Ruysdaellaan 2, Huis ter Heide
Omschrijving complexonderdeel 1
De in het Blookerpark gelegen THEEKOEPEL heeft één bouwlaag op een hoefijzervormige plattegrond, waarvan de rechte zijde of voorgevel zich aan de oostkant (straatzijde) bevindt. Deze gevel is opgebouwd uit gemetselde keien. De voorgevel wordt door middel van rondhout verdeeld in een onderstuk, een fries en een fronton, hiermee verwijzend naar een Griekse tempel. De gevelhoeken zijn omlijst door houten afgeronde staanders. In het midden is een spitsboogvormige houten deur geplaatst. Deze is bewerkt met platte nagels die in diagonale rijenpatroon zijn aangebracht. De deur wordt aan beide zijden geflankeerd door een spitsboogvenster. Boven de deur is een plaquette aangebracht met daarin het jaar 1700 in Romeinse cijfers (MDCC) als romantische verwijzing naar een gefingeerd bouwjaar. Boven de plaquette bevinden zich twee horizontale balken die aansluiten op de eerder genoemde staanders op de gevelhoeken. De top van de gevel heeft een timpaan-achtige omlijsting, waarin een wijzerplaat met Romeinse cijfers is aangebracht. De wijzers van de klok staan onveranderlijk op 9.29 uur. De ronde westgevel is opgebouwd uit verticaal geplaatste halfronde stammen. Het met bitumen gedekte dakschild volgt hier de ronde vorm. In het midden bevindt zich een spitsboogvormige, dubbele houten deur met aan weerszijden een rondboogvormig venster, dat met luiken is dichtgezet. De vensters bieden uitzicht op het Blookerpark.
Waardering complexonderdeel 1
De theekoepel is van cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een romantisch natuurgevoel, zoals dat bij landschapsparken gebruikelijk was alsmede van architectuurhistorische waarde vanwege de betrekkelijke zeldzaamheid van het bouwtype. Tevens bezit deze follie een grote ensemble waarde als onderdeel van het Blookerpark.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding complex
Het Blookerpark ligt aan de noordzijde van de Amersfoortseweg en bevindt zich tussen de Hobbemalaan en de Dolderseweg. Het betreft de tot een wandelpark getransformeerde overplaats van Zandbergen, een 17de eeuwse buitenplaats aan de zuidzijde van de Amersfoortseweg. Deze straatweg tussen Utrecht en Amersfoort werd omstreeks 1653 aangelegd en aan weerszijden in rechte vakken verkaveld ten behoeve van de aanleg van buitenplaatsen. De genoemde Hobbemalaan en Dolderseweg maakten deel uit van deze vakkenstructuur en Zandbergen was een van de eerste buitenplaatsen die midden op zo'n vak werd aangelegd. Eind 18de eeuw werd aan het formeel aangelegde Zandbergen een vroeg-landschappelijk park zijn toegevoegd, waarbij de overplaats een slingerend voetpad rond een open weide kreeg. Deze aanleg vinden we terug op de kadastrale minuut van 1832 en werd aangeduid als `bouwland'. Over een waterpartij werd geen melding gedaan. Wel is een aquarel bekend van Hermanus Numan (1744-1820), waarop het keienhuis staat afgebeeld. Deze aquarel is te dateren rond 1800-1810. Het padenpatroon volgde globaal de huidige Ruysdael-, Potter- en Rembrandtlaan. In 1858 werd in opdracht van eigenaar P.M. de la Court door (tuin)architect S.A. van Lunteren de huidige Hervormde Kerk gebouwd terzijde van de overplaats. In 1860 maakte de toen 18-jarige H. Copijn een gesigneerd ontwerp in landschapsstijl voor de overplaats met een grote slingervijver. Dit ontwerp is toen niet uitgevoerd, aangezien volgens het kadaster nog in 1885 sprake is van bouwland. Waarschijnlijk heeft de Amsterdamse suikerraffineur J.B. Beuker, sinds 1865 eigenaar van Zandbergen, een park tussen 1885 en 1896 laten aanleggen gezien de vermelding van `terrein van vermaak' in het kadaster van 1896. Een tweede fase start na 1896 als de cacaofabrikant J. Blooker eigenaar van het buiten wordt. Spoedig na de bouw van het station Huis ter Heide in 1901 liet hij zijn overplaats als villapark verkavelen en het park tot openbaar wandelpark reorganiseren. Er kwamen gebogen lanen en het gebied werd opgedeeld in kavels van minimaal 2000 m2 ter verkoop. Het overgrote deel van het gebied is pas na de Tweede Wereldoorlog bebouwd, wart mede de reden is dat het villapark buiten het complex valt.
Omschrijving complex
De rijksbescherming van het complex Blookerpark heeft betrekking op de volgende kadastrale percelen sectie K de nrs. 2378 (park & theekoepel), 655 (zichtas), 1928 (zichtas), 1249 (zichtas) en 1542 (zichtas) en de hieronder genoemde complexonderdelen:
1. de theekoepel, in de volksmond `Het Keienhuisje' genaamd (ZT 081A);2. het landschappelijk aangelegd park met zichtlaan tussen het park en het landhuis Overplaats Zandbergen (voorheen Rodichem) (ZT 081);3. het tuinbeeld, voorstellende de godin Ceres (ZT 081C).
Waardering complex
Het Blookerpark, met de hierboven genoemde onderdelen is van cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een tot openbaar wandelpark getransformeerde overplaats, waarbij een centrale zichtlaan visueel bindend element is tussen de buitens Zandbergen en Overplaats Zandbergen. Tevens van belang als vroeg ontwerp in het oeuvre van H. Copijn.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Folly | Kastelen, landhuizen en parken | Tuin, park en plantsoen | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Ruysdaellaan | 2 | kei | 3712 AS | Huis ter Heide | – | – | Ja |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | K | 4394 | – | Zeist |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1800 | 1810 | – | vervaardiging |