HISTORISCHE BUITENPLAATS OPHEMERT

Omschrijving van het complex

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde buitenplaats met HOOFDGEBOUW MET VOORHOF, HOEKTORENS, VOORPLEIN, KEERMUREN EN TOEGANGSBRUGGEN (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), KOETSHUIS (3), SCHUUR (4), TUINMUUR MET KAS (5) en INRIJHEK (6). De historische buitenplaats Ophemert is gelegen ten noorden van het dorp Ophemert dat ten westen van de Waal ligt. Het omgrachte, op een kasteeleiland gelegen huis Ophemert dateert in oorsprong van voor 1403, wanneer ridder Sweder van Weerdenborch "den Huijse en gesete tot Ophemert met den Bongert" en andere goederen in erfleen ontvangt. Vanaf 1554 was het geslacht Van Haeften (later De Cock-Van Haeften) eigenaar van goed. In 1844 stierf dit geslacht uit en werd het Schotse geslacht Mackay eigenaar. Vermoedelijk werd na deze eigensdomswisseling het op het tweede omgrachte eiland gelegen koetshuis gebouwd en werd de thans nog aanwezige tuin- en parkaanleg in een landschappelijke stijl binnen de oudere formele hoofdstructuur gerealiseerd. Een opvallend onderdeel is het geometrische tuingedeelte dat gevormd wordt door de geschoren hagen in rechte en gebogen vormen. De eilanden zijn gedeeltelijk voorzien van bakstenen keermuren en zijn toegankelijk middels bakstenen bruggen. Op de muren en de bruggen staan ijzeren hekwerken. Binnen de aanleg vallen ondermeer een moestuin met kas en tuinmuur, schuur en een inrijhek. Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. Aan de zuidoostzijde wordt de buitenplaats begrensd door de Molenstraat en de bebouwing in deze straat, en aan de noordwestzijde door de Zijvelingsestraat. De zuidwestgrens wordt gevormd door de Dreef. De noordoostzijde wordt begrenst door weiden die oorspronkelijk deel uit maakten van het landgoed. Geheel in het noorden ligt een rechthoekig bos (toponiem 'Eimerik') dat ten opzichte van het omringende land oprijst. Waarschijnlijk maakte dit bos deel uit van de buitenplaats als wandelbos.

Voor de bescherming van ondergeschikt belang zijn:

- de houten schutting aan de noordoostzijde van de tuinaanleg, wegens te geringe monumentale waarden;

- de broeibakken in de moestuin wegens te geringe monumnetale waarden;

- de tennisbaan wegens te geringe monumentale waarden;

- het hekje rechts van de hoofdentree, wegens te geringe ouderdom.