Inleiding

LANGHUISBOERDERIJ MET ZOMERHUIS. De langhuisboerderij is van het voergangtype. De boerderij werd volgens een gevelsteen in de voorgevel gebouwd in 1894 op de plek van een boerderij uit omstreeks 1850, waarbij de oude stal gehandhaafd bleef. Dit stalgedeelte werd verlengd in de jaren '50 van de 20ste eeuw. Hierdoor is een zeer langgerekt rechthoekig bouwlichaam ontstaan. Het woongedeelte en het stalgedeelte worden van elkaar gescheiden door een dwarsgang over de gehele breedte van het pand. Iets terug geplaatst, links (ten oosten) van de voorgevel, staat het zomerhuis, dat via een vernieuwd portaal met het woongedeelte in verbinding staat.

Omschrijving

Het woongedeelte van de boerderij is opgetrokken in machinaal gevormde boerengrauwe baksteen in kruisverband op een gecementeerde plint. Het pannen dak van het woongedeelte is aan de voorzijde afgewolfd. Op het dak van het woongedeelte staat een schoorsteen met originele smeedijzeren afdekking.

De voorgevel (N) is voorzien van een combinatie van klok- en lijstgevel met uitkragend gemetselde aanzetten. De eenvoudig geprofileerde (kroonlijst) daklijst aan de voorgevel van het woongedeelte vermeldt de naam van de boerderij "Leeuwarden". Op de begane grond zijn drie T-vensters aangebracht (waarvan de linker van de opkamer is) en op de zolderverdieping twee. Alle vensters zijn getoogd en hebben een hanekam in rode en gele baksteen en hebben een decoratieve sluitsteen. De voorgevel bevat tevens diverse schieters van sierankers en een gedenksteen ter herinnering aan de 'eerste steen-legging'.

De linker zijgevel (O) van het woongedeelte heeft twee getoogde vensters, waarvan een nieuw venster, en twee kelderraampjes.

De rechter zijgevel (W) heeft drie vernieuwde getoogde vensters en een paneeldeur met getoogd bovenlicht. Het uit 1850 daterende stalgedeelte in het verlengde van het woongedeelte, is opgetrokken in handgevormde grauwe baksteen. Het stalgedeelte heeft een rieten dak, rustend op een open kapgebint.

De linker zijgevel (O) van het stalgedeelte is verhoogd, waarbij de vierkante ramen met spijlen van luiken zijn voorzien.

De geheel vernieuwde rechter zijmuur (W) heeft hooggeplaatste rechthoekige betonnen stalramen. Toegang tot de stal wordt verkregen via deuren in de dwarsgang en in de oostelijke en westelijke zijgevels en middels baanderdeuren in de achtergevel (Z) van het in de vijftiger jaren met machinaal gevormde baksteen verlengde en door pannen gedekt stalgedeelte.

Het zomerhuis (eveneens daterend uit 1894) van machinaal gevormde baksteen heeft een klok/lijstgevel in dezelfde stijl als het hoofdgebouw.

De voorgevel (N) van het zomerhuis bevat twee getoogde T-vensters op de begane grond en één op de zolderverdieping.

De linker zijgevel (O) kreeg nieuwe vensters.

Het vernieuwde portaal aan de rechter zijgevel (W) geeft toegang tot het hoofdgebouw. Achter het portaal bevindt zich nog een toegang.

De achtergevel (Z) is gedecoreerd met gesneden houten windveren en een gevelmakelaar en is voorzien van een hooggeplaatst rondbogig venster.

Het interieur van het woongedeelte is nog gedeeltelijk intact en bevat onder andere een kamer met gestuct plafond. Uit panelen samengestelde deuren, vensterluiken en lambrizering zijn in de kamer bewaard gebleven, evenals de met voluutvormig smeedwerk versierde schoorsteen. In de vrij kleine opkamer boven de kelder aan de oostkant van het huis zijn het originele houtwerk en een bedstede bewaard gebleven, evenals het trapje dat leidde van de opkamer naar de 'keldergang'. Deze keldergang is verbouwd tot keuken, waarvan het venster is vernieuwd. In de kelder bevinden zich een gewelfd plafond en de pekelbakken voor de kaasproduktie. Tussen het woonhuis en de stal loopt een oost-west-gerichte dwarsgang. De zolder met een gebintconstructie is beschoten.

Het interieur van het zomerhuis bestaat uit een kamer, een keuken met voorheen de enige stookplaats in huis, een kaasmakerij, een karnhok en een turfhok. Van het boenhok aan de sloot resteert het fundament.

Waardering

De langhuisboerdij met zomerhuis is van algemeen belang uit cultuur- en architectuurhistorisch oogpunt als hoofdonderdeel van het boerderijcomplex "Leeuwarden" en als merendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van een rijke langhuisboerderij van het voergangtype met zomerhuis uit de late 19de eeuw op het Noordhollandse platteland, uitgevoerd in traditioneel-ambachtelijke bouwtrant.