Hardstenen treden leiden naar een centraal geplaatst dubbel keldervenster. In de oostgevel van de uitbouw aan de achterzijde is een paneeldeur met rooster geplaatst, bereikbaar via vier hardstenen treden. De achtergevel (N) bevat naast de, aan de linkerzijde geplaatste, aanbouw een paneeldeur met vier ruiten, bereikbaar via drie hardstenen treden en met bovenlicht en zijlichten. In de rechter travee en in de drie traveeën op de verdieping bevindt zich een kruisvenster. In de noordgevel van de aanbouw zijn bovenin twee enkele vensters en een dubbel venster met kruisroede geplaatst. In het interieur zijn in de hal twee stenen geplaatst met tekst.

Aan de rechterzijde: Kornelis Danser Vroedschap alhier heeft aan dit Weeshuys den eersten steen geleyt op den 14 juny 1708

Aan de linkerzijde: De eerste steen gelegd den 3e october 1911 Het Bestuur M. Stam P. Tromp C. Besse; Wz. In de voormalige regentenkamer bevinden zich een schouw met blauw tegelwerk en een stucwerk plafond. Op de begane grond wordt het interieur gekenmerkt door lambrizering en de tochtpui in de hal.

Waardering

Het voormalige weeshuis is van algemeen belang vanuit cultuur- en architectuurhistorisch oogpunt als gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een Nederlands Hervormd weeshuis uit het begin van de 20ste eeuw (1911-1912) in Neo-Renaissance stijl, beeldbepalend gesitueerd aan de Dorpsstraat in Graft.