Remmerstein, Rhenen

De TUINAANLEG in nieuwe architectonische tuinstijl werd ontworpen door tuinarchitect D.F. Tersteeg. De aanleg voegt zich in de achtiende eeuwse structuur en lanenstelsels van de oude buitenplaats, die tegen de helling van de Paasheuvel is aangelegd. Ook bij de tuin zijn Engelse invloeden aanwijsbaar, zoals de bakstenen elementen en de terraswerking. Evenals de architectuur van het huis is er een verband te leggen met de stijlkenmerken in de werken van Edwin Lutyens. Het op een 18de-eeuwse laan geplaatste landhuis van architect De Clerq vormt het uitgangspunt voor de ligging van de tuin. De hoofdstructuur van de tuinaanleg van Tersteeg wordt bepaald door de symmetrie-assen, deeltuinen en architectonische begrenzingen. De symmetrie-assen sluiten aan op de oostgevel en de zuidoostgevel van het huis. De hoofdas staat loodrecht op het huis, waarop het terras, de bloementuin en een grasparterre zijn aangelegd. Deze as eindigt in een halve cirkel. Parallel hieraan ligt ter afsluiting aan de zuidzijde een pergola. Het centrale punt van de bloementuin is een vierkant bassin in een vierkant gazon. Vanaf dit punt loopt dwars op de hoofdas een tweede symmetrie-as. Deze begint bij een zitgelegenheid onder een kastanjeboom en wordt via een vijvertje, verlaagd voortgezet in een doodlopende coniferenlaan.

Bij het ontwerp is gebruikt gemaakt van de bestaande niveauverschillen. De `achterhof' en het terras liggen op het niveau van het huis, de bloementuin, coniferenlaan en grasparterre bevinden zich ieder op een steeds lager niveau. De tuin bestaat uit de volgende deeltuinen:Het `terras' wordt afgescheiden door gemetselde muurtjes. In de muurtjes zijn op een tweetal plaatsen vierkante terra-cotta tegels aangebracht. Deze stellen een haan en een papegaai voor. Ter overbrugging van het hoogteverschil met de bloementuin zijn trappen aangelegd in hoeken van 45 graden. Het terras wordt omzoomd door een taxushaag. De `bloementuin' bestaat uit een vierkant grasveld, begrensd door grindpaden en perken. In het midden van deze tuin ligt een vierkant vijverbassin. Een tweede vijver ligt aan de zijde van het terras. Vanuit een rondboogvormige nis in de terrasmuur stroomt water in het bovenste bassin, dat voorzien is van hardstenen afdekranden en overloopgoten. Via deze goten stroomt het water in een tweede bassin. Aan de oostzijde van de tuin bevindt zich een halfronde zitgelegenheid met ervoor een rond, met flagstones belegd plaatsje. In het midden is een kastanjeboom geplaatst. Onder aan de terrassen zijn rododendrons geplant.

Aan de zuidkant langs de bloementuin en aansluitend op het terras staat een pergola. Aan de uiteinden van de pergola bevinden zich bankjes. De ritmisch geplaatste massieve pijlers hebben een baksteenmotief aan de bovenzijde en dragen een lattenconstructie, waaromheen zich de klimplanten winden. De pergola vormt de zuidelijke afsluiting van de bloementuin. De `grasparterre' ligt zuidoostelijk een niveau lager dan de bloementuin, en is afgescheiden door een muur met trappen. De grasparterre wordt gekenmerkt door een grasveld, grote rododendrons en een rand van coniferen. De paden zijn hier informeel. Tegen de terrasmuur is een border aangelegd. De `dwarsas met coniferenlaan' ligt haaks op de hoofdas en loopt vanaf de halfronde zitgelegenheid in de bloementuin naar het zuiden. Ter hoogte van de pergola bevinden zich trappen, deels geplaatst in een hoek van 45 graden. Een overloop vanuit het bassin in de bloementuin mondt via een muurtje tussen de trappen uit in een tussen de trappen gelegen vijver. De randen zijn voorzien van baksteendcoraties. Het bassin heeft de vorm van een halter. Hier vangt de zichtas aan, die aan weerszijden is beplant met coniferen en eindigt in het bos.

De `achterhof' is direct achter het huis gelegen. Deze achthoekige tuin is omzoomd door een taxushaag. Oorspronkelijk was in de tuin een aanleg met een gazon, later werd de tuin vermoedelijk ook als moestuin gebruikt. De indeling bestaat thans uit een stervormige vakindeling, afgescheiden door buxushaagjes.

Het `draaiplein' is symmetrisch aangelegd en gericht op het uitzicht vanuit de erker van de eetkamer. In het midden bevindt zich een cirkelvormig perk, omzoomd door grind. Het draaiplein wordt door een taxushaag afgesloten.

De `pauwentuin' ligt in het bos opzij van het draaiplein en bestaat uit een bassin, gelegen in het midden van de tuin. Rondom zijn zeshoekige bakstenen pilaren geplaatst, waartussen muurtjes zijn gemetseld. Ter linkerzijde zijn trappen aangelegd. Aan de zuidoostzijde is een bankje geplaatst.

