Inleiding

Het in 1890 gebouwde woonhuis, type VILLA ("Linnaeus") was oorspronkelijk onderdeel van de boomkwekerij Groenewegen en zoon uit Amsterdam, die zich in 1886 in De Bilt vestigde. De firma in De Bilt richtte zich, naast het kweken van bomen, voornamelijk op het ontwerpen en aanleggen van tuinen. In 1890 bedroeg het terrein van de kwekerij zesendertig hectare. De villa werd gebouwd als woning van de eigenaar J.B. Groenewegen, waaraan later de naam Linnaeus is gegeven. Door de aanleg van het nieuwe tracé van de Utrechtseweg in 1937 achter de villa, is deze sindsdien fysiek van de kwekerij gescheiden. Na de oorlog werd de villa verkocht en heeft sindsdien geen relatie meer met de kwekerij. De villa draagt tegenwoordig de naam "De Wende".

Omschrijving

Villa "De Wende", met neogotische en chaletstijlinvloeden, evenwijdig aan de Holle Bilt gelegen. De plattegrond van de villa heeft een samengestelde vorm en bestaat uit twee bouwlagen en een souterrain onder een met grijze kruispannen gedekt, samengesteld zadeldak. De overstekende dakschilden van de topgevels hebben geprofileerde daklijsten en worden ondersteund door versierde schoorconstructies met toog en makelaar die op natuurstenen consoles rusten.

De in baksteen uitgevoerde gevels zijn geprofileerd met spitsboogvelden, waarvan een aantal uitlopend in drie- en vierpassen die met rollagen in een lichtere rode baksteen zijn geaccentueerd. Voorts zijn de gevels verrijkt met ontlastingsbogen, boogtrommels en blindnissen, vensteromlijstingen (gecantonneerd of gebiljoend) en banden in siermetselwerk, eveneens uitgevoerd in een lichtere rode baksteen. Het souterrainniveau is uitgevoerd als omlopende plint van ongeveer één meter hoogte met gebosseerde blokken van hardsteen die door middel van een geprofileerde band is afgesloten. De vensters bestaan voornamelijk uit dubbele draairamen met of zonder bovenlichten en schuiframen. In de plint zijn uitsluitend tweelichtsvensters met dubbele draairamen gezet. De gevels zijn voorzien van staafankers met krul.

De topgevel aan de Holle Biltzijde (noord) heeft in totaal drie vensterassen. De symmetrisch ingedeelde topgevel heeft een geleding, die in de tweede bouwlaag versmalt en ter hoogte van de schoorconstructie overgaat in een driepasveld. In de geleding is in de eerste bouwlaag een samengesteld venster en in de tweede bouwlaag twee vensters gezet. Ter hoogte van de schoorconstructie zijn twee smalle vensters gezet onder een hardstenen latei die in de knik van de driepas als aanzetsteen doorloopt. In de top van de geleding bevindt zich een rozetnis met gemetseld zandloper motief. Ter weerszijden van de geleding eindigt de gevel in een spitsboog, waarin een vierpas is gemetseld.

De linker zijgevel heeft eveneens een geleding die tot onder het dakschild doorloopt. Ook deze geleding versmalt ter hoogte van de tweede bouwlaag. Meer naar achter bevindt zich een torenachtig bouwvolume van twee-en-een-halve bouwlaag. De torenpartij heeft een vierkante grondvorm en wordt door een met leien in maasdekking gedekte, uitkragende spits bekroond. De halve bouwlaag onder de spits heeft afgeschuinde hoeken. In de torenpartij bevindt zich aan de noordzijde de hoofdingang. Deze is te bereiken via een gemetselde trap van zeven treden met een smeedijzeren hekwerk. De getoogde vleugeldeur met bovenlicht, ligt enigszins verdiept in de voorgevel. Boven de ingang is een luifel geplaatst die op houten schoren rust. De achterzijde (zuiden) van de torenpartij, die een smaller gevelvlak heeft, is voorzien van een ingang naar het souterrain. Deze is via een trap te bereiken. De rechter zijgevel (westen) bestaat uit een topgevel met voorsprong onder een zadeldak met lagere voet en nok. De gevel is minder gedetailleerd dan de gevel aan de noordzijde. Vóór de topgevel is een houten serre onder lessenaarsdak gezet die via een gemetselde trap te bereiken is. Boven de serre, in de tweede bouwlaag, bevinden zich twee vensters. In de top is later een drielichtsvenster gezet dat het driepasveld heeft verstoord. De rechter zijgevel van de topgevel heeft in de eerste bouwlaag één venster. De achtergevel is op twee boven elkaar geplaatste vensters na geheel blind. Op de rechthoek is de gevel met een liggende ellipsboog opengewerkt ten behoeve van een portiek, die via een trap in de linker zijgevel te bereiken is. De linker zijgevel heeft vier, onregelmatig geplaatste vensters. Tegen de achtergevel is een brandtrap bevestigd.

Het het gewijzigde interieur is, met uitzondering van de opmerkelijk vormgegeven trappartij en de tegelvloer in de hal en gang, van ondergeschikt belang.

Waardering

De villa is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde vanwege de ontstaansgeschiedenis als voormalige directeurswoning in relatie met de kwekerij Linnaeus van de firma Groenewegen, alsmede vanwege de architectuurhistorische waarde als goed voorbeeld van een villa met neogotische- en chaletstijlinvloeden.