Inleiding

BEGRAAFPLAATSAULA, onderdeel van het complex van de Joodse Begraafplaats te Muiderberg, gebouwd in 1933 naar ontwerp van de joodse architect Harry Elte Phzn. (1880-1944) uit Amsterdam. Naast enkele synagoges en joodse ziekenhuizen ontwierp Elte in 1931 ook het in vormgeving verwante metaheerhuis op de Nederlands-Israëlitische Begraafplaats te Diemen.

Het ontvanggebouw bevindt zich op het hoogste punt van de begraafplaats aan het hoofdpad tegenover het toegangshek.

Omschrijving

Het ontvanggebouw is opgetrokken op samengestelde plattegrond en is geconstrueerd in baksteen op een betonnen voetplaat en lichte fundering. De massa ligt tegen het talud van het terrein gebouwd, zodat de voorzijde (die zich op het hoogste punt bevindt) uit twee bouwlagen bestaat en de achterzijde uit drie. Het metselwerk is uitgevoerd in halfsteensverband met verdiepte lintvoeg, waarbij voor de sokkel en voor de delen die buiten het gevelvlak komen misbaksels werden toegepast en voor het overige gevlamde rode bakstenen.

Het gebouw bestaat uit twee tegen elkaar geplaatste massa's, die verbonden zijn door een smalle en lage tussenstrook: het hoofdgedeelte ligt op het oosten en is vlakgedekt voorzien van hardstenen randzerken, het secundaire westelijk deel heeft een overstekend schilddak gedekt met rode Hollandse pannen. De vensters op de begane grond zijn als halve cirkel uitgevoerd met houten ramen voorzien van roedenverdeling. Alleen de kleine vierkante ramen in de benedenstrook die voorzien zijn van glas in lood kunnen worden geopend.

De voorgevel (noord) bevat in de hoofdbouw drie halfronde vensters en in de nevenbouw een zo'n venster. De smalle tussenbouw bevat de hoofdingang die benadrukt wordt door een luifel en een buiten het muurvlak opgaande schoorsteen. De gemetselde plantenbakken langs de gevel vormen onderdeel van het ontwerp. De verdieping van de hoofdbouw bevat acht houten vensters op rij.

De linker zijgevel (oost) springt tweemaal terug. Het voorste deel bevat een boogvenster en twee bovenvensters. Het middendeel bevat een zij-ingang (z) met daarboven een terras. Deze zij-ingang is bereikbaar via een gemetselde trap die langs de muur van het terugliggende geveldeel het talud van de heuvel volgt.

De rechter zijgevel (west) bevat vijf en twee vensters. In het metselwerk van de zuidwesthoek is een hardstenen gedenkplaat aangebracht met de tekst: 'Dit gebouw is gesticht, onder het kerkbestuur/ der Nederl.Israël. Hoofdsynagoge te Amsterdam/ bestaande uit/ Meijer Lehren Vzn., Moses Isaac Goudsmit,/ Simon Polak Daniels, en Alfred Josephus Jitta/ Dr. Samuel Israël Mulder, secretaris./ met medewerking van de kerkeraadsleden/ Levie Barend Paeri, en Simon Wolf Josephus Jitta/ en onder toezicht van Isaac Tobias Philips./De eerste steen is gelegd/ [hebreeuws] 14 mei 5614./ door den tijdelijken voorzitter/ Meijer Lehren.' De hoge achtergevel (zuid) van drie bouwlagen is gelegen aan de secundaire weg over de begraafplaats. De gevel bevat twee houten deuren met daartussenin twee vensters op de begane grond en vier en zes vensters op rij op de eerste en tweede verdieping.

De hoofdindeling van het interieur is grotendeels origineel evenals het tegelwerk in de gangen met een vloer van witte en grijze tegels en een lambrisering van witte en groengeglazuurde tegels met zwarte eindstroken. De gang wordt via dakvensters verlicht.

Waardering

- het gebouw is van algemeen belang wegens cultuur- en architectuurhistorische waarde als gaaf bewaard voorbeeld van een begraafplaatsaula uit de eerste helft van de 20ste eeuw in een versoberd baksteenexpressionisme uit het interbellum naar ontwerp van de joodse architect Harry Elte. De begraafplaatsaula is van algemeen belang als historisch-functioneel onderdeel van het complex van de Joodse Begraafplaats te Muiderberg.