Inleiding

POSTKANTOOR in 1906 ontworpen door C.H. Peters. De architect ontwikkelde als rijksbouwmeester voor dit gebouwtype een eigen stijl, ook wel Postkantorengotiek genoemd. Deze stijl is te typeren als Neo-Renaissancistisch met erin opgenomen elementen uit de Gotische religieuze architectuur.

Van de drie postkantoren naar ontwerp van Peters in Salland (naast Deventer ook Zwolle en Kampen) is dit het representatiefst en heeft dit de grootste stedenbouwkundige waarde. De stoffering van het interieur is veranderd volgens modernere huisstijlen van de PTT, de hoofdindeling is hierbij echter intact gebleven. De gevels aan de binnenzijde van het gebouw zijn of door nieuwbouw vervangen of gewijzigd.

Rechts naast de entree is een gietijzeren WAPENSCHILD bevestigd, ontworpen door Michiel de Klerk. Van dergelijke schilden zijn er 50 gegoten door Braat uit Delft.

Omschrijving

Postkantoor met U-vormig hoofdgebouw en L-vormige uitbreiding, opgetrokken in baksteen over twee bouwlagen onder met Lucas IJsbrand (dakschild voorgevel) en Bouletpannen gedekte zadeldaken. Het pand staat op een uitgemetselde plint. De gevels aan de straat hebben een kolossale pilasterorde, in het hoofdgebouw geaccentueerd door geglazuurde steen. De architectuur van de uitbreiding is soberder dan van het hoofdgebouw. In beide zijn aanzet-, sluitstenen en speklagen van natuursteen. Alle vensters in de straatgevels zijn afgesloten met een segmentboog; in het U-vormige blok betreft het op beide verdiepingen T-vormige schuifvensters met drieruits bovenlichten, in het L-vormige deel schuifvensters met tweeruits bovenlichten.

De nagenoeg symmetrische voorgevel (W) heeft een middenrisaliet onder een steekkap met een tuitgevel. Centraal op de begane grond bevindt zich de entree onder een meerruits bovenlicht met bakstenen deelzuiltjes, aan weerszijden een schuifvenster. Op de verdieping centraal in de risaliet een drielichts venster met aan weerszijden een venster. In de geveltop een negenlichts vensterpartij, aan de zijden opklimmend, met bakstenen deelzuilen. Hierboven een dito vijflichts venster. Aan weerszijden van het risaliet drie vensterassen met op beide verdiepingen een venster per as. Links op de begane grond in het midden een dienstentree, sterk vergelijkbaar met de hoofdentree. Onder de daklijst, behalve bij het risaliet, een uitgemetseld rondboogfries. In beide dakschilden een dakkapel onder steekkap met tuitgevel en T-vormig schuifvenster met drieruits bovenlicht.

De koppen van het voorgebouw worden gevormd door twee tuitgevels (Z en N) die ieder drie vensterassen tellen met een bredere middenas. In elke travee op beide verdiepingen een venster, behalve linksonder in de zuidgevel. In beide toppen van de tuitgevels een drielicht vensterpartij met bakstenen deelzuilen, geflankeerd door twee opklimmende nissen, op één raamdorpel.

De zuidgevel, rechts van de tuitgevel, is aanzienlijk soberder uitgevoerd dan de overige gevels. Deze telt zeven assen op onregelmatige onderlinge afstand, met op beide verdiepingen per as één venster. De travee geheel rechts heeft drielichts vensters met bakstenen deelzuilen die licht geven aan het trappenhuis.

De gevel van het hoofdgebouw aan de Smedenstraat (N) telt, links van de tuitgevel, vier traveeën. Per travee op beide verdiepingen twee gekoppelde vensters en in het dakschild een dakkapel onder steekkap. Alleen op de verdiepingen zijn de neggen uitgevoerd in geglazuurde steen.

De gevel van de L-vormige uitbreiding van het postkantoorgebouw is in de Smedenstraat in zeven en in de Bagijnenstraat in drie traveeën verdeeld, waarvan de opbouw hetzelfde is als van het hoofdgebouw. De linkertravee in de Bagijnenstraat heeft op de begane grond vier kleine vensters. De hoek is afgesnoten met een kwartronde blinde travee.

Waardering

Postkantoor met wapenschild van architectuurhistorisch en stedenbouwkundig belang:

- als een voor Salland typisch voorbeeld van Peters' Postkantorengotiek

- vanwege de kwaliteit van het ontwerp en de uitvoering

- vanwege de beeldbepalende ligging aan de Nieuw-, de Smeden en de Bagijnenstraat

- vanwege de gaafheid van het exterieur en de indeling van de postkantoorhal