Inleiding

Het COMPLEX bestaat uit de BOERDERIJ genaamd Haskerazathe en een KOETSHUIS erachter op een grotendeels omgracht terrein. Drie gebroeders Wassenaar hebben in de jaren 1889-1900 elk voor zichzelf, maar in elkaars nabijheid een kapitale boerderij gesticht. De twee andere boerderijen zijn respectievelijk gelegen te Leeuwarden aan de Mr. P.J. Troelstraweg 193 en de eveneens beschermde boerderij Vijverzathe te Jelsum aan de Langhústerdyk 1. De onderhavige boerderij wordt in het Register van nieuwe, veranderde of gesloopte gebouwen in de Kadastrale Gemeente Hijum (Gemeentearchief Leeuwarden) vermeld in mei 1893 met de mededeling "afbreken en herbouw boerderij door Boyen Wassenaar". Volgens mededeling van de bewoners zou alleen het voorhuis van de voormalige boerderij zijn afgebroken en herbouwd. Door bepleistering zijn de gevels echter aan het oog onttrokken, maar indien de bepleistering als aanwijzing mag worden opgevat voor de aanwezigheid van ouder muurwerk dan is inderdaad een groot gedeelte van de oude boerderij blijven staan.

De kapitale boerderij heeft een voorhuis met de allure van een stadsvilla. De ontwerper en de aannemer van de boerderij, die onder Eclectische architectuur met Neo-Renaissance elementen werd ontworpen, zijn niet bekend. De contemporaine inpandige verbouwing biedt daaromtrent geen uitsluitsel. De interieuronderdelen zijn stilistisch beïnvloed door de Art Nouveau.

Het KOETSHUIS met paardenstalling is onder Overgangsarchitectuur gebouwd. Ofschoon daarvan geen bouwdatum en geen architect bekend zijn, bestaat op stilistische gronden het vermoeden dat het is ontworpen door W.C. de Groot uit Leeuwarden.

Buiten de bescherming van rijkswege vallen de loopstal, vanwege te geringe ouderdom en de veldstal aan de overzijde van de weg, vanwege de geringe architectonische waarde.

Waardering

Het complex Haskerazathe, bestaande uit een boerderij uit 1893 en een koetshuis uit het eerste decennium van de twintigste eeuw, is van algemeen cultuurhistorisch en architectuurhistorische waarde:

- als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling, namelijk van de overgang van akkerbouw naar veeteelt binnen deze gemeente in de periode 1875-1900,

- als bijzondere expressie van de welstand van de veehouders in deze periode,

- vanwege de redelijke mate van betekenis door de esthetische kwaliteit van het ontwerp van beide samenstellende onderdelen,

- vanwege de zeer hoge mate van architectonische gaafheid van het interieur van de boerderij,

- vanwege de ligging nabij twee boerderijen van verwanten en nabij de stad Leeuwarden, die voor de bedrijfsvoering van groot economisch belang was,

- vanwege de redelijke mate van gaafheid van het exterieur,

- vanwege de bijzondere betekenis van het object voor het aanzien van de landschappelijke omgeving.

- vanwege de structurele gaafheid van de samenstellende onderdelen.