AaBe-straat 27, Tilburg
Inleiding
Productiehallen, gebouwd in 1930 en uitgebreid in 1941, globaal op een rechthoekige grondslag. Langs de zuidzijde loopt de fabrieksstraat.
Omschrijving
Eénlaags pand, van oorsprong rechthoekig, later voorzien van uitbreidingen (1941), aan de zuidzijde voorzien van een ontsluitingsgang (fabrieksstraat) over de gehele lengte (eveneens in 1941 uitgebreid). De gevels zijn opgetrokken in baksteen met, gedeeltelijk geprefabriceerde, betonnen elementen. Beton is toegepast voor constructieve onderdelen (stijlen), maar ook voor meer decoratieve elementen. Ook stuc is toegepast. Beton, stuc en metselwerk zijn verfijnd gedetailleerd in Art Decotrant. Het dak bestaat uit sheddaken met glas in de noordelijke panelen. Over de fabrieksstraat loopt een zadeldak.
Gevels
De gevels zijn geleed door middel van grote vensters, per twee of vier gerangschikt. De gevels worden afgesloten door middel van een forse lijst. Ter illustratie van het representatieve karakter van de rijk gedetailleerde gevels geldt dat aan de zijde van de hoofdingang (Fatimastraat) de lijstgevel de sheddaken (vrijwel) geheel maskeert, hetgeen aan de andere gevel, bij het ketelhuis, niet het geval is. De zaagtandvorm van het dak is daar goed zichtbaar en de detaillering (lijstwerk) volgt het zaagtandpatroon. De hoofdingang wordt gevormd door dubbele paneeldeuren onder bovenlicht en luifel, bereikbaar via een bordestrap. De fabrieksstraat, die aan beide zijden van het gebouw uitsteekt, is onder andere voorzien van laadperrons.
Interieur
Het interieur was bedoeld als vrij indeelbaar en is opgebouwd volgens een rasterpatroon. De kapconstructie, bestaande uit geklonken vakwerkspanten en sheddaken, wordt gedragen door gietijzeren zuilen met opengewerkt 'kapiteel'. De ontsluitingsgang is gedeeltelijk onderkelderd, de kelders zijn ontsloten via een hellingbaan. De gang heeft een zadeldak bestaande uit geklonken vakwerkspanten, opgelegd op lisenen. Verder zijn onder andere de metalen schuifdeuren van belang.
Waardering
De productiehallen en de fabrieksstraat (ontsluitingsgang) van de AaBe-fabriek, in 1930 en 1941 gebouwd naar ontwerp van G. Forest, zijn van algemeen belang vanwege:
- de typologie van het complex vanwege de laagbouw met sheddaken, een typerend voorbeeld van industriebouw uit de jaren '30, geëigend voor de textielindustrie en voorzien van een flexibele, vrij indeelbare plattegrond benodigd voor onder andere de toenmalige zware machines, de wisselende opstellingen daarvan door de tijd en de interne logistiek; het productieproces vereiste ook een goede lichtinval, gerealiseerd via de sheddaken; de interne transportfunctie is verder present door middel van de inwendige fabrieksstraat die het gehele complex ontsluit en die voor Nederland zeer zeldzaam is;
- de toepassing van geprefabriceerde onderdelen (lijst, constructie) en de constructiewijze (gietijzeren en geklonken onderdelen);
- de voor Nederland zeldzame uitvoering van de gevels in Art Deco-trant met details in baksteen, stucwerk en beton;
- de functionele en visuele samenhang met ketelhuis en schoorsteen;
- de gaafheid en zeldzaamheid van zulke productiehallen in Nederland, waarbij tevens de dominante rol van Tilburg in de textielnijverheid op nationaal niveau wordt benadrukt.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Complexomschrijving
Inleiding
Een fabriekscomplex, bestaande uit productiehallen met sheddaken en een gedeeltelijk onderkelderde fabrieksstraat (1), een ketelhuis (2) en een schoorsteen (3). Het complex is gebouwd in 1930 en uitgebreid in 1941. Opdrachtgever was F. van den Bergh, voorheen Gebr. van Spaendonck, later bekend als de AaBe-fabriek. Ontwerper was Georges Forest uit het Belgische Tourcoing. De productie is gestaakt in 1997.
Omschrijving
Het complex bestaat uit drie onderdelen. Onderdeel 1 wordt gevormd door een groot, in hoofdvorm rechthoekig, éénlaags gebouw bestaande uit productiehallen, met de lange noordgevel langs de Fatimastraat gelegen. De hoofdingang bevindt zich aan de Fatimastraat. Langs de zuidgevel loopt de fabrieksstraat. Op de open plaats ten westen van het gebouw bevindt zich onderdeel 2, het ketelhuis, aan de fabriek vastgebouwd. Daarnaast bevindt zich onderdeel 3, de vrijstaande schoorsteen.
Waardering
Het complex van de AaBe-fabriek, in 1930 en 1941 gebouwd naar ontwerp van G. Forest, is van algemeen belang vanwege:
- de typologie van het complex vanwege de laagbouw met sheddaken, een typerend voorbeeld van industriebouw uit de jaren '30, geëigend voor de textielindustrie en voorzien van een flexibele, vrij indeelbare plattegrond benodigd voor onder andere de toenmalige zware machines, de wisselende opstellingen daarvan door de tijd en de interne logistiek; het productieproces vereiste ook een goede lichtinval, gerealiseerd via de sheddaken; de interne transportfunctie is verder present door middel van de inwendige fabrieksstraat die het gehele complex ontsluit en die voor Nederland zeer zeldzaam is;
- de juist voor de textielindustrie typerende decoratief uitgevoerde schoorsteen;
- de voor Nederland zeldzame uitvoering van de gevels in Art Deco-trant;
- de gaafheid en zeldzaamheid van het complex in Nederland, waarbij tevens de dominante rol van Tilburg in de textielnijverheid op nationaal niveau wordt benadrukt.
Eigenschappen
Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
---|---|---|---|---|
Fabrieksgebouw | Boerderijen, molens en bedrijven | Industrie | oorspronkelijke functie | Ja |
Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
---|---|---|---|---|---|---|---|
AaBe-straat | 27 | – | 5021 AV | Tilburg | – | – | Ja |
Fatimastraat | 2 | M | 5021 AN | Tilburg | – | – | – |
Fatimastraat | 2 | L | 5021 AN | Tilburg | – | – | – |
Fatimastraat | 2 | K | 5021 AN | Tilburg | – | – | – |
AaBe-straat | 35 | – | 5021 AV | Tilburg | – | – | – |
AaBe-straat | 37 | – | 5021 AV | Tilburg | – | – | – |
AaBe-straat | 41 | – | 5021 AV | Tilburg | – | – | – |
AaBe-straat | 45 | – | 5021 AV | Tilburg | – | – | – |
Hoofdcategorie | Subcategorie | Beschrijving | Notitie |
---|---|---|---|
Boerderijen, molens en bedrijven | Industrie | – | – |
Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
---|---|---|---|---|
– | X | 1919 | – | Tilburg |
Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
---|---|---|---|
1930 | 1930 | – | vervaardiging |
1941 | 1941 | – | verbouwing |