De Blokhut, Diemen
BENZINESTATION 'De Blokhut' annex woningen, gebouwd in expressionistische trant voor pomphouder F.J. Smits in 1938-1939. Het gebouw verving een benzinestation, bestaande uit een 'blokhut' met twee pompen, dat sinds 1936 op dezelfde plek in gebruik was. Het betreft het oudste nog functionerende benzinestation in Nederland. De bouwgeschiedenis is aan de hand van de bouwvergunningen te reconstrueren. In 1936 werd een dienstgebouwtje geplaatst t.b.v. station de Blokhut, bestaande uit een overkapping en een pompinstallatie. In 1937 werd een reclameklok op het erf geplaatst. De bouwvergunning voor het eigenlijke pompstation met garage en een woning werd afgegeven op 23 november 1938. Op 8 maart 1939 volgde de vergunning voor de aanbouw van een tweede dienstwoning aan westzijde. In 1947 werd de westelijke woning gesplitst. Diverse kleine aanpassingen aan en rond het gebouw vonden plaats in de jaren 1949, 1951, 1962 (voor Shell) en 1971. In 1975 werd de inrichting aangepast, de luifel vervangen en de uitbouw gesloopt. Nieuwe onderdelen zijn de puien, de pompen en pompeilanden, de bestrating en de tanks. Na enige jaren leegstand werd 'De Blokhut' opnieuw in gebruik genomen en verbouwd tot 'PK'-station door de nieuwe eigenaar P. Kropman.
'De Blokhut' ligt tegen het zuidelijk talud van de Muiderstraatweg, voormalig onderdeel van Rijksweg A1.
Omschrijving
Het benzinestation is opgetrokken in gepleisterde baksteen en beton op een langgerekte rechthoekige plattegrond tegen het talud van de weg: de voorzijde (N) aan de straat bestaat uit een bouwlaag, de achterzijde (Z) is lager gelegen en bestaat uit twee bouwlagen. Het vlakgedekte gebouw bestaat uit een benzine-service stationsgedeelte geflankeerd door twee woningen. Het pand is symmetrisch sinds de aanbouw van de westelijke woning in 1939 die een gespiegelde versie is van de woning op het oosten. Het benzine-servicestation bestaat, gezien vanaf de noordkant, uit een centraal verkoopgedeelte met aan linker- en achterzijde een werkplaats en ter rechterzijde een smeerkuil (thans autowasruimte). Midden op het verkooppunt staat een reclametoren, oorspronkelijk uitgerust met vlaggenmast, opgebouwd uit drie kubistisch op elkaar geplaatste schijven. De noordgevel die aanvankelijk was ingedeeld in drie grote glaspuien met stalen kozijnen is in de loop der tijd meermalen gewijzigd. De luifel en de pompeilanden zijn eveneens meermalen vervangen, maar komen in opzet en gebruik nog overeen met de eerste opzet (uitgezonderd de hoogte van de luifel, die aanvankelijk lager is geweest en visueel aansloot op het dakvlak). De eerste steen vermeldt: 'DE BLOKHUT/ de eerste steen gelegd/ door barta jakoba smits 2 jr./ en arie smits 9 jr./ 24 maart 1939'. De twee woningen zijn toegankelijk via een trap met gesloten borstwering langs de voorgevel en via een ijzeren trap naar de verdieping langs de achtergevel. Op de hoeken bevinden zich omgezette vensters. De achtergevel (Z) bevat vensters van de woningen en grotere vensterpartijen van de werkplaats. De kozijnen van het gebouw werden merendeels vervangen (en zijn tegenwoordig uitgevoerd in ongeschilderd hardhout).
Waardering
Het benzinestation 'De Blokhut' annex woningen is van algemeen belang uit cultuur- en architectuurhistorisch oogpuntals een van de oudste bewaard gebleven voorbeelden van een benzinestation in Nederland en als oudste functionerende exemplaar.
Het station is van algemeen belang uit architectuurhistorisch oogpunt vanwege de expressionistische vormgeving en vanwege de typologisch bijzondere combinatie van benzinestation en woningen.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Dienstwoning(K4) | Woningen en woningbouwcomplexen | Dienstwoning(K) | oorspronkelijke functie | – |
Benzinestation | Boerderijen, molens en bedrijven | Nijverheid | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Muiderstraatweg | 59 | – | 1111 PT | Diemen | – | – | Ja |
Muiderstraatweg | 59 | B | 1111 PT | Diemen | – | – | – |
Muiderstraatweg | 59 | A | 1111 PT | Diemen | – | – | – |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | C | 840 | – | Diemen |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1938 | 1938 | – | vervaardiging |
1939 | 1939 | Aanbouw tweede woning | verbouwing |
1991 | 1991 | Laatste verbouwing | verbouwing |