Inleiding

COMPLEX steenfabriek "de Werklust" van het type RINGOVEN gebouwd in 1928 in opdracht van de Gebroeders Osse bestaat uit de volgende onderdelen: RINGOVEN met SCHOORSTEEN VORMLOODS met WATERTOREN KABELSYSTEEM DROOGLOODS noordzijde DROOGLOODS noordzijde DROOGLOODS zuidzijde DROOGLOODS zuidzijde DROOGLOODS zuidzijde SMALSPOOR

Voor de gemeente Losser was de vervaardiging van baksteen een belangrijke vorm van nijverheid. In het midden van de vorige eeuw waren er in Losser vijf steen- en pannenbakkerijen. De ringoven is ontstaan uit een even buiten het dorp gelegen veldoven gebouwd in 1895. "De Werklust" is de laatste ringoven in Nederland waar handvormstenen ("Losser Bont" of "Ossekoppen") in seizoensarbeid kunnen worden gemaakt. Complex steenfabriek "de Werklust" bevindt zich aan de noordoostzijde van de Oldenzaalsestraat buiten de bebouwde kom van Losser in de gemeente Losser.

Omschrijving

COMPLEX steenfabriek "de Werklust" bestaat uit een RINGOVEN met SCHOORSTEEN (1), een VORMLOODS met WATERTOREN (2), een KABELSYSTEEM (3), vijf DROOGLOODSEN (4,5,6,7,8) en een SMALSPOOR (9) aangelegd in de jaren twintig als verbinding met de kleigroeve achter het fabrieksterrein. Aan de noordoostzijde van de Oldenzaalsestraat bevindt zich op het voorterrein een vrijstaande RINGOVEN met SCHOORSTEEN (1) gebouwd in 1928 op een rechthoekig grondplan (50mx15m). De vrijstaande VORMLOODS met WATERTOREN (2) bevindt zich op het achterterrein tussen de vijf droogloodsen. De vormloods bestaat uit een open spantenconstructie afgesloten door een zadeldak, gedekt met gesmoorde muldenpannen. In de vormloods is opgenomen een ronde, bakstenen watertoren met vierkant basement en uitkragend waterreservoir. De vormloods staat in verbinding met de droogloodsen door middel van een uniek KABELSYSTEEM (3) in 1935 ontworpen door de gebroeders Osse ter vervanging van het smalspoor aldaar. Twee van de vijf vrijstaande DROOGLOODSEN (4,5) bevinden zich aan de noordzijde van, parallel aan, de vormloods. De overige drie (6,7,8) bevinden zich eveneens parallel, aan de zuidzijde van de vormloods. Deze vrijwel identieke droogloodsen (170mx7m) bestaan uit een open spantenconstructie afgesloten door een zadeldak, gedekt met gesmoorde muldenpannen. Het SMALSPOOR (9) is omstreeks 1925 aangelegd tussen de kleigroeve en de vormloods (Smuddeweg), bestaande uit een veldspoor met een spoorwijdte van circa 70 centimeter en een lengte van circa 585 meter. Het productieproces start bij de kleigroeve, gelegen achter het fabrieksterrein, waar de klei gedolven wordt. Vanuit de kleigroeve gaat de klei in kipkarren over het smalspoor naar de vormloods, respectievelijk de droogloods en heeft als eindbestemming de oven.

Waardering

COMPLEX steenfabriek "de Werklust" bestaat uit een RINGOVEN met SCHOORSTEEN (1), een VORMLOODS met WATERTOREN (2), een KABELSYSTEEM (3), vijf DROOGLOODSEN (4,5,6,7,8), een SMALSPOOR. Het complex is van architectuur-, cultuurhistorische en stedenbouwkundige waarde:

- als zeldzaam en gaaf bewaard voorbeeld van een steenfabriek van het type ringoven, in de huidige vorm grotendeels daterend uit de jaren twintig en dertig van de twintigste eeuw.

- als een van de twee ringovens in Nederland, waarvan het productieproces nagenoeg ongewijzigd is.

- als voorbeeld van een gaaf ensemble bestaande uit meerdere objecten met een onderlinge functioneel-ruimtelijke relatie, gelegen op het terrein van het complex steenfabriek "De Werklust".

- als beeldbepalend complex.

- vanwege de ligging van het complex buiten de bebouwde kom van Losser in de nabijheid van de kleigroeve, karakteristiek voor vroeg-industriële steenfabrieken.