Inleiding

WATERTORENCOMPLEX te LAREN, bestaande uit een watertoren, een overdekte gang, kantoren met dienstwoning, een tweede dienstwoning, een entreepartij met zes pilonen, een opslagruimte, een garage en een kleine entreepartij bij de Rijksweg. Het complex werd gebouwd tussen 1931 en 1933 naar ontwerp van de architect W. Hamdorff, in opdracht van het Provinciaal Waterleidingbedrijf Noord-Holland (PWN) in een expressionistische bouwtrant, verwant aan de Amsterdamse School.

Het complex werd gepland in een landstreek die vanwege het natuurschoon ongerept zou blijven, namelijk tussen de snelweg van Hilversum naar Amsterdam (A1) en het Gooisch Natuurreservaat. In verband met de situering werd besloten om de architectuur van het complex zorgvuldig op de omgeving af te stemmen. Daarom werd van de gebruikelijke werkwijze afgezien en werd een zestal architecten uitgenodigd om volgens een vastgesteld programma ontwerpen te maken. Het ontwerp van de Larense architect ir. W. Hamdorff, met als motto "Hoog water", werd uitgevoerd. Hoofdingenieur bij de bouw was ir. B.F. van Nievelt. In 1938 werd het complex door het Larense gemeentebestuur bekroond, op grond van een beoordeling van de bouwwerken die tussen 1933 en 1938 tot stand waren gekomen, met het oogmerk om het esthetisch bouwen in de gemeente Laren te bevorderen. Ter gelegenheid van de bekroning werd in de voorgevel van het kantoor een gevelsteen ingemetseld met de tekst: "BEKROOND/DOOR HET/GEMEENTEBESTUUR/VAN/LAREN/13 MEI 1938/W. HAMDORFF ARCH."

Omschrijving

Het watertorencomplex te Laren omvat acht onderdelen: de watertoren, een overdekte gang, kantoren met een dienstwoning, een entreepartij met reeks van zes pilonen, een tweede dienstwoning, een opslagruimte, een garage en een kleine entreepartij aan de Rijksweg.

De watertoren rijst op temidden van de bijgebouwen: ten noord-westen bevinden zich de kantoren - via een overdekte gang met de watertoren verbonden - en een dienstwoning; ten noord-oosten een dienstwoning, die visueel met de toren is verbonden door de entree met reeks pilonen; ten zuiden van de toren bevinden zich een ommuurde opslagplaats, ten oosten een garage. Geheel oostelijk op het erf, bij de ingang aan de Rijksweg, bevindt zich een kleine entreepartij.

Het complex is gebouwd in een expressionistische - aan de Amsterdamse School verwante - bouwtrant. De complexonderdelen zijn opgetrokken uit ruige, grauw-paarse, gesinterde baksteen, gemetseld in kruisverband en afgewerkt met een diepliggende platte voeg. Voor de dakbedekkingen zijn leipannen gebruikt. Bijna alle vensters zijn van hout en hebben een meerruits-roedenverdeling.

Waardering

Het watertorencomplex te Laren is van algemeen belang uit cultuur- en architectuurhistorisch oogpunt als element uit de geschiedenis van de drinkwatervoorziening in Noord-Holland en als gaaf bewaard voorbeeld van een watertorencomplex uit de jaren '30 van de 20ste eeuw, opgetrokken in een expressionistische bouwtrant. Het watertorencomplex heeft situationele waarde vanwege de markante ligging tussen een snelweg en de rand van het Gooisch Natuurreservaat; het complex heeft ensemblewaarde vanwege de nog volledig intact zijnde onderlinge samenhang van de oorspronkelijke complexonderdelen. Tevens is het watertorencomplex van belang als een van de belangrijkste werken uit het oeuvre van architect W. Hamdorff.