Inleiding

MAGNETISCH PAVILJOEN, onderdeel uitmakend van het KNMI (Koninklijk Nederlands Metereologisch Instituut). Het KNMI kocht in 1893 de buitenplaats 'Koelenberg', ook wel bekend als 'Het Klooster' van baron G.H.L. baron Van Boetselaer. De buitenplaats, die vanwege de rustige ligging en het ontbreken van hoge bebouwing zeer geschikt was voor weerkundige waarnemingen, zou gaan dienen als nieuw onderkomen van het KNMI uit Utrecht. De buitenplaats bood het Instituut niet alleen een nieuw kantoor, maar tevens de mogelijkheid tot grootschalige uitbreiding. Rijksbouwmeester D.F. Knuttel kreeg de opdracht vorm te geven aan het nieuwe instituut. Daartoe breidde hij niet alleen het bestaande landhuis uit maar bouwde tevens een aantal bijgebouwen, waaronder twee magnetische paviljoens. De paviljoens werden volgens de in die tijd geldende richtlijnen gebouwd, waarbij opmerkelijk bouwtechnieken en magnetisch neutrale materialen als hout, speciale natuursteen en messing voor alle metalen onderdelen werden gebruikt, om de waarneming niet te beïnvloeden. Het hieronder beschreven magnetisch paviljoen is tussen 1893 en 1897 gebouwd.

Het gebouw diende oorspronkelijk voor de magnetische variatiebepaling.

Als spouwisolatie werd turfmolm gebruikt. In 1997 is ten oosten van het paviljoen een nieuw kantoor gerealiseerd, waarbij het paviljoen gedeeltelijk is ingekapseld en een kantoorbestemming heeft gekregen.

Omschrijving

Een magnetisch paviljoen, gelegen in de zuidwesthoek van KNMI terrein. Het onderkelderde paviljoen heeft een vierkante plattegrond, één bouwlaag en mezzanino. Het paviljoen wordt gedekt door een plat dak met overstek dat door gesneden schoren is ondersteund. Tegen de oost- en zuidgevel zijn lagere aanbouwen gezet, eveneens onder platte daken met overstek. De gevels hebben een grijze plint van grove, onregelmatig gevormde natuursteen en is met een houten lijst afgesloten. Daarboven zijn de gevels opgetrokken in geelgrijze, onregelmatig gevormde natuursteen en zijn voorzien van vakwerk indeling.

De aanbouw tegen de oostgevel heeft een kleiner dakoverstek. De aanbouw heeft aan de noord- en zuidzijde een negenruits venster.

De aanbouw tegen de zuidgevel heeft een eenvoudige lattendeur.

De noordgevel is twee vensterassen breed. In de plint zitten drie getoogde kelderlichten.

De westgevel is blind. In de plint zitten twee getoogde kelderlichten.

Waardering

Het paviljoen op het KNMI-terrein is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als zeldzaam voorbeeld van een magnetisch paviljoen en vanwege de stijlkenmerken, bestaande uit Châletstijl-invloeden alsmede vanwege het materiaalgebruik. Tevens van grote cultuurhistorische waarde vanwege de oorspronkelijke functie (techniek om de magnetische variatie te bepalen).