Inleiding

Het KLOOSTER in sobere neogotische stijl is in 1897-1899 gebouwd naar ontwerp van de architect J.H. Tonnaer uit Delft in opdracht van de Franciscanerorde. Het werk is uitgevoerd door aannemer Jan Gommarus van der Linden uit Woerden. Het klooster werd gebouwd op een deel van de tuin achter de R.K. kerk uit 1892. De kort tevoren voltooide, bijbehorende pastorie moest wijken omdat deze in de weg stond.

Op 18 oktober 1897 werd de eerste steen gelegd naast de hoofdingang door pater-provinciaal Stephanus van de Burgt en pastoor F.Aghina. De plechtige inwijding vond op 2 mei 1899 plaats.

Vanaf 1920 was in het klooster het centrum voor missiewerk van de Franciscanerorde gevestigd. Leegloop van het klooster leidde uiteindelijk in 1978 tot verkoop van het klooster aan de gemeente Woerden. Oorspronkelijk bevonden zich op de begane grond een gastenkwartier, refter, keuken, bibliotheek, sacristie, kapittelzaal en een bergruimte. De verbinding met de kerk was via de recreatiezaal. Op de verdieping waren het dormitorium met 26 cellen, een kapel en ziekenboeg. Op de zolder waren nog eens 16 cellen voor lekenbroeders, voorts een naaiatelier en opslag voor pijen.

Thans is in het klooster een kunstencentrum gevestigd met onder andere een muziekschool en theaterfaciliteiten. Ten behoeve van de theaterzaal is de binnentuin overkapt. De hoofdstructuur van het gebouw is grotendeels behouden.

Omschrijving

Het klooster is gesitueerd aan de Wilhelminaweg, linksachter (zuidwestzijde) de R.K. 'H.Bonaventurakerk'. Het in baksteen opgetrokken neogotische gebouw op een nagenoeg vierkant grondplan bestaat uit twee bouwlagen boven een omlopende kelder onder een omlopend schilddak gedekt met leien. De vier vleugels zijn gegroepeerd rond een vierkante, thans overkapte binnenhof. Op het dak staan dakkapellen met schilddakjes en een dakruiter met luidklok. De dakkapellen hebben dubbele schuifvensters met vierruits verdeling. De symmetrisch ingedeelde voorgevel (zuidzijde) aan de Wilhelminaweg is zeven traveeën breed en wordt geleed door pilasters in kolossale orde met een natuurstenen afdekplaat. De gevel wordt beeindigd met een rondboogfries. Tussen de pilasters zijn op beide verdiepingen kruiskozijnen, met natuurstenen onder- midden- en bovendorpels, onder ontlastingsbogen geplaatst. De ondervensters hebben een roedenverdeling, de bovenvensters niet.

In het midden bevindt zich een licht risalerende topgevelpartij met binnen een inpandig rondboogportaal een dubbele houten deur, voorzien van decoratief hang- en sluitwerk, onder een rondboog bovenlicht met een vierpasmotief. Op de verdieping zijn twee kruiskozijnen geplaatst en op de zolderetage tussen twee smalle schuifvensters een stenen beeld van de H.Franciscus onder een baldakijn. De gevel wordt bekroond door een natuurstenen kruis.

De rechterzijgevel met aansluitend de verbinding met de kerk is vijf traveeën breed en heeft een uitgebouwd trappenhuis voorzien van spitsboog- of rondboogvormige glas-in-lood vensters.

De linkerzijgevel bevat een smal uitgebouwd trappenhuis en een lage uitbouw onder een zadeldak met een deur. Op de begane grond zijn rechts vijf roeden schuifvensters geplaatst van de voormalige refter en op de verdieping vier (oorspronkelijk vijf) gekoppelde roeden schuifvensters, alle onder een ontlastingsboogje.

De achtergevel heeft in het midden een vijfzijdig afgesloten uitbouw over de volle gevelhoogte. Dit zijn twee boven elkaar geplaatste kapelruimten. Rechts hiervan is een eveneens uitgebouwd trappen huis met een deur. Een tweelaags hoge tussenbouw onder een plat dak met kantelenborstwering vormt links de verbinding met de zuidelijke transeptarm van de R.K. H.Bonaventurakerk. De tussenbouw is geleed door pilasters en heeft op de begane grond drie samengestelde roedenvensters en een ingangspartij binnen spitsboogvormige spaarvelden en op de verdieping vier smalle glas-in-lood vensters.

Op de drempel bij de vestibule van de hoofdingang staat PAX HUIC DOMUI vermeld. De aan de binnenzijde omlopende gangen op de begane grond zijn voorzien van gemetselde kruisribgewelven samengesteld uit rode en gele baksteen met natuurstenen aanzetstenen. De wanden zijn witgepleisterd en de vloeren voorzien van zwart marmeren plavuizen. De kapelruimten beschikken over kruisribgewelven voorzien van gemetselde ribben in rode baksteen. Eikenhouten paneel- of opgeklampte deuren geven toegang tot diverse vertrekken. De voormalige refter is voorzien van troggewelven. De spitsboogvormige vensters in de gangen die oorspronkelijk uitzicht boden op het binnenterrein zijn voorzien van glas-in-lood. De trappenhuizen bevatten gietijzeren trappen voorzien van houten traptreden, houten trapleuningen en decoratief smeedijzeren spijlen in de traphekken. De onderzijde van trappen zijn ingevuld met gemetselde troggewelfjes.

Enkele voormalige cellen beschikken over een eikenhouten portaal. De cellen op de zolderverdieping hebben in het zicht gelaten spantbenen van de kap.

Waardering

Het object is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een laat-negentiende-eeuws klooster in neogotische stijl, alsmede vanwege de gaafheid van de hoofdvorm en de detaillering en interieurelementen. Tevens van algemeen belang als voorbeeld uit het oeuvre van de architect J.H. Tonnaer. Het is voorts van cultuurhistorische waarde binnen de ontwikkeling van het R.K. geloof in de negentiende eeuw in het algemeen en in het bijzonder als uitdrukking van de principes van de Franciscanerorde. Ten slotte is het van belangrijke ensemblewaarde met de naastgelegen R.K. H. Bonaventurakerk.