HISTORISCHE BUITENPLAATS HOUDRINGE

Omschrijving van het complex

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), BRUG MET BALUSTRADE (3), SPEELHUISJE (4), TUINMUUR (5), BOERDERIJ 'KLEIN HOUDRINGE' (6), PORTIERSWONING 'DE KETTING' (7), HEKPALEN (8) en twee GRENSPALEN aan het begin van de Visserssteeg. Ten oosten van de bebouwde kom van De Bilt tussen de wegen richting De Bilt, Bilthoven en Zeist gelegen buitenplaats Houdringe, die aan de oostzijde grenst aan de buitenplaats Beerschoten. Het gebied dat thans de naam Houdringe draagt, behoorde in de middeleeuwen tot de bezittingen van het klooster Oostbroek en kwam tijdens de Reformatie in bezit van de Staten van Utrecht. Deze verkochten in 1640 het goed aan de Amsterdamse koopman Jan Frederik Mamuchet, die een eenvoudig herenhuis met boerderij liet optrekken ter plekke van het huidige voorplein (zie de kaart van Justus van Broekhuysen uit 1722). De omgrenzing van de buitenplaats, de middenas en de gracht (zuid-oost), zoals aangegeven op de kaart van Broekhuysen, zijn thans nog aanwezig. Vanaf 1772 was het goed in bezit van het geslacht Van Westrenen. In 1779 liet Frederik Jan van Westrenen iets ten noorden van het oude huis een nieuw representatief buitenhuis bouwen. Waarschijnlijk was de Amsterdamse architect Abraham van der Hart verantwoordelijk voor het ontwerp. In deze tijd werd tevens een begin gemaakt met de wijziging van de tuinaanleg in landschapsstijl met behoud van de formele structuur met middenas. In 1772 werd een nieuw bos aangelegd, waarvan in 1777 werd opgetekend 'Slingerlaanen in 't nieuwe Bos'. De tuinaanleg, vermoedelijk ontworpen door J.D.Zocher sr. (1763-1817), werd blijkens de kadastrale minuut van 1823/4 van landmeter J.Vesters vóór deze datum gerealiseerd. Kaarten van latere datum tonen geen grote veranderingen. In opdracht van de familie Van Boetzelaer, sinds 1881 eigenaren van Houdringe, werd vanaf 1888 het ex- en interieur gewijzigd door de architect A.Salm, waarvan thans een enkel interieuronderdeel resteert. In 1954 werd Houdringe aangekocht door het Utrechts Landschap, die het hoofdgebouw met bijgebouwen en directe omgeving doorverkocht aan de NV Grontmij. De Grontmij nam het buitenhuis als kantoor in gebruik en liet de bijgebouwen slopen en vervangen door twee vleugels, waarvan de vormgeving aan het hoofdgebouw werd aangepast. In 1960 werden de vleugels naar achteren toe verlengd, zodat een H-vormig plattegrond ontstond. Deze aanbouwen vallen vanwege hun recente ouderdom buiten de bescherming.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De grens wordt bepaald door de Holle Bilt, de Soestdijkseweg en de Visserssteeg.

De niet-genoemde bouwkundige onderdelen, staande binnen de omgrenzing van de buitenplaats, vallen buiten de bescherming van de buitenplaats.

Waardering:

De HISTORISCHE BUITENPLAATS HOUDRINGE is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang: - vanwege het 18de-eeuwse hoofdgebouw vermoedelijk naar ontwerp van de Amsterdamse architect A. van der Hart; - vanwege de gaaf bewaarde 18de-eeuwse aanleg bepaald door de formele structuur met middenas; - vanwege de tuin- en parkaanleg in vroege-landschapsstijl vermoedelijk naar ontwerp van Zocher sr. uit het begin van de 19de eeuw; - als een onderdeel van de Stichtse Lustwarande; - vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.