Merwedekanaal, Utrecht
Omschrijving
Vier DIENSTWONINGEN onderdeel uitmakend van het sluizencomplex in en om het Merwedekanaal, uit ca 1900, uitgevoerd als twee geschakelde woonhuizen, nagenoeg aan elkaar gelijk. Elk bouwblok bezit een rechthoekige plattegrond, is in baksteen opgetrokken en telt één bouwlaag onder een, met tuile du Nord belegd mansardekap; nokrichting loodrecht op de straat. De panden zijn onderling verbonden door een laag bakstenen muurtje dat als erfafscheiding in het verlengde van de straatgevel ligt.
Voorgevels (nd/o) aan straatzijde, vier venstertraveeën breed; zijgevels eveneens vier traveeën breed, hierin bevindt zich de ingang. Gevels onder meer voorzien van ter hoogte van verdiepingsvloer, omlopend siermetselwerk van in gele baksteen uitgevoerde zeshoeken. In de voorgevel, boven de vier beluikte 2x(1+2)ruits schuiframen, een venster van het type 'melkmeisje' met aan weerszijden ruitvormig siermetselwerk. De gevel wordt afgesloten door een op doorgestoken gordingen rustende windveer met makelaar. In de langsgevel waarin de twee gekoppelde paneel voordeuren met deurrooster onder een bovenlicht, komen links en rechts een T-schuifraam voor met luiken. In het dakschild twee platgedekte dakkapellen.
Waardering
Twee dubbele dienstwoningen van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als goed en eenvoudig voorbeeld van een dienstwoning. Van ensemble waarde als onderdeel van het sluizencomplex in en om het Merwedekanaal. Van stedenbouwkundige waarde vanwege de ligging op de hoek met Ravellaan en nabij de kruising Leidsche Rijn en Merwedekanaal.
Monumenten.nl maakt u wegwijs in monumentenland
Alles over monumenten onder één dak.
Een monument kopen, onderhouden of verduurzamen? Hier vindt u alle informatie, inspiratie en praktische tips.
Locatie
Inleiding
Ten behoeve van de kruising van het in 1882-1892 gegraven Merwedekanaal en de Leidsche Rijn in 1885-86 en 1904-06 gerealiseerd WATERSTAATKUNDIG COMPLEX tussen de Paul Krugerbrug en de Spinozabrug, met bijbehorende dienstwoningen voor de brug- en sluiswachters en andere bouwwerken langs Keulsekade, Kanaalweg en Leidseweg.
Het complex omvat de volgende onderdelen:
1. noordwestelijk gelegen schutsluis met sluiskom
2. zuidoostelijk gelegen schutsluis met sluiskom
3. dubbele basculebrug
4. dubbele ophaalbrug zuidelijke sluis
5. brug met schotbalkkering (Kanaalweg)
6. ophaalbrug in de Kanaalweg
7. schutsluizen bij Park Oog in Al
8. sluisje in de Vleutense Wetering, met brug
9. Muntbrug
10. Goethebrug
11. reeks van vier dienstwoningen (Kanaalweg 79;80;81;82)
12. dubbele dienstwoning (Kanaalweg 88/Leidseweg 91)
13. dienstwoning (Kanaalweg 89)
14. dienstwoning (Kanaalweg 90)
15. 10 dienstwoningen (Keulsekade 24;25;26;27;28;29;30;31; 32;33)
16. dienstwoning (Ev. Meysterlaan 1)
17. dienstwoning (Ev. Meysterlaan 2;2a)
18. dubbele schotbalkloods (Keulsekade 34)
19. Abel Tasmanbrug
Omschrijving
Het in het Merwedekanaal, rond het knooppunt van vaarwegen geconcentreerde SLUIZENCOMPLEX met BRUGGEN en DIENSTWONINGEN, is met het graven van het kanaal vanaf 1882-1892 in fasen tot stand gekomen. Uitgangspunt was de verbetering van de vaarverbinding tussen Amsterdam, Utrecht en de Rijn, (de Leidsche Rijn is haaks op deze hoofdvaarroute gesitueerd). Na een tweede fase in 1885-1886 kreeg het complex met de plaatselijke verbreding van het Merwedekanaal haar voltooiing in 1904-1906. Met de bouw van een in het midden van het Merwedekanaal aangelegd kunstmatig eiland met noordelijk en zuidelijk hiervan gelegen sluiskommen met bijbehorende schutsluizen, beweegbare ijzeren bruggen en oorspronkelijke bedienings-installaties, de Muntbrug, verscheidene bruggen en sluizen in de Leidsche Rijn en de Vleutense Wetering is een omvangrijk complex gerealiseerd. Het complex omvat verder een reeks dienstwoningen voor de brug- en sluiswachters, uitgevoerd in baksteen, met merendeels één bouwlaag onder pannen gedekt zadeldak en van twee bouwlagen onder samenstel van overstekende daken.
De sluiskommen zijn alle voorzien van aarden kolkbermen en gemetselde landhoofden met hardstenen hoekblokken en jaartal- en peilstenen.
De 'oude' sluis aan de ZW zijde van het middeneiland, tegenover de Kanaalweg, dateert van 1885-86; de `nieuwe' sluis aan de NO-zijde tegenover de Keulsekade, dateert evenals de naastgelegen basculebrug, blijkens de in de landhoofden aangebrachte gedenkstenen uit 1904-1905.
Waardering
Waterstaatkundig complex met bijbehorende sluizen, bruggen, dienstwoningen en andere (water)bouwkundige werken van algemeen belang vanwege de bijzondere ensemblewaarde en de architectonische vormgeving van de vele onderdelen. Van cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een bijzonder en omvangrijk vanaf eind 19de tot begin 20ste eeuw in fasen ontwikkeld waterstaatkundig complex, ter verbetering van de vaarweg tussen Amsterdam, Utrecht en de Rijn; vanwege de geschiedenis van de civieltechnische ontwikkeling. Van stedenbouwkundig belang vanwege de ligging aan de westzijde van de stad en de infrastructurele betekenis voor onder meer vier aangrenzende wijken alsook van belang als transito-lokatie voor de scheepvaart.
Eigenschappen
| Functie | Hoofdcategorie | Subcategorie | Functietype | Is hoofdfunctie |
|---|---|---|---|---|
| Dienstwoning(K4) | Woningen en woningbouwcomplexen | Dienstwoning(K) | oorspronkelijke functie | Ja |
| Straat | Getal | Achtervoegsel | Postcode | Plaats | Locatie | Situatie | Is hoofdadres |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kanaalweg | 80 | – | 3533 HG | Utrecht | Oog in al | – | Ja |
| Kanaalweg | 79 | – | 3533 HG | Utrecht | Oog in al | – | – |
| Kanaalweg | 81 | – | 3533 HG | Utrecht | Oog in al | – | – |
| Kanaalweg | 82 | – | 3533 HG | Utrecht | Oog in al | – | – |
| Kadastraal perceel | Kadastrale sectie | Kadastraal object | Appartement | Kadastrale gemeente |
|---|---|---|---|---|
| – | S | 2294 | – | Utrecht |
| – | S | 2147 | – | Utrecht |
| – | S | 2293 | – | Utrecht |
| Start | Eind | Notitie | Beschrijving |
|---|---|---|---|
| 1900 | 1900 | – | vervaardiging |