Omschrijving van het complex

In structuur en deels in detail gaaf bewaarde HISTORISCHE BUITENPLAATS HET LAAR met HOOFDGEBOUW (1), HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG (2), BOUWHUIS (3), KOETSHUIS (4), TUINBANK (5), TOEGANGSBRUG MET HEK (6), IJSKELDER (7). Ten zuiden van Ommen nabij de Overijsselse Vecht ligt de historische buitenplaats Het Laar, die in 1382 voor het eerst wordt vermeld. Vermoedelijk stond het huis toen in een hoek tussen de Vecht en de Regge; rond 1700 werd het huidige huis gebouwd. Een kaart van P. de la Rive uit ca.1725 toont het huis met bouwhuis binnen een rechthoekige omgrachting met een eenvoudige aanleg. In de loop van de achttiende eeuw werd onder het beheer van de familie Danckelman de eenvoudige havezate tot een buiten met uitgestrekte aanleg uitgebreid, zoals een tekening van H.J. Spilman (ca.1770) en een kaart van M. A. Snoeck (ca.1783) laten zien. Het in classicistische stijl verbouwde huis met twee bouwhuizen ligt binnen een rechthoekige omgrachting en een rechthoekige singel met twee vierkante vijvers, gesitueerd op een lange as van symmetrie bestaande uit een oprijlaan en een zichtkanaal. Deze classicistische opzet is, op de oprijlaan en de twee bouwhuizen na, in zijn geheel gaaf bewaard gebleven. Een verkoopadvertentie uit 1782 noemt de verschillende samenstellende onderdelen van de aanleg 'tuin, plantagien, bossen, landerijen, koepel aan de Vecht, endekooy, canalen en daar ten einde gelegen bergje'. Hiervan is alleen de koepel aan de Vecht niet meer aanwezig. Op de kadastrale kaart van 1821 staat ten noordoosten van het huis een slingervijver aangegeven, dit zou de eerste aanzet tot de aanleg in landschapsstijl kunnen zijn. In het midden van de negentiende eeuw werden door Jhr. Albertus Sandberg twee nieuwe bouwhuizen opgetrokken en de aanleg binnen het geometrische stramien in landschapsstijl gewijzigd met slingerpaden ten noorden van de singel en een vijverpartij (zie Topografische Militaire Kaart 1883-1913); in deze periode is ook de loodrecht op het huis staande oprijlaan (zie TMK 1821) verkort en met een bocht verlegd. Bebossing van de heide ten zuiden van het goed. Tussen 1910 en 1932 was Het Laar in bezit van de familie Van Pallandt (Van Eerde) en werd het voor verschillende doeleinden gebruikt; in 1932 werd de buitenplaats aan de gemeente Ommen verkocht.

Op de bij de omschrijving behorende kaart is de omgrenzing van het complex alsmede de aanduiding van de onderdelen aangegeven. De omgrenzing wordt bepaald door de Zwolseweg (noord), loopt dan achter de bebouwing van de Stationsweg en de Koesteeg langs, waarbij de oprijlanen Het Laar en de Koesteeg wel binnen de begrenzing zijn opgenomen en wordt vervolgens bepaald door de Reggemarsdijk. De grenzen van bos- en weidepercelen bepalen de westelijke grens.

De inrichting van de hertenkamp is voor de bescherming van ondergeschikt belang.

Waardering van het complex

De HISTORISCHE BUITENPLAATS HET LAAR is van algemeen cultuur-, architectuur- en tuinhistorisch belang:

- vanwege de ouderdom;

- vanwege het gaaf bewaarde 18de-eeuws ensemble van huis en aanleg in classicistische stijl;

- vanwege de bijzonder gaaf bewaarde 18de-eeuwse structuur met grachten- singel en lanenpatroon, visvijvers en een 'grand canal';

- vanwege de 19de-eeuwse kleinschalige aanleg in landschapsstijl;

- vanwege de visuele samenhang tussen de complexonderdelen.