Inleiding

Incomplete POLDERMOLEN met molenerf van de polder Etersheimerbraak. De Etersheimerbraak was een binnen de Westfriese Omringdijk gelegen meertje dat door een dijkdoorbraak ooit moet zijn ontstaan. Rond 1632 is de plas drooggelegd en sindsdien werd de zo ontstane polder door een windmolen op peil gehouden. De molen verzorgt de onderbemaling van de Etersheimbraakpolder die gelegen is binnen de polder Zeevang (een polder binnen een polder), terwijl een nabijgelegen gemaal zorgt voor de onderbemaling van een nog dieper gelegen deel in de polder Etersheimerbraak, namelijk de Kleiput, in dit geval een onderbemaling van een onderbemaling. Het gemaal van de polder De Zeevang te Warder slaat het water van de beide eerstgenoemde polders uit. Vanaf de dijkshelling naar het buitendijks gelegen poldertje De Oosterkoog zijn drie verschillende waterpeilen waarneembaar: het polderpeil van de Zeevang, het polderpeil van de Etersheimerbraak en het polderpeil van de Kleiput die het een na laagste punt van Nederland vormt.

Omschrijving

Incomplete poldermolen van het type binnenkruier die was voorzien van een vijzel als wateropvoerwerktuig. De vijzelmolen heeft een grenenhouten romp die staat op gemetselde penanten met daartussen veldmuren. De romp is aan de onderzijde voorzien van gepotdekselde delen en daarboven bedekt met riet. De molenwerf en gemetselde watergangen zijn nog aanwezig.

Waardering

De incomplete molen is van algemeen belang wegens cultuur- en architectuurhistorische, waterstaatkundige waarde als voorbeeld van een in hoofdvorm nog goed herkenbaar voorbeeld van een vijzelmolen van het niet zoveel voorkomende type binnenkruier, gelegen op een eeuwenoude molenplaats ten behoeve van de onderbemaling van de polder Etersheimerbraak. De molen in de Etersheimerbraak heeft een belangrijke situationele waarde vanwege de karakteristieke solitaire ligging in de onbebouwde polder Etersheimerbraak.