Hoge Boekelerweg 255, Enschede

Omschrijving

Groot onderkelderd LANDHUIS van twee bouwlagen op rechthoekige plattegrond onder een afgeknot schilddak dat met dubbele Engelse blokleien is gedekt. De gevels zijn opgetrokken in geelbruine Waalsteen. Het beeldhouwwerk aan de gevels is uitgevoerd in zand- en kalksteen. Boven de opvallende zwarte smeedijzeren sierankers van de verdiepingsvloeren een omgaande waterlijst tussen de natuurstenen waterdorpels van de verdiepingsvensters. De gootlijst is uitgevoerd als een hoofdgestel met kroonlijst op modillons. De meerruits vensters en glasdeuren zijn behangen met persiennes. De symmetrische voorgevel (Z) heeft zeven vensterassen waarvan de middelste drie in een risaliet dat boven de daklijst wordt bekroond door een klokgevel met gebeeldhouwde aanzetstenen en frontonbekroning onder geknikte rondboog. De natuurstenen hoekpilasters van het risaliet zijn uitgevoerd met schijnvoegen. Boven de loggia op de begane grond van het risaliet een natuurstenen geprofileerde lijst die wordt ondersteund door twee natuurstenen zuilen met entasis. In de loggia een dubbele glasdeur met bovenlichten tussen schuifvensters. De gebeeldhouwde lijst rond het centrale verdiepingsvenster in het risaliet eindigt in een geknikte rondboog. Ook het oeil de boeuf in de geveltop heeft een rijk gedecoreerde zandstenen lijst. Aan weerszijden van het risaliet op de begane grond dubbele glasdeuren onder bovenlichten en op de verdieping kruisvensters.

De westgevel heeft vijf vensterassen met schuifvensters en een geheel in natuursteen uitgevoerd middenrisaliet met schijnvoegen en beeldhouwwerk. Een hardstenen trap van drie treden leidt naar de centrale hoofdingang van het huis met een dubbele paneeldeur onder bovenlicht. Boven het risaliet een dakkapel met gebeeldhouwde wangen en fronton. Het middenrisaliet van de achtergevel (N) wordt bekroond door een grote gemetselde dakkapel met een klokgevel waarvan de gebeeldhouwde aanzetten en het fronton in zandsteen zijn uitgevoerd. In het risaliet begane gronds dubbele glasdeuren en daarboven de traplichten binnen een rijk gedecoreerde natuurstenen lijst. Links in de lage aanbouw met balustrade tegen de oostgevel, de dienstingang met een paneeldeur tussen zijlichten. De grote veranda met hoekrisalieten aan de oostgevel is deels uitgevoerd met zuilen met entasis en deels met gemetselde kolommen op hardstenen basementen. De balustrade op de veranda bestaat uit gedraaide hardstenen balusters tussen gemetselde pijlers. In het rechter dichte hoekrisaliet is de dienstingang ondergebracht, de linker aan de zuidzijde dicht gezet met een glaspui. Twee dubbele glasdeuren geven vanuit het huis toegang tot de veranda. Op de verdieping twee centraal geplaatste dubbele glasdeuren tussen vensters met kruiskozijn. Aan alle zijden in het dakschild eenvoudige dakkapelletjes onder zadeldakjes van verschillend formaat. Tegen de oostgevel een hoge uitgemetselde schoorsteen, aan de westgevel één in het dakschild en twee bovenop het afgeknotte dak. Op de hoeken van het dak staan natuurstenen pironnen.

InterieurVan het gaaf bewaarde interieur zijn ondermeer de hiernavolgendgenoemde elementen van belang:

Op de begane grond een gang met marmeren vloer en lambrizering. De gestucte wanden van het trappenhuis naar de eerste verdieping zijn versierd met opgelegd lijstwerk en rijk gedecoreerde kuiven. De monumentale bordestrap heeft een gebeeldhouwde trappaal en fraai gesneden trapbalusters. De hal en de eetkamer hebben een balkenzoldering en paneellambrizering. In beide vertrekken betegelde haardpartijen met rijk uitgevoerde schouwen op zwart marmeren pilasters. Het fries van de schouw in de hal heeft een gesneden reliëf onder geknikte rondboog. Het reliëf stelt de Bischop van Munster voor die geschenken van de Twentse boeren in ontvangst neemt. Op de achtergrond is een karakteristiek Twents los hoes afgebeeld. Het schoorsteenfries in de eetkamer rust op gebeeldhouwde natuurstenen consoles met een jachttafereel. Op het gesneden reliëf in de eetkamer is de strijd tussen Karel de Grote en Wittekind en diens onderwerping en belijdenis tot het Christendom in Munster afgebeeld. In de keuken een zwart-wit geblokte tegelvloer en tegellambrizeringen van witjes met bovenlangs een fries van tegels met afbeeldingen van vogels tussen decoratieve randen. Op enkele plaatsen in de keuken tegeltableaus met vogelkooitjes. De originele servieskasten zijn n de keuken en de dienkeuken nog aanwezig. Het wanden langs de keldertrap zijn geheel met witjes betegeld, afgewisseld met tegeltableaus en sierranden met geometrische patronen. De zwarte en witte tegels van de keldervloer zijn gelegd in een ruitvormig patroon. De scheidingsmuren in de kelder zijn uitgevoerd in schoon metselwerk. De slaapkamers op de verdieping hebben alle kastenwanden met paneeldeuren en originele wastafels. In de badkamers nog de oorspronkelijke tegels en op de verdieping een origineel bad.

