Inleiding

KANTOORGEBOUW van de N.V. Electriciteits Fabriek IJsselcentrale, gebouwd in de periode 1939-1946. Het gebouw is een vroege exponent van de Traditionalistische architectuur die na de oorlog floreerde. Het ontwerp is van de hand van A.J. van der Steur (Rotterdam) en M. Meijerink (Zwolle). Door in de oorlog opgelopen vertraging werd het gebouw pas in 1946 in gebruik genomen.

Het pand werd gebouwd in de voormalige tuin van een villa aan de Burgemeester van Roijensingel en staat aan een kruising. Aan de zuidkant van het gebouw is een muur met drie toegangen tot het terrein vastgebouwd. Aan de andere kant van de muur bevinden zich een transformatorhuis en garages.

Enkele bomen uit de tuin zijn bewaard gebleven. Voor het gebouw is een ronde fontein geplaatst, met daarin in basreliëf: "Aangeboden door het personeel van de N.V. Electriciteitsfabriek IJsselcentrale 11 december 1911-1951".

Aan de noordzijde is een nieuwe vleugel aan het kantoorgebouw toegevoegd. De nieuwbouw is met het oorspronkelijke bouwlichaam verbonden door een lage ingangspartij waardoor het ontwerp uit 1939 geen geweld wordt aangedaan.

Het interieur van het gebouw is deels bewaard gebleven. Doordat de ingang zich nu in de aanbouw bevindt, heeft de oorspronkelijke ingang zijn functie verloren. Op die plaats is nu een ontvangst-/vergaderruimte gecreëerd.

Omschrijving

Het kantoor is in rode baksteen opgetrokken op een samengestelde plattegrond onder deels afgeknotte schilddaken met naar binnen zwenkende dakvlakken met dakleer boven een betonnen terugwijkende kroonlijst. Het grootste volume van het gebouw is over een souterrain en drie bouwlagen opgetrokken op een rechthoekige plattegrond. De vleugel in het verlengde (Z) daarvan is opgetrokken over een souterrain en twee bouwlagen, waarin op de verdieping de directiekamer is gelegen. Haaks op de verbinding (W) van deze twee volumes, op de hoogte van de hal met het trappehuis, staat de oorspronkelijke ingangsvleugel die twee bouwlagen hoog is.

De vensters zijn rechtgesloten en gevat in bronzen kozijnen. Ze zijn zowel enkel als gekoppeld in lijsten van shockcrete (kunstzandsteen) geplaatst. De gevels van de voormalige ingangsvleugel zijn geleed door lisenen in shockcrete. Het dak van dit volume steekt over. De zijgevels (N en Z) tellen vijf traveen, de kopgevel (W) drie. Op de begane grond zijn de vlakken tussen de lisenen geheel gevuld met een venster. Op de verdieping bevat iedere travee siermetselverband en een venster met een betonnen kruiskozijn. In de korte kopgevel van drie traveeën is in de middentravee een dubbele bronzen deur met siersmeedwerk geplaatst. Aan weerszijden van de toegang zijn bronzen lantaarns opgehangen. Op de verdieping zijn ruitvormige openingen van beton met onder meer het bedrijfslogo met een Y en C aangebracht. In de travee waarmee de vleugel aan de centrale hal grenst is onderin een ingang naar de kelder onder een segmentboogvormig kapje geplaatst. Daarboven een glas-in-lood traplicht achter een betonnen raamwerk.

De lange voorgevel (W) van het hoofdvolume telt eenentwintig tot drieëntwintig vensterassen. De vensters van het souterrain en de begane grond zijn vanaf het maaiveld gevat in een horizontale band van shockcrete. De vensters op de verdiepingen zijn afzonderlijk in shockcrete lijsten geplaatst. Op de begane grond en eerste verdieping zesruits vensters, op de tweede verdieping vierruits vensters. Rechts op de eerste verdieping zijn drie hoge vensters geplaatst onder shockcrete segmentbogen, voorzien van smeedijzeren hekjes en verbonden door sierbanden van shockcrete. Links hiervan twee vierruits vensters, rechts drie.

De lange achtergevel (O) van het hoofdvolume telt eenentwintig vensterassen. De vensters zijn voorzien van shockcrete vensterbanken, onder strekken op de begane grond en eerste verdieping en onder lateien op de twee verdieping. Ook hier op de begane grond en tweede verdieping zesruits vensters en op de eerste verdieping vierruits vensters. Links in de achtergevel is een groot traplicht met glas-in-lood in een lijst met roedenverdeling in shockcrete geplaatst. Centraal in de eindgevel (N) van het hoofdvolume leidt een betonnen trap met ijzeren trapleuning naar een glasdeur op de begane grond. Daarboven een balkon met een glasdeur en een smeedijzeren hekje. Beide deuren in een shockcrete lijst. Verder is de gevel geleed door twee- en vierruits vensters, met en zonder lijst.

De voorgevel (W) van de derde vleugel bevat op de begane grond vier door shockcrete gekoppelde vensters en op de verdieping een rond venster met een wapen in glas-in-lood. Hierachter bevindt zich de directiekamer. In de zuidelijke eindgevel op de verdieping een deur in een lijst van shockcrete, die uitkomt op een halfrond console-achtig balkon van shockcrete met een smeedijzeren hekje. De vier vensters in de achtergevel (O) zijn op de verdieping verbonden door sierbanden van shockcrete. Op de begane grond voorzien van vensterbanken en strekken. Rechts smalle hoge vensters, waarachter zich een hal bevindt.

De indeling van het gebouw is nog nagenoeg intact. In de centrale hal is onder meer gebruik gemaakt van travertin en van verglaasde baksteen (geglazuurde steenstrippen). De houten geverniste deuren zijn deels bewaard gebleven. De centrale hal is onder meer voorzien van een monumentale, rondlopende trap met smeedijzeren hekwerk en bronzen en een glas-in-lood venster ontworpen door H. Van Kesteren en vervaardigd door de firma G. Van Geldermalsen uit Rotterdam. In de directiekamer bevinden zich de oorspronkelijke betimmering, meubels, lampen en een roosvenster met het logo van de IJsselcentrale in glas-in-lood.

De muur aan de zuidelijke vleugel is opgemetseld in rode baksteen met een betonnen deklijst boven een plint van beton. Op de hoeken bij de grote doorgang staan bronzen lantaarns. In de openingen zijn smeedijzeren hekken opgehangen. Zowel het transformatorhuis als het gebouw met de garages zijn rechthoekige bouwvolumes in rode baksteen onder een schilddak met naar binnen zwenkende dakvlakken boven een betonnen terugwijkende kroonlijst, net als het kantoorgebouw.

Waardering

Het kantoorgebouw is van algemeen cultuur-, architectuurhistorisch en stedebouwkundig belang:

- als vroege exponent van de Traditionalistische architectuur, die na de oorlog floreerde

- als hoogtepunt in het oeuvre van de architect A.J. van der Steur

- vanwege de gaafheid van het exterieur en onderdelen van het interieur

- als uiting van het snel groeiende belang van de elektriciteitsvoorziening

- vanwege de beeldbepalende ligging van het gebouw aan een kruising en ten opzichte van de Burgemeester van Roijensingel