OMSCHRIJVING

HISTORISCHE BUITENPLAATS WESTHOVE. Ten westen van het dorp Oostkapelle gelegen omgracht kasteel, oorspronkelijk daterend uit de 13de eeuw; het kasteel was vele eeuwen lusthof van de abten van Middelburg; het middeleeuwse kasteel is in 1572 verwoest, er resten slechts twee vermoedelijk 15de eeuwse hoektorens aan beide zijden van de middenpartij; deze middenpartij is vermoedelijk in de 17de eeuw herbouwd en in de 18de eeuw gewijzigd; haaks op het middendeel de westvleugel uit de 16de eeuw; de westelijke hoektoren is in de 16de eeuw verhoogd; in de 18de eeuw uitbreiding van de middenpartij aan de achterzijde; het één bouwlaag hoge achterste deel van de zuidoostvleugel ontstond vermoedelijk rond 1900. De voorburcht is in de 18de eeuw van zijn muren ontdaan en tegen de twee daar aanwezige 16de eeuwse torentjes zijn twee bouwhuizen geplaatst. De oranjerie, op enige afstand gelegen ten westen van het kasteel en de bouwhuizen, is in de tweede helft van de 18de eeuw gebouwd. Aan de Duinvlietweg (die aan de westzijde van de buitenplaats is gelegen en loopt van de Domburgseweg naar het duingebied) is een rond 1900 gebouwde dienstwoning gelegen.

Het kasteel heeft een belangrijke rol in de vaderlandse en Zeeuwse geschiedenis gespeeld; in de 16de eeuw was Karel V er tweemaal te gast; na de verwoesting in 1572 is het in de 17de eeuw herbouwde kasteel eigendom geweest van de families Boreel, Van Reigersberg, en Van de Perre. Tot de hoge bezoekers behoorden ook stadhouder prins Willem V en koning Willem III.

De bestemming van de buitenplaats is gedurende een aantal eeuwen niet gewijzigd, waardoor het complex als historische factor in landschappelijk en cultuurhistorisch opzicht een bijzonder waardevol element vormt; het kasteel wordt sinds 1889 niet meer particulier bewoond.

De buitenplaats is gelegen op de grens van een zand- en kleibodem.

Het kasteel ligt midden op de buitenplaats met de voorburcht aan de noordzijde. De omgrachting dateert vermoedelijk uit de 17de eeuw; om het kasteel vormt deze een vierkant en tezamen met de gracht om de opstallen op de voorburcht, een rechthoek; daarmee verbonden is een gracht in min of meer rechthoekige vorm die parallel aan de zijden van de eerste rechthoek loopt; het verloop is recht in het oosten, in het zuiden eveneens recht met in het midden een kleine ronding (die vermoedelijk 18de eeuws is), in het westen recht met afgeronde hoeken, en in het noorden in een rechte lijn schuin achter de oranjerie langs naar de voorzijde van de voorburcht; daar staat de omgrachting in verbinding met de slingervijver in het park.

Tuin en parkaanleg met zowel rechte bomenlanen ten oosten en ten noorden van het kasteel, welke vermoedelijk dateren uit de 17de eeuw, als een uit de 19de eeuw daterende en vermoedelijk door de Zocher-familie ontworpen, landschappelijke aanleg op licht golvend open terrein ten noorden van het kasteel met slingerende driearmige vijver en slingerende waterlopen, met op de zichtassen vanuit het kasteel aan de noordzijde van de vijver een markante stenen brug, die vermoedelijk dateert uit het begin van de 19de eeuw en aan de westzijde in de vijver een iets verhoogd eiland met een bolling in het midden; op de gazons enkele solitair geplaatste bomen alsmede boomgroepen; aan de randen boomcoulissen; de slingerpaden in de bospartijen ten noordwesten van de vijver dateren vermoedelijk uit het begin van de 19de eeuw, die ten oosten van de vijver en van het kasteel, zijn voor een deel, wat beloop betreft, uit het begin van de 19de eeuw, doch deels ook zeker wat de bestaande beplanting betreft van rond het jaar 1900; naar de grenzen van de buitenplaats dichtere bossen; de beplanting bestaat voornamelijk uit loofhout met daaronder een deel van de zgn. Manteling van Walcheren; dit is een natuurlijk eikenbos dichtbij de zeekust op het oudste deel van Walcheren, dat als een mantel beschutting biedt tegen de noordenwind. Op het voorplein tussen het kasteel en de beide bouwhuizen een vermoedelijk vijfhonderd jaar oude lindeboom. Aan de oostzijde van de buitenplaats en aan het begin van de eikenlaan vanaf de Domburgseweg een laat 18de eeuws toegangshek in Lodewijk XVde stijl met natuurstenen pijlers en smeedijzeren hekken.

Aan het eind van de 18de eeuw waren op de buitenplaats een hermitage en een belvedère aanwezig, waarvan geen sporen zijn terug gevonden; de hermitage lag vermoedelijk in de zuid-oost hoek van de buitenplaats, de belvedère was op een van de hoogste duintoppen gelegen.

Aan de zuidzijde is de buitenplaats begrensd door de Domburgseweg, die loopt van Oostkapelle naar Domburg, aan de noordzijde tot aan het rijwielpad in het duingebied van de Noordzee nabij de Manteling; aan de oostzijde is de begrenzing gelegen direct links van de Wulpendreef, de laan achter het 18de eeuwse toegangshek, en aan de westzijde direct rechts van de Duinvlietweg.

De ten zuiden van het kasteel en de oranjerie recent aangelegde Hortus Zelandiae (heemtuin) is voor de bescherming niet relevant.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven.

De historische buitenplaats Westhove is in cultuurhistorisch opzicht van belang, vanwege: - het vermoedelijk uit de 17de eeuw daterende kasteel met vermoedelijk 15de eeuwse hoektorens, dat in de 18de eeuw uitbreiding heeft ondergaan, waarvan de vorm, de plattegrond en de gevels karakteristiek zijn voor de tijd van ontstaan; dat architectuurhistorisch belangrijk is, typologisch waardevol is, alsmede zeldzaam en authentiek, en visueel de kern van de buitenplaats vormt; - de historische tuin- en parkaanleg met enkele rechte bomenlanen in de geometrische stijl, daterend uit de 17de eeuw en een wijdse aanleg in landschapsstijl met grote slingervijver, vermoedelijk daterend van na 1800, waaromheen open licht golvend terrein met gazons, alsmede slingerpaden door bossen, met daarin een deel van de Manteling, een voor Nederland unieke en historisch belangrijke bospartij; - de vermoedelijk uit het begin van de 19de eeuw daterende stenen brug die typologisch alsmede architectuur- historisch belangrijk is; - de beide 18de eeuwse bouwhuizen gebouwd tegen 16de eeuwse (hoek)torens aan; deze zijn in combinatie en op zich architectuurhistorisch en typologisch alsmede door hun situering waardevol; - de oranjerie uit de tweede helft van de 18de eeuw die architectuurhistorisch en typologisch van waarde is; - de vermoedelijk uit omstreeks 1900 daterende dienstwoning die typologisch van waarde is; - de ensemblewaarde van het kasteel met de beide bouwhuizen, de oranjerie en de dienstwoning; - het uit de late 18de eeuw daterende toegangshek met natuurstenen pijlers en smeedijzeren hek dat typologisch zeldzaam is; - de functioneel-ruimtelijke relatie tussen de verschillende onderdelen; - de kenmerkende ligging van de onderdelen 3,4 en binnen de 19de eeuwse parkaanleg in landschapsstijl, vermoedelijk ontworpen door leden van de Zocher-familie.