Omschrijving complexonderdeel 1

De WATERTOREN gebouwd in 1906 in neorenaissance- en art nouveautrant naar ontwerp van J. Schotel, staat op een lichte aangeaarde verhoging, waarin zich een voormalige waterkelder bevindt. De ronde toren is opgebouwd uit drie geledingen en is in totaal 28 meter hoog. De doorsnede bedraagt op de begane grond 5.70 meter en bovenin, waar zich het waterreservoir bevond, 7.10 meter. De toren is opgebouwd uit rode, bruine en gele rijnsteen in staand verband met uitzondering van de onderste geleding, die een metselverband van louter koppen vertoont. Op architectonisch en constructief belangrijke punten is natuursteen toegepast. De verschillende geledingen worden door uitkragende banden van contrasterend metselwerk van elkaar gescheiden.

De ingang in de eerste geleding bevindt zich binnen een ondiep uitgebouwd portaal onder een zadeldakje en is te bereiken via een trap met de laatste drie treden in natuursteen. De topgevel van het portaal is voorzien van natuurstenen aanzetstenen en een tuitvormige bekroning gedecoreerd met florale motieven. De dubbele deur heeft gietijzeren deurroosters. Recht tegenover de ingang bevindt zich een rechthoekig venster.

In de tweede geleding zijn, in hoogte verspringend in totaal tien rechthoekige vensters aangebracht onder een natuurstenen latei. Opvallend is dat het glas koud in het metselwerk is gezet zonder houten of stalen kozijn.

De derde overkragende geleding in voornamelijk gele rijnsteen heeft tien hoge smalle keperboogvormige vensters, die naar binnen klapbaar zijn en voorzien zijn van een natuurstenen lekdorpel onder het venster. De geleding wordt afgesloten door kantelen waaronder een rondboog fries. De aanzet tot deze overkragende geleding is opgebouwd uit een ijzeren raamwerk met een baksteenvulling. Op het vlakke dak achter de kantelen is een smeedijzeren windvaan geplaatst.

Aan de binnenzijde is de toren gepleisterd. Op de begane grond bevindt zich een klinkervloer waarin een gietijzeren putdeksel met het opschrift : 'BOPP & Reuther Mannheim-Waldhof'. De trappen in de watertoren zijn van hout. In de bovenste geleding bevindt zich een betonnen vloer en plafond met een centrale stalen kolom en waaiervormige draagconstructie. Via een mangat is het dak te betreden.

Waardering complexonderdeel 1

De watertoren is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een bakstenen watertoren met een uitkragend reservoirgedeelte en met detaillering in neorenaissance- en art nouveautrant. Tevens als voorbeeld uit het oeuvre van de architect J. Schotel. Van cultuurhistorische waarde als herkenbaar overblijfsel van de geschiedenis van de drinkwatervoorziening, alsmede van ensemblewaarde en situationele waarde vanwege de situering binnen de stad Woerden aan de Oostsingel langs de Binnengracht en het markante silhouet.