Waardering

Monumentaal landhuis van cultuur-, architectuurhistorisch en stedebouwkundig belang vanwege:

- de oorspronkelijke functie van woonhuis van de textielfabrikant H. van Heek

- de neo-classicistische bouwstijl met neo-Lodewijk XIV-ornamentiek van het exterieur die is geïnspireerd op Twentse kastelen

- het rijk gedecoreerde interieur met beeldhouwwerk dat verwijst naar de geschiedenis van Twente

- de uitzonderlijke gaafheid van het ex- en het interieur

- de ensemblewaarde van het huis in samenhang met de tuinaanleg

Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland

Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.

Locatie

Monumentnummer
510579
Complexnaam
De Hoge Boekel
Provincie
Gemeente
Plaats
Complexomschrijving

Inleiding

Historische buitenplaats "De Hoge Boekel" met LANDHUIS en TOEGANGSHEK in neo-classicistische trant met Lodewijk XIV-detaillering en TUINAANLEG. Het huis en het hek zijn tussen 1925 en 1927 gebouwd in opdracht van de textielfabrikant Herman van Heek naar een ontwerp van de gebroeders J.J., M.A. en J. Van Nieukerken uit Den Haag. Het landgoed kwam in de negentiende eeuw in bezit van de familie Van Heek en is in die tijd beplant met naald- en loofbos. Nadat omstreeks 1918 onder leiding van de tuinarchitect P.H. Wattez de tuin was aangelegd, kregen de architecten Van Nieukerken de opdracht om ter vervanging van de oude villa uit ca. 1900 een nieuw huis te ontwerpen. In overeenstemming met de wens van de opdrachtgever ontwierpen zij een symmetrisch huis met twee grote torens naar voorbeeld van kastelen als Weldam, Twickel en Almelo. Om economische redenen zijn in het gerealiseerde ontwerp de torens achterwege gelaten. Het terrein van de buitenplaats heeft ruwweg een driehoekige hoofdvorm en ligt ten noorden van de Hoge Boekelweg. Het huis is gelegen iets ten westen van het zwaartepunt van de driehoek. Het ligt aanmerkelijk hoger dan het omliggende terrein als een spin in een web van diagonale assen. De voorgevel van het huis is naar het zuidoosten georiënteerd, naar de Hoge Boekelerweg. Het toegangshek staat aan het begin van de oprijlaan aan de Hoge Boekelerweg.

Aan de Driehoeksweg bij de Oldenzaalsestraat bevindt zich een in onbruik geraakte tweede ingang tot het landgoed. De restanten van het eenvoudige houten hek tussen gemetselde pijlers en een gedeelte van de kilometerslange eikenlaan zijn nog aanwezig.

Aan de zuid- en oostzijde vormt een in- en uitzwenkend gemetseld keermuurtje met balustrade van gedraaide natuurstenen balusters de erfscheiding met de tuin.

Het beeldhouwwerk in en aan het huis en van het hek is vervaardigd door J. Vreugde uit Haarlem. Het smeedwerk van het hek is verzorgd door Dingelmans uit Amsterdam. Afgezien van de zolderverdieping verkeert het rijk uitgevoerde interieur in geheel originele staat.

Waardering

Buitenplaats met landhuis, tuinaanleg en toegangshek van cultuur-, architectuur-, tuinhistorisch en stedebouwkundig belang vanwege:

- de oorspronkelijke functie van permanent te bewonen buitenplaats, de laatste fase in de typologische ontwikkeling van de Twentse fabrikantenbuitenplaatsen

- de bijzondere op de vormgeving van Twentse kastelen geïnspireerde neo-classicistische bouwstijl met Lodewijk XIV-detaillering

- de hoge mate van gaafheid van de onderdelen van de buitenplaats

- de ensemblewaarde van de gebouwde omderdelen in samenhang met de tuinaanleg van P. Wattez, met name de zorgvuldige aansluiting van huis en tuin waarbij gestreefd is naar een eenheid in stijl van huis en tuin en gebruik is gemaakt van zichtlijnen en symmetrie-assen

Eigenschappen

Functies
Functie Hoofdcategorie Subcategorie Functietype Is hoofdfunctie
Landhuis Kastelen, landhuizen en parken Kasteel, buitenplaats oorspronkelijke functie Ja
Adressen
Straat Getal Achtervoegsel Postcode Plaats Locatie Situatie Is hoofdadres
Hoge Boekelerweg 255 7532 RE Enschede Ja
Percelen
Kadastraal perceel Kadastrale sectie Kadastraal object Appartement Kadastrale gemeente
AE 97 Lonneker
Bouwperioden
Start Eind Notitie Beschrijving
1925 1927 vervaardiging
Ambachten
Name Beroep Notitie
Nieukerken, J.J. van ; Overijssel architect / bouwkundige / constructeur
Naar boven