Waardering

De tuinaanleg van de historische buienplaats Remmerstein is van cultuurhistorische waarde als onderdeel van de ontwikkeling van de aanleg van Remmerstein, alsmede van architectuurhistorische waarde als zeldzaam voorbeeld van een goed bewaard gebleven tuin in de nieuwe architectonische tuinstijl. Tevens is de tuin van belang vanwege de plaats in het oeuvre van tuinarchitect D.F. Tersteeg. De tuin is tenslotte van ensemblewaarde vanwege de relatie met het landhuis en de ligging in een 18de-eeuwse structuur.

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder Ć©Ć©n dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
509899
Complexnaam
Remmerstein
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

De historische buitenplaats Remmerstein werd gesticht in de achttiende eeuw, en omvatte gronden aan de oost- en westzijde van de Oude Veensegrindweg. De gronden liggen op een uitloper van de oostelijke helling van de Utrechtse Heuvelrug, de zogenaamde Paasheuvel. Aan het einde van de 18de eeuw werd het oude huis afgebroken. Op dezelfde plaats werd een duiventoren gebouwd.

Aan de westzijde van de Oude Veensegrindweg bleven het sterrenbos en de lanenstelsels behouden. EĆ©n van de hoofdlanen loopt vanaf de plaats van het oude huis, waar thans de duiventoren staat, tegen de Paasheuvel op. In 1912 werd binnen deze oude structuur een nieuw landhuis gebouwd naar ontwerp van S. de Clerq. Het huis werd rond 1926 uitgebreid en in 1986 verbouwd. De aanpassingen van 1986, die van het woonhuis drie wooneenheden hebben gemaakt, vallen buiten de bescherming. Het landhuis heeft een geknikte plattegrond met een asymmetrische indeling. De situering en plattegrond vloeien voort uit de ligging van het huis in relatie tot de omgeving. Het landhuis is midden op een oude zichtas gesitueerd, die vanaf de plek van het oude huis tegen de heuvel het bos in leidt.

Het huis wordt omgeven door een geometrische tuin in de nieuw architectonische tuinstijl, ontworpen door tuinarchitect D.F. Tersteeg. De terrassen zijn op het zuidoosten georinteerd mede vanwege een zichtlijn op de Gelderse Vallei. Thans is het uitzicht voor een deel dichtgegroeid. @Het belang van het complex ligt met name in de eenheid tussen huis, tuin en de oudere zichtassen.

Complexomschrijving

De HISTORISCHE BUITENPLAATS REMMERSTEIN is gelegen aan de Oude Veensegrindweg en valt binnen de omgrenzing zoals aangegeven op de bijgevoegde kaart.

Binnen de omgrenzing vallen de volgende complexonderdelen:

1. landhuis

2. tuinaanleg

3. entreepartij

4. watertoren

5. garage

6. schuur

7. zonnewijzer

8. duiventoren

Waardering

De historische buitenplaats is van cultuurhistorische waarde vanwege de ontstaansgeschiedenis en als zeer gaaf en herkenbaar voorbeeld van een jongere buitenplaats in een oudere, zeker 18de-eeuwse structuur. Het is van architectuurhistorische waarde vanwege het hoofdgebouw uit 1912, een typologisch waardevol landhuis dat tevens een belangrijk onderdeel vormt in het werk van architect De Clerq, alsmede de tuinaanleg van tuinarchitect D.F. Tersteeg, die een hoofdwerk vormt binnen diens oeuvre. Bovendien is de eenheid tussen huis en tuin van essentieel belang, alsmede de opvallende ligging binnen een oudere structuur. Het complex is tenslotte van ensemblewaarde vanwege de schakel-functie tussen het Remmersteinse Bos, een uitloper van de Utrechtse Heuvelrug, en de Gelderse Vallei.

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Historische aanleg Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Oude Veensegrindweg 15 ā€“ 3911 TA Rhenen ā€“ BY Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
ā€“ G 3894 ā€“ Rhenen
ā€“ G 3542 ā€“ Rhenen
ā€“ H 5421 ā€“ Rhenen
ā€“ H 5415 ā€“ Rhenen
ā€“ H 2304 ā€“ Rhenen
ā€“ H 5414 ā€“ Rhenen
ā€“ H 5420 ā€“ Rhenen
ā€“ H 5413 ā€“ Rhenen
ā€“ H 213 ā€“ Rhenen
ā€“ H 5417 ā€“ Rhenen
ā€“ H 2175 ā€“ Rhenen
ā€“ H 5416 ā€“ Rhenen
ā€“ H 5418 ā€“ Rhenen
ā€“ H 5419 ā€“ Rhenen
ā€“ H 2305 ā€“ Rhenen
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1912 1912 ā€“ vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Tersteeg, Dirk F. ; Utrecht tuinarchitect / landschapsarchitect ā€“
Naar